آیا واقعا نیم میلیارد حیوان در آتش‌سوزی‌های استرالیا کشته شدند؟

در روزهای گذشته، تصاویر متاثرکننده‌ای از فاجعه‌ی آتش‌سوزی استرالیا منتشر شد که درد و رنج حیوانات این کشور چون کانگورو و کوآلا را نشان می‌داد. براساس خبری که اغلب رسانه‌ها پوشش دادند، نزدیک به ۴۸۰ میلیون حیوان به‌دلیل آتش‌سوزی‌های گسترده‌ی استرالیا کشته شده‌اند.

عدد نیم‌میلیارد حیوان کشته‌شده از پروفسور کریس دیکمن، مختصص تنوع زیستی در استرالیا از دانشگاه سیدنی نقل شده است. دیکمن چندی پیش بیانیه‌ای را منتشر کرد و در آن چگونگی دستیابی به این عدد را توضیح داد. بیانیه‌ی دیکمن به تعداد حیواناتی اشاره دارد که به‌جای آنکه لزوما به‌طور مستقیم براثر آتش مرده باشند، تحت تأثیر آتش‌سوزی‌ها قرار گرفتند. با این حال، عنوانی که اغلب رسانه‌ها منتشر کرده‌اند، از مرگ نزدیک به ۴۸۰ میلیون حیوان صحبت می‌کند.

عدد یادشده برپایه‌ی گزارشی منتشر شده است که دیکمن در نگارش آن برای صندوق جهانی طبیعت (WWF) در سال ۲۰۰۷ همکاری داشت. این گزارش که درباره‌ی تأثیر پاکسازی زمین‌ها (جنگل‌زدایی) بر حیات وحش استرالیا در ایالت نیوساوث ولز صحبت می‌کرد، پیش‌بینی کرده بود که در هر هکتار (۱۰ هزار متر مربع) به‌طور متوسط ۱۷/۵ پستاندار، ۲۰/۷ پرنده و ۱۲۹/۵ خزنده وجود دارد. دیکمن و دیگر نویسندگان گزارش سپس این اعداد را در مقدار زمین‌های آسیب‌دیده از آتش‌سوزی ضرب کردند.

پروفسور دیکمن در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی گفت:

ما برآورد کردیم که فقط در سه میلیون هکتار از زمین‌های نیوساوث ولز که تا تقریبا ۱۰ روز پیش در آتش می‌سوخت، احتمالا درحدود ۴۸۰ میلیون پستاندار، پرنده و خزنده تحت تأثیر آتش قرار گرفته‌اند. به‌طور قطع، حیوانات بزرگ نظیر کانگورو و شترمرغ استرالیایی و البته بسیاری از پرندگان می‌توانند با نزدیک شدن آتش از آن دور شوند. من حدس می‌زنم این گونه‌های  کم‌تحرک‌تر و انواع کوچک‌تر وابسته به خود جنگل بوده‌اند که واقعا در خط آتش قرار دارند.

اما دیکمن در ادامه افزود که بسیاری از آن‌گونه‌ها که از آتش واقعی جان به‌در بردند، بعدا به‌دلیل کمبود غذا یا سرپناه جان خود را از دست می‌دهند.

• تعبیر تغییرات اقلیمی: تابستان خشمگین استرالیا

کالین بیل، بوم‌شناس از دانشگاه یورک به بخش راستی‌آزمایی بی‌بی‌سی گفت که احتمالا در اعلام خبر تعداد حیوانات کشته‌شده بزرگنمایی شده است. تام اولیور، پروفسور بوم‌شناسی کاربردی از دانشگاه ریدینگ نیز به بی‌بی‌سی گفت:

برآوردها از فراوانی حیوانات برای بسیاری از گونه‌ها موجود نیست؛ درنتیجه تعداد آن‌ها باید براساس فراوانی‌های شناخته‌شده‌ی دیگر گونه‌ها تخمین زده شده باشد. برای خزندگان، اصلا هیچ تخمینی به‌طور جداگانه از فراوانی گونه‌ها در دست نیست. تنها یک برآورد از مطالعه‌ای مجزا (اِمان و کاگر، ۱۹۸۵) وجود دارد که تعداد ۱۰ مورد از هرگونه را در هر هکتار تخمین می‌زند.

کالین بیل در ادامه افزود:

اگرچه یافتن برآوردها از تعداد خزندگان نجات‌یافته از آتش‌سوزی‌ها دشوار است، در نواحی مشابهی از استرالیا، بخش اعظمی از این خزندگان درون خاک زندگی می‌کنند. خاک عایق حرارتی بسیار خوبی است و خزندگان پنهان‌شده درون آن حتی حین آتش‌سوزی‌های شدید نیز می‌توانند تا حد زیادی سالم بمانند. ظاهرا به‌شدت بعید است که بخش اعظم حیوانات که تحت‌تأثیر آتش قرار گرفته‌اند، واقعا کشته شده باشند. با این حال احتمالا همچنان می‌توانیم این سؤال را مطرح کنیم که آیا آن‌ها برای مدت طولانی‌تر زنده خواهند ماند یا خیر.

حجم دود ناشی از آتش‌سوزی‌ها در اطراف کانبرا

تا شنبه‌ی هفته‌ی گذشته، تقریبا ۱۵ میلیون هکتار از زمین‌های استرالیا در آتش سوختند. برای درک بزرگی این عدد می‌توان به آتش‌سوزی‌های مهیب کالیفرنیا در سال ۲۰۱۸ اشاره کرد که در آن نزدیک به ۲ میلیون هکتار از زمین‌های این ایالت طعمه‌ی حریق شد. چه عاملی موجب شکل‌گیری این حجم گسترده از آتش شده است؟ مسلما سه‌گانه‌ی گرما، خشکی و باد نقش اصلی را برعهده داشته‌اند، اما این وضعیت به‌دلیل ترکیب روندهای طولانی‌مدت و الگوهای آب‌وهوایی کوتاه‌مدت به‌وقوع پیوسته است.

سال گذشته، رکورد خشک‌ترین و گرم‌ترین سال به‌طور هم‌زمان در استرالیا ثبت شد که این امر گسترش خشکسالی را به‌دنبال داشت. همانند سایر نقاط دنیا، دمای استرالیا با گرم‌تر شدن اقلیم به بالاترین حد خود رسید. گرمای شدید، تبخیر را افزایش می‌دهد و خشکسالی‌ها را در شرایطی همچون وضعیت کنونی تقویت می‌کند. درباره‌ی روند بارندگی اطلاعات کاملا دقیق وجود ندارد؛ اما کاهش بارش دست‌کم در برخی مناطق تاحدی به تغییر اقلیم نسبت داده می‌شود.

در ۱۸ دسامبر با رسیدن دمای هوا به میانگین تقریبا ۴۲ درجه‌ی سانتی‌گراد، استرالیا گرم‌ترین روز تاریخش را تجربه کرد و رکورد پیشین که تنها روز قبل ثبت شده بود، شکسته شد. علاوه بر روند گرمایش طولانی‌مدت، برخی عوامل دیگر نیز مسئول بوده‌اند. اگرچه اقلیم استرالیا تا حد زیادی با نوسان جنوبی ال‌نینو در اقیانوس آرام پیوند دارد، این نوسان به‌خصوص در وضعیتی خنثی قرار داشته است. با این حال، نوسان مشابه دیگری به‌نام دوقطبی اقیانوس هند وجود دارد که به‌تازگی در وضعیتی به‌شدت مثبت بوده؛ بدین معنا که آب‌های اقیانوس هند غربی گرم‌تر از حد متوسط بوده و بخش شرقی نیز دمای کمتری داشته است. این وضعیت دمایی در آب‌های اقیانوس هند در دور کردن هوای بارانی از استرالیا تأثیرگذار بوده است.

دمای سطح اقیانوس هند بالاتر و پایین‌تر از حد متوسط در نوامبر ۲۰۱۹

سپس در چند ماه گذشته، الگویی غیرمعمول در استراتوسفر سرزمین جنوبی بادهای مدار قطبی را تضعیف کرده است. این الگو به شکل‌گیری آسمان‌های صاف در استرالیا و همچنین وزش بادهای غربی شدید کمک کرده است. این بادها هوای خشک دریا را بر فراز ویکتوریا و نیوساوث ولز دمیده و موجب برافروختگی آتش شده‌اند.

خبر خوش این است که دوقطبی اقیانوس هند در هفته‌ی گذشته به حالت خنثی وارد شد که این اتفاق آغاز فصل باد موسمی را در بخش شمالی استرالیا امکان‌پذیر می‌کند. هم‌زمان برخی نواحی در جنوب کشور شاهد اندکی باران بودند که تاحدی به مهار آتش کمک کرد؛ اما همچنان نمی‌توان پایان آتش‌سوزی‌ها را پیش‌بینی کرد.