معرفی کتاب «صفر به یک، نکاتی در‌مورد استارتاپ‌ها؛ چگونه آینده را بسازیم؟»

تقلید از یک الگو آسان‌تر از خلق چیزی نو و جدید است. کاری که می‌دانیم چگونه انجامش دهیم، جهان را از یک به n می‌برد و چیزی آشنا به آن خواهد افزود. بااین‌حال هرگاه چیزی نو خلق می‌کنیم، از «صفر به یک» می‌رویم. فرایند خلق‌کردن و آفریدن منحصر‌به‌فرد است؛ همانند خلق‌کردن چیزی بااهمیت. همچنین در این مسیر، نتیجه نیز چیزی تازه و غریب خواهد بود. پیتر تیل و بلک مسترز در کتاب «صفر به یک، نکاتی درمورد استارتاپ‌ها؛ چگونه آینده را بسازیم؟» ایده‌هایی کاملا نو و ارزشمند در زمینه‌ی چگونگی ساختن آینده یا استارتاپ خود در دنیای فعلی ارائه می‌دهند. سال ۲۰۱۴، این کتاب جزو کتاب‌های پرفروش‌ دنیا بود و به اغلب زبان‌ها ترجمه و منتشر شده است. 

این کتاب نکاتی درباره استارتاپ‌هاست. پیتر تیل در زمینه‌ی مباحث کارآفرینی و سرمایه‌گذاری خطر‌پذیر، جزو افراد شاخص‌ حال‌حاضر آمریکا است و به‌خاطر شهرتش در دانشگاه استفنورد دوره‌ی افتخاری کارآفرینی برگزار می‌کند. او کارآفرینی موفق است که کارهای زیادی انجام داده است و در این کتاب شرح می‌دهد چگونه شرکت‌های بزرگ از هیچ متولد می‌شوند. کتاب «صفر به یک، نکاتی درمورد استارتاپ‌ها؛ چگونه آینده را بسازیم؟» چنان در میان کارآفرین‌هاو استارتاپ‌ها محبوب است که به‌گفته‌ی مجله فوربز، خواندن آن به شما احساس قدرتی شبیه به قدرت فرابشری خواهد داد.

این کتاب از زمان انتشار خود، همواره جزو کتاب‌های پرفروش‌ حوزه‌ی نوآوری و کارآفرینی و استارتاپ‌ها بوده و رتبه‌ی اول فروش بخش سیاست‌های اقتصادی و رتبه‌ی دوم بخش کارآفرینی وب‌سایت آمازون را ازآنِ خود کرده است. همچنین در اغلب فهرست‌های «کتاب‌هایی که حتما باید مطالعه کرد» قرار گرفته است. پیتر تیل در کتاب «صفر به یک، نکاتی درمورد استارتاپ‌ها؛ چگونه آینده را بسازیم؟»، مسیر تاریخی تولید ثروت و رابطه‌ی آن با نوآوری را به‌خوبی تشریح می‌کند. افزون‌براین، درباره‌ی ماهیت رقابت و تولید محصول و سرمایه‌گذاری و اهمیتِ داشتن تیم حرفه‌ای حرف می‌زند.

پیتر تیل نویسنده، کارآفرین، بشردوست و بنیان‌گذار شرکت PayPal و یکی از نخستین سرمایه‌گذاران فیسبوک است. او در دانشگاه فلسفه خواند و بعد حقوق را انتخاب کرد. در دوران کارآموزی، به‌عنوان دستیار یکی از معامله‌گران معروف‌ بورس سوئیس مشغول به کار شد و بعد به‌عنوان وکیل بورس و اوراق بهادر در آمریکا فعالیت کرد. سال ۱۹۹۹، پیتر تیل به‌همراه سه نفر از دوستانش پی‌پال را تأسیس کرد و به‌شدت در آن موفق شد.

سال ۲۰۰۲، وی پی‌پال را به ارزش ۱/۵ میلیارد دلار به ای‌بی فروخت. سال ۲۰۰۵، پیتر تیل به‌همراه دوستانش در پی‌پال شرکت سرمایه‌گذاری خطرپذیری به نام فاندرز فاند راه‌اندازی کردند. افزون‌براین، او اولین سرمایه‌گذار خطرپذیری بود که سال ۲۰۰۴، بیش از ۱۰ درصد سهام فیسبوک را خرید.

پیتر تیل تجربه‌ی فراوانی در کارآفرینی و ایجاد استارتاپ دارد و علم و تجربه او در‌کنار‌هم باعث شد سال ۲۰۱۵، به‌عنوان یکی از شرکای سرمایه‌گذاری در بزرگ‌ترین شتاب‌دهنده‌ی دنیا، یعنی وای کامبینیتور، وارد شود. لحظات در کسب‌و‌کار فقط یک بار اتفاق می‌افتند. بیل گیتس بعدی دیگر سیستم‌عامل نخواهد ساخت و لری پیج و سرگی برین بعدی موتور جست‌وجوی جدیدی طراحی و مارک زاکربرگ بعدی شبکه‌ی اجتماعی انقلابی آینده را معرفی نخواهد کرد.

در هیچ شرایطی نمی‌توانید چیزی را دوباره خلق کنید که در‌حال‌حاضر وجود دارد‌؛ زیرا خلق یک‌ بار اتفاق می‌افتد. اگر به‌دنبال بهتر‌کردن راه‌هایی باشید که پیش‌ازاین دیگران طی کرده‌اند، مطمئن باشید در انتهای راه شکست می‌خورید. تنها راه موفقیت خلق راه‌های جدید است. در نظر بگیرید در دنیایی که دولت و بخش خصوصی می‌کوشند با کاغذ‌بازی‌های مداوم همه‌چیز را محدود و قوانین راه را از قبل برای ما تعیین کنند، کشف راه‌های جدید برای موفقیت به معجزه نیاز دارد.

درحقیقت، اگر اقتصاد و کسب‌وکار دنیا بخواهد سرپا بماند و موفق شود، به هزاران معجزه نیازمند است. در نگاه اول، این اتفاق شاید غیر‌ممکن به‌نظر برسد؛ اما به‌یاد بسپارید آنچه انسان را از دیگر حیوانات متمایز می‌کند، امکان ایجاد معجزه است. «تکنولوژی» در عصر امروز همان معجزه‌ای است که به آن احتیاج داریم. تکنولوژی ما را از سایر موجودات جدا می‌کند و به ما قدرت می‌دهد کارهای بیشتر یبا صرف انرژی کمتر انجام دهیم. علاوه‌براین، به ما کمک می‌کند راه‌های جدیدی ایجاد کنیم و درون آن قدم بگذاریم.

کتاب «صفر به یک، نکاتی درمورد استارتاپ‌ها؛ چگونه آینده را بسازیم؟» قصد دارد توضیح دهد شرکت‌ها چگونه می‌توانند چیز‌های جدیدی خلق کنند. به‌گفته‌ی پیتر تیل، این کتاب شالوده‌ی تمام تجربیاتش به‌عنوان هم‌بنیان‌گذار PayPal و Palantir و سرمایه‌گذار در شرکت‌هایی مثل Facebook و Space X است. 

پیتر پتل در کتاب «صفر به یک، نکاتی درمورد استارتاپ‌ها؛ چگونه آینده را بسازیم؟» شرح می‌دهد چگونه شرکت‌های بزرگ از هیچ متولد می‌شوند. تیل که بیش از ۲/۲ میلیارد دلار ثروت دارد، مسیر تاریخی تولید ثروت و رابطه آن با نوآوری را در کتابش به‌خوبی تشریح می‌کند و درباره ماهیت رقابت و تولید محصول و سرمایه‌گذاری و اهمیتِ داشتن تیم حرفه‌ای سخن می‌گوید‌. به‌گفته‌ی مارک زاکربرگ، بنیان‌گذار و مدیرعامل فیسبوک، این کتاب ایده‌هایی کاملا نو و ارزشمند در زمینه چگونگی خلق ارزش در دنیای فعلی ارائه می‌کند. ایلان ماسک، بنیان‌گذار و مدیرعامل تسلا و اسپیس ایکس، نیز عقیده دارد که پیتر تیل می‌تواند به ما بگوید چگونه بازی را تغییر دهیم.

هرگاه که با شخصی مصاحبه‌ی شغلی می‌کنم، دوست دارم این سؤال را مطرح کنم: «چه حقیقت مهمی وجود دارد که افراد خیلی کمی با آن موافق هستند؟» این پرسش احتمالا آسان به‌نظر می‌رسد؛ چراکه سرراست است؛ ولی درواقع، پاسخ به آن دشوار است. دلیل این موضوع دانشی است که به هر کس در مدرسه آموخته می‌شود و براساس تعریف توافق شده است. ازاین‌رو، هرکسی که بخواهد پاسخ این پرسش را بدهد، باید چیزی بگوید که آن را غیر‌محبوب (منفور) همگان بداند.

معمولا در پاسخ به این پرسش، پرسش‌هایی مانند «سیستم آموزشی ما شکست خورده است و احتیاج فوری به اصلاح دارد»، «آمریکا استثنایی است»، «خدایی وجود ندارد» و... داده می‌شود. این‌ها پاسخ‌های بدی هستند. گزاره‌های اول و دوم ممکن است درست باشند؛ ولی بسیاری از افراد هنوز با آن‌ها موافق‌اند. گزاره‌ی سوم یک طرف از مناظره‌ای آشنا است. شاید بتوان گفت پاسخ قانع‌کننده این‌گونه است‌: «بسیاری از مردم به × معتقدند؛ ولی حقیقت خلاف × است.» این پرسش تضادآمیز با آینده چه کار دارد؟ در کمترین معنی، آینده به‌شکلی خیلی ساده عبارت است از مجموعه‌ی همه‌ی دقایقی که هنوز نیامده‌اند. بااین‌حال، آنچه آینده را متمایز و بااهمیت می‌کند، این نیست که هنوز رخ نداده‌؛ بلکه این است که زمانی فرا‌می‌رسد و جهان متفاوت‌تر از امروز خواهد بود.

وقتی به آینده می‌اندیشیم، به آینده‌ی پیشرفته امیدواریم. این پیشرفت می‌تواند به یکی از این دو شکل باشد: ۱. پیشرفت افقی (گسترده)؛ ۲. پیشرفت عمودی (فشرده). پیشرفت افقی یعنی تکرار چیزهایی که موفق بوده‌اند یا به‌عبارتی حرکت از یک به n. پیشرفت افقی را راحت می‌توان تصور کرد؛ زیرا می‌دانیم چگونه است. پیشرفت عمودی یا فشرده به‌معنی انجام کارهای نو است، حرکت از صفر به یک.

تصور پیشرفت عمودی دشوارتر است؛ زیرا کاری باید انجام شود که هیچ‌کس دیگری انجام نداده است. اگر ماشین تایپ بردارید و صد نمونه از آن بسازید، پیشرفت افقی کرده‌اید؛ ولی اگر ماشین تایپ دارید و واژه‌پرداز بسازید، آن‌گاه پیشرفت عمودی کرده‌اید. پیشرفت عمودی (فشرده) انجام‌دادن کارهای جدید و پیشرفت افقی (گسترده) تقلید‌کردن کارهایی است که به نتیجه رسیده‌اند.

در سطح ماکرو، پیشرفت افقی در یک کلمه عبارت است از جهانی‌سازی؛ یعنی چیزهایی که در یک جا نتیجه داده‌اند، در هر جای دیگری استفاده می‌شوند. کشور چین نمونه‌ی الگویی از جهانی‌سازی است. برنامه‌ی بیست‌ساله‌ی چین این است که شبیه ایالات متحده‌ی امروزی شود. چینی‌ها دقیقا هرچه را کپی می‌کنند که در جهان توسعه‌یافته به نتیجه رسیده است‌؛ خطوط راه‌آهن قرن‌نوزدهمی و تهویه‌ی قرن‌بیستمی و حتی کل شهرها را. ممکن است برخی گام‌ها را جهش بزنند؛ مثلا مستقیما به‌جای نصب تلفن ثابت به بی‌سیم رسیده‌اند؛ اما همه‌چیز را همان‌گونه که هست، کپی می‌کنند.

پیشرفت عمودی یا صفر به یک، در یک کلام همان تکنولوژی است. پیشرفت سریع فناوری اطلاعات در دهه‌های اخیر دره‌ی سیلیکون را به‌طور‌کلی به پایتخت فناوری تبدیل کرده است؛ اما دلیلی وجود ندارد که فناوری فقط به کامپیوتر محدود باشد. اگر به‌درستی درک کنیم، هر راه بهتر و جدیدی از نحوه انجام کارها فناوری است. ازآنجاکه جهانی‌سازی و فناوری حالت‌های متفاوتی از پیشرفت هستند، این امکان وجود دارد که هم‌زمان هر دو یا یکی یا هیچ‌کدام از آن‌ها را داشت.

پیتر تیل ۵۱ ساله را به‌عنوان یکی از هم‌بنیان‌گذاران PayPal درکنار Elon Musk معروف می‌شناسند. در‌حال‌حاضر، تیل مؤسس و عضو هیئت‌مدیره تعدادی شرکت سرمایه‌گذاری و استارتاپ است که Facebook یکی از ‌آن‌ها به‌شمار می‌آید. در‌حال‌حاضر، وی حدود ۲/۲ میلیارد دلار سرمایه دارد. برخلاف میلیونر‌ها و کارآفرین‌هایی مانند استیو جابز و بیل گیتس و مارک زاکربرگ، پیتر تیل هیچ‌وقت به فکر ترک دانشگاه نیفتاد و تحصیلاتش را تا مقطع دکتری در رشته حقوق ادامه داد و بعد در همان دانشگاه هم تدریس کرد.

سال ۲۰۱۲، بلیک مسترز دانشجو مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه استنفورد بود. در همان دوره، در کلاس‌های پیتر تیل با موضوع استارتاپ شرکت کرد و تمام نکات را با جزئیات کامل نوشت. در‌نهایت، دست‌نوشته‌های بلیک با تغییرات و اصلاحاتِ خود پیتر تیل با عنوان Zero to One منتشر شد و در همان سال، نیویورک‌تایمز آن را به‌عنوان پرفروش‌ترین کتاب معرفی کرد.

هم‌اکنون، بلیک مسترز در سمَت مدیر Thiel Foundation و سرپرست Thiel Capital فعالیت می‌کند. در ایران، انتشارات نوین کتاب «صفر به یک؛ نکاتی درباره استارتاپ‌ها یا چگونه آینده را بسازیم؟» (Zero to One; Notes on Startups or How to Build the Future)، با ترجمه واسع علوی و راهله یوسف‌زاده روانه بازار چاپ کرده است.