آیا شواهد علمی، رابطه بین تغییرات اقلیمی، ناآرامی‌ها و مهاجرت را تأیید می‌کنند

سازمان بین‌المللی ایاسا پژوهشی انجام داده است و برای اولین بار رابطه‌ی بین آب و هوا، درگیری‌ها و مهاجرت را تأیید می‌کند؛ موضوعی که به‌طور گسترده در رسانه‌ها مطرح شده است،‌ اما شواهد علمی ناچیزی درباره‌ی آن وجود دارد. نمونه‌های متعددی در دهه‌های اخیر به‌چشم می‌خورد که در آن شرایط آب‌و‌هوایی عاملی برای بروز ناآرامی‌های سیاسی،‌ جنگ داخلی و متعاقب آن موج گسترده‌‌ی مهاجرت بوده است. نمونه‌ی اصلی و مشهود این موضوع به درگیری‌های سوریه برمی‌گردد که از سال ۲۰۱۱ شروع شد. مهاجران آفریقایی نیز به‌واسطه‌ی مناقشات سیاسی از طریق دریا به بسیاری از کشورهای ساحلی مدیترانه‌ای در اروپا مهاجرت کردند.

پژوهشگران ایاسا می‌خواستند ببینند که آیا رابطه‌ای بین تغییرات آب‌و‌هوایی و مهاجرت و ماهیت آن‌ها وجود دارد یا خیر. آن‌ها دریافتند که در موقعیت‌های خاص، شرایط آب‌و‌هوایی به‌طور غیرمستقیم منجر به وقوع نزاع و درگیری و سپس افزایش مهاجرت می‌شود. یکی از این پژوهشگران می‌گوید:

این پژوهش به موضوعی پرداخت که به‌طور گسترده در رسانه‌ها مطرح شده بود. ما می‌خواستیم شواهد علمی جدیدی درباره‌ی بحث‌های پیرامون مهاجرت ناشی از تغییرات آب‌و‌هوایی ارائه کنیم.

پژوهشگران با کمک این مجموعه‌ی داده‌ها و همین‌طور داده‌های جغرافیایی و اجتماعی-اقتصادی، چارچوب خود را مدل‌سازی کردند که شامل فاصله‌ی بین کشور مبدا و مقصد،‌ اندازه‌ی جمعیت، شبکه‌های مهاجر، وضعیت سیاسی کشورها، گروه‌های قومی و مذهبی بود. آن‌ها دریافتند که تغییرات اقلیمی نقش بسیار مهمی در مهاجرت دارد و خشکسالی‌ بیشتر منجر به تشدید مناقشات و درگیری‌ها می‌شود.

تأثیر آب و هوا بر مناقشات به‌خصوص در کشورهای آسیای غربی از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ مشهود بود که بهار عربی شهرت یافت و شورش‌های سیاسی در کشورهایی نظیر تونس، لیبی و یمن و سوریه (که منجر به جنگ داخلی در این کشور شد) رخ داد. به‌خصوص در سوریه، خشکسالی‌های بلندمدت و کمبود آب ناشی از تغییرات اقلیمی منجر به خسارت‌های کشاورزی و متعاقب آن نقل‌مکان مردم روستایی به مناطق شهری شد. این موضوع افزایش بیش‌ازحد جمعیت، بیکاری، ناآرامی‌های سیاسی و درنهایت جنگ داخلی را به همراه داشت. پژوهشگران الگوهای مشابهی را نیز در همین بازه‌ی زمانی در کشورهای جنوب صحرای آفریقا مشاهده کردند. کرسپو کویرسما،‌ از پژوهشگران این مطالعه می‌گوید:

تغییرات اقلیمی عامل به‌وجود آمدن ناآرامی و متعاقب آن هجوم پناهندگان به کشورهای دیگر نمی‌شود. اما در حکومت‌های فقیر که سطح متوسطی از دموکراسی دارند، تغییرات شدید آب‌و‌هوایی منجر به شورش بر سرِ منابع کمیاب می‌شود.

پژوهشگران معتقدند نگرانی‌ها درباره‌ی ناآرامی‌های ناشی از تغییرات اقلیمی می‌تواند به مهاجرت بینجامد و باید در چارچوب اهداف توسعه پایدار سازمان ملل (SDGs) لحاظ شود. درحال‌حاضر، ارتباط بین تغییرات اقلیمی و مهاجرت مشخص نشده است و آن‌ها را علت‌و‌معلول هم نمی‌دانند. درضمن برای درک هرچه بهتر مقوله‌ی مهاجرت باید پژوهش‌های بیشتری انجام شود.