با تعطیلی مدارس پایتخت به دلیل آلودگی هوا و تکرار آن در زمستان سال جاری، بحث داغ کیفیت بنزین بار دیگر در مرکز توجه اذهان عمومی قرار گرفت. رئیس سازمان ملی استاندارد پیش‌تر گفته بود که بنزین پایتخت از کیفیت مطلوب برخوردار است؛ اما چند روز قبل در یک نشست خبری، کیفیت بنزین پایتخت را زیر سؤال برد و گفت:
نتایج جدیدترین آزمون کیفی بنزین در ۲ نمونه‌برداری که از بنزین تهران صورت گرفته، نشان می‌دهد که مشکلاتی در میزان گوگرد وجود داشته. به‌طوری‌که این رقم در تهران ۶۰ بوده؛ درحالی‌که طبق استاندارد باید ۵۰ باشد. اگرچه رقم گوگرد نسبت به سال گذشته بهتر شده است.
وی درباره میزان اکتان موجود در بنزین عرضه‌شده در تهران که یکی از مؤلفه‌های کیفی سوخت به شمار می‌رود، توضیح داد:
نتایج ۵۰ مورد نمونه‌برداری نشان می‌دهد که عدد اکتان بنزین حدود ۹۰ است که زیر حد استاندارد است؛ اگرچه فاکتورهای نگران‌کننده مانند بنزن و آروماتیک‌ها مورد مردودی نداشتیم و میزان گوگرد نیز در حد استاندارد بوده است.
کیفیت بنزین تهران مطلوب است!
بیژن زنگنه، وزیر نفت، در پاسخ به موضوعات مطرح‌شده از رئیس سوی سازمان ملی استاندارد درباره میزان اکتان بنزین تهران گفت:
اطلاع دقیقی در حال حاضر از این میزان ندارم؛ اما درباره میزان گوگرد موجود در بنزین، نمونه‌برداری انجام‌شده در کلان‌شهر تهران ۶۰ PPM عنوان شده بود؛ درحالی‌که میزان استاندارد آن ۵۰ PPM است.
وی درباره سخنان رئیس سازمان ملی استاندارد مبنی بر اینکه گوگرد بنزین در تهران بالاتر از حد استاندارد بوده است، اظهار کرد:
ممکن است در یک یا دو جایگاه چنین گفته‌ای تأیید شود؛ اما به‌طور کلی بنزین عرضه‌شده در کلان‌شهرها از کیفیت مطلوبی برخوردار است.
اختلاف نظر در تعریف مشترک از کلان‌شهر
علیرضا صادق آبادی، معاون جوان وزیر نفت در امور پالایشی نیز درباره کیفیت بنزین تولیدی کشور و ارتباط آن با آلودگی کلان‌شهر تهران و البرز گفت:
تعریف کلان‌شهر از دید نهادهای مختلف یکسان نیست؛ با فرض اینکه بنزین عرضه‌شده از سوی جایگاهی در بومهن یا رودهن که حومه تهران به شمار می‌آید از استاندارد یورو ۴ انحراف داشته باشد، آیا این موضوع به تعاریف مختلف از کلان‌شهرها برنمی‌گردد؟!
وی با تأکید بر اینکه به‌هرحال بنزین یورو ۴ تولیدی در کشور، تماما در کشور توزیع می‌شود و در جای دیگری مصرف نمی‌شود، تصریح کرد:
سعی ما انجام تکلیف و اولویتی است که بر عهده وزارت نفت گذاشته شده و این تکلیف توزیع بنزین با استاندارد یورو ۴ در ۸ کلان‌شهر است. به‌تازگی قرار شده است که برای هر تلمبه در جایگاه‌های عرضه سوخت یک «تگ» ایجاد و بر اساس این تگ‌ها تعریف ما از کلان‌شهر نیز مشخص شود
یک بام و دو هوا
نکته جالب در این میان این اظهار نظرها، رویکرد متفاوت رئیس سازمان ملی استاندارد است؛ به‌نحوی‌که یک مرتبه میزان گوگرد ۶۰ ppm در بنزین تهران را نسبت به میانگین مناسب می‌داند و در زمانی دیگر این رقم را بالا عنوان می‌کند. حتی اگر این گفته رئیس سازمان ملی استاندارد درباره بالا بودن میزان گوگرد را معیار تلقی کنیم، به نظر می‌رسد بیشتر مسئولیت درباره این موضوع متوجه نهاد نظارتی و کنترل کیفیت بنزین عرضه‌شده است؛ یعنی همان «سازمان ملی استاندارد».
این سازمان طی سال‌های اخیر، بارها بی‌کیفیت بودن بنزین تهران را رد و تأکید کرده بود که نمونه‌های دریافت‌شده از وزارت نفت که مورد آزمایش قرار گرفته است، نشان می‌دهد بنزین توزیعی، از کیفیت لازم برخوردار است و مشکلی ندارد.
پالایشگاهی که از تولید جا ماند
نکته قابل توجه در این میان، عدم تولید بنزین سوپر و یورو ۴ در پالایشگاه تهران طی هشت‌ماهه سال جاری است. این در حالی است که در مقابل از فاز نخست پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس روزانه ۱۲ میلیون لیتر بنزین یورو ۴ تحویل انبارها داده شده است. البته بر اساس گفته مسئولین شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی علت اختلاف موجود در اعلام دو مؤلفه اکتان و گوگرد موجود در بنزین کلان‌شهر تهران در دست بررسی کارشناسان باست و نتایج آن به‌زودی اعلام می‌شود.
معاون دادستان کل کشور: وزارت نفت آلودگی بنزین ها را بپذیرد/ قانون هوای پاک اجرا نمی‌شود
به نقل از روابط عمومی دادستانی کل کشور، محمد جواد حشمتی خواستار توجه جدی و واقعی به بهینه‌سازی سوخت از سوی وزارت نفت منطبق با استانداردهای یورو ۴ شد و گفت:
برای حفظ سلامت و جان مردم باید به‌دوراز هر ملاحظه سیاسی و حتی اقتصادی نظرات کارشناسی و نتایج آزمایش‌های متعددی که آلودگی بنزین و سایر سوخت‌ها را تأیید کرده است، بپذیریم و اقدام فوری و مناسب را انجام دهیم. در طول یک سال گذشته بارها و بارها جلساتی با حضور مسئولان و نمایندگان سازمان‌های مرتبط با موضوع آلودگی هوا، از جمله سازمان استاندارد، سازمان محیط زیست، وزارت نفت و حسب مورد سایر نهادها برگزار کرده‌ایم و در این جلسات خود آقایان هم به نتیجه قطعی رسیده‌اند که آلودگی هوای کلان‌شهرها ناشی از سوخت غیراستاندارد است اما جای سؤال است که چرا اقدامی انجام نمی‌شود و تعجب‌برانگیز است که چرا در مصاحبه‌های خود اعلام می‌کنند بنزین یورو ۴ است.
حشمتی با بیان اینکه آزمایش‌هایی در چند مرحله در خصوص وضعیت سالم و استاندارد بودن بنزین و گازوییل انجام شده که نتیجه همه آن‌ها غیر استاندارد بودن این سوخت‌ها را تأیید کرده است، افزود:
در سال ۹۵ که به دستور دادستان کل کشور نسبت به سنجش آلایندگی سوخت و تأثیر مخرب آن بر سلامت مردم ورود کردیم، ابتدا از تعدادی جایگاه‌های سوخت در سطح کلان‌شهر تهران نمونه‌هایی را به آزمایشگاه‌های معتبر فرستادیم که نتیجه آن تأیید آلایندگی بنزین بود؛ اما متأسفانه به ما ایراد گرفتند که ظرف‌های آزمایشگاهی شما استاندارد نبوده است. بنابراین ادعا، دوباره آزمایش‌ها را تکرار کردیم. باز هم گفتند که ما قبول نداریم، باید خود ما هم در جریان آزمایش‌ها حضور داشته باشیم.
سازمان استاندارد تنها مرجع ملی حاکمیتی ناظر بر استاندارد تولید محصولات داخلی است و وزارت نفت هم موظف است مطابق قانون از نظرات سازمان استاندارد در این زمینه تبعیت کند.
معاون حقوق عامه دادستان کل کشور همچنین به ضرورت توجه جدی به استانداردسازی تولید خودرو و موتورسیکلت در کشور هم اشاره کرد و گفت:
در نهایت باید همه نهادها و سازمان‌های متولی دلسوزانه و برحسب وظایف و تکالیف قانونی خود به موضوع آلودگی هوا و آلایندگی سوخت در کشور که ۸۰ درصد وضعیت فعلی کلان‌شهرها را ناشی شده است، ورود بسیار جدی و مسئولانه پیدا کنند.