D1-kifpool
ایدا لاولیس / Ada Lovelace

بیوگرافی ایدا لاولیس؛ اولین برنامه‌نویس تاریخ

چهارشنبه 18 مهر 1403 - 10:00مطالعه 15 دقیقه
ایدا لاولیس ریاضی‌دان و نابغه‌ی عصر ویکتورایی بود که با همکاری‌ پدر کامپیوتر مدرن، به اولین برنامه‌نویس تاریخ تبدیل شد.
تبلیغات
D4-mcid4

ایدا لاولیس در عصر ویکتوریایی زندگی کرد؛ زمانه‌ای که اگر رؤیاپردازان از ماشین صحبت می‌کردند، به تمسخر گرفته می‌شدند و فناوری‌هایی نظیر کامپیوتر حتی در ذهن نوابغ زمانه نیز جایی نداشت؛ دهه‌ها پیش از اختراع ماشین‌تحریر و تلفن، در جامعه‌ای که زنان از حق رأی محروم بودند و نقش آن‌ها فقط در امور خانه‌داری تعریف می‌شد.

بسیاری از هم‌عصران لاولیس دستاوردهای او را به‌صرف جنسیتش جدی نمی‌گرفتند. اما او مصمم بود همه‌ی مرزهای نادیده و به زبان نیامده را بشکند: او با همکاری چارلز ببیج، استاد و مخترع مشهور، مفهومی را خلق کرد که عملاً یک قرن بعد به‌کار گرفته شد: برنامه‌نویسی.

این مطلب به‌مناسبت روز ایدا لاولیس برای گرامیداشت دستاوردهای زنان در STEM در تاریخ ۱۸ مهر ۱۴۰۳ به‌روز شد.

ایدا نه‌تنها الگوریتمی برای محاسبه اعداد برنولی نوشت، بلکه پتانسیل ماشین تحلیلی ببیج را فراتر از محاسبات ساده‌ی ریاضی دید. او حتی پیش‌بینی کرد که روزی این ماشین می‌تواند موسیقی بسازد، آثار گرافیکی تولید کند و کاربردهای متنوعی در علم داشته باشد. او در یادداشت‌های خود نوشته بود:

ماشین تحلیلی می‌تواند معادلات و بیان‌های تحلیلی را همان‌طور که در ریاضیات با حروف و نمادها سروکار داریم، پردازش کند. در واقع می‌توان گفت که این ماشین، شعر محاسباتی می‌سراید.

زندگی لاولیس، روایتی واقعی از قدرت شکستن کلیشه‌ها، غلبه بر موانع اجتماعی و مهم‌تر از همه، ذهن‌های ناآرام و مشتاق است. او هیچ ایده‌ای ازاینکه روزی اولین برنامه‌نویس جهان لقب می‌گیرد، نداشت. بااین‌حال در تمام عمر کوتاه خود برای آنچه فکرش را متلاطم می‌کرد، در حال عصیان و تلاش بود.

ایدا در عین نبوغ ریاضیاتی، همیشه روحیه‌ای شاعرانه داشت و دستاوردهای خود را ترکیبی از علم و شعر می‌دانست. او به‌واسطه‌ی فعالیت‌های پیشرو و گسترده‌‌اش موفق شد ارتباطات اجتماعی خود را گسترش دهد و افکار و نظریه‌های خود را با متفکران مطرح آن دوران، مانند اندرو کراس، دیوید بروستر، چارلز ویتستون، مایکل فارادی و حتی چارلز دیکنز به‌اشتراک بگذارد.

با ما همراه باشید تا در ادامه زندگی این پیش‌گام بزرگ را که آرزو داشت راه را برای حضور پررنگ زنان در عرصه‌های علمی و فناوری هموار کند، با هم مرور کنیم.

ایدا لاولیس اولین برنامه‌نویس تاریخ
کپی لینک

تولد در بطن تناقضات

ایدا لاولیس (Ada Lovelace)، ۱۰ دسامبر ۱۸۱۵ در خانواده‌ای به دنیا آمد که هیچ تجانسی در آن دیده نمی‌شد. پدرش لرد بایرون شاعر مشهور رمانتیک، غالباً با روحیه‌ی احساساتی و لاقیدی‌اش شناخته می‌شد، اما مادرش ایزابل میلبانکه بایرون ریاضی‌دانی عمل‌گرا بود که رفتارها و تصمیمات منطقی را به همه‌چیز اولویت می‌داد.

لرد بایرون که در آرزوی فرزند پسر بود، یک ماه پس از تولد ایدا همسر و فرزندش را ترک کرد و سه ماه بعد نیز کاملاً از کشور انگلیس خارج شد. ایزابل که نگران بود روحیه‌ی عیاش و خیال‌پرداز پدر بر زندگی ایدا سایه افکند، تمام تلاشش را به کار بست تا دخترش را از دنیای شاعرانه دور نگه دارد. به همین دلیل از کودکی او را به یادگیری مفاهیم پیچیده‌ی علمی و ریاضیاتی تشویق کرد.

مادر ایدا لاولیس او را به یادگیری مفاهیم پیچیده‌ی علمی و ریاضیاتی تشویق کرد

این سبک تربیتی سخت‌گیرانه، درعین‌حال که توانایی‌های ایدا را در زمینه‌ی ریاضیات و منطق تقویت کرد، مانع از این نشد که به‌طور کامل از جذابیت‌های دنیای تخیل جدا شود. او هم عاشق مسائل ریاضی بود و هم شیفته‌ی خیال‌پردازی و شاعرانگی. ترکیب پیچیده‌ی همین دو عنصر، یعنی خلاقیت و منطق باعث شد او رویکردی متفاوت نسبت به سایر نامداران زمانه‌ی خود در ریاضیات داشته باشد.

ایدا لاولیس
ایدا لاولیس در ۴ سالگی
کپی لینک

آموزش‌های دوران کودکی و نوجوانی

ایزابل بایرون چندین مدرس خصوصی حرفه‌ای استخدام کرد تا به دخترش تاریخ، ادبیات، زبان فرانسه، جغرافیا، موسیقی، شیمی، خیاطی، تندنویسی و ریاضیات را آموزش دهند.

لاولیس عشق به ریاضی و شعر را هم‌زمان در خود پرورش می‌داد

یکی از این استادان برجسته مری سامرویل بود که به‌عنوان یکی از برترین ریاضی‌دانان عصر خود شناخته می‌شد و شخصاً اعتقاد زیادی به توانمندسازی زنان داشت. سامرویل تأثیر عمیقی بر ذهن ایدا گذاشت و به او آموخت که چگونه ریاضیات می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای تجزیه‌وتحلیل و تفسیر دنیای اطراف استفاده شود.

ایدا لاولیس
ایدا لاولیس در ۷ سالگی

وقتی ایدا به یازده‌سالگی رسید، با مادرش به تور اروپا رفت تا با وضعیت پیشرفت علم و فناوری در کشورهای دیگر آشنا شود.

در بازگشت از سفر، لاولیس عاشق ایده‌ی ماشین‌های پرنده شده بود و طرح‌های زیادی از ماشین‌هایی کشید که با نیروی بخار حرکت پرندگان را تقلید می‌کردند. او حتی می‌خواست تحقیقاتش را در کتابی با نام Flyology منتشر کند، اما لیدی بایرون از تصور اینکه دخترش با خیال‌پردازی به سرنوشت پدر دچار شود، احساس خطر کرد.

لاولیس در ۱۲ سالگی طرح‌های زیادی از ماشین‌های پرنده رسم کرده بود

تصمیم جدی و جدید مادر این بود که از منطقه‌ی روستایی و زیبای لاولیس به جامعه‌ی نخبگان لندن نقل‌مکان کنند، جایی که اغلب مردان عضو گروه‌های سنتی یا اهل سیاست نبودند و ثروت خود را در اموری مانند گیاه‌شناسی، نجوم و زمین‌شناسی صرف می‌کردند.

در اوایل قرن نوزدهم، هنوز هیچ «دانشمند» حرفه‌ای وجود نداشت (در واقع واژه‌ی دانشمند برای اولین‌بار در سال ۱۸۳۶ توسط ویلیام ویول ابداع شد) و هرچند محل سکونت جدید جایگاه طبقه‌ی نبخگان جامعه محسوب می‌شد، هنوز هم مشارکت زنان «نجیب» در فعالیت‌های فکری، امری نکوهیده بود.

ایدا در ۱۴ سالگی به سرخک (یا طبق برخی روایت‌ها آنسفالیت) مبتلا شد و سه سال تمام در بستر بیماری ماند. او در همین دوران هم از مطالعه و یادگیری دست نکشید، چنان‌که در یکی از یادداشت‌های خود نوشته بود:

ریاضیات نه‌تنها ابزاری برای حل مسائل دنیوی است، بلکه می‌تواند دریچه‌ای به سوی ناشناخته‌ها باز کند، جایی که تخیل و خلاقیت انسان به چالش کشیده می‌شود.

ایدا با مرور آثار اسحاق نیوتن و اویلر، به درک جدیدی از مفاهیم علمی فیزیک، مکانیک و شیمی رسید و توانایی‌های تحلیلی خود را به شکلی پیشرفته‌تر ارتقا داد.

کپی لینک

ملاقات‌ تاریخی: آشنایی با چارلز ببیج و موتور محاسباتی

ایدا پس از بهبود از بیماری در ۱۷ سالگی برای شروع مجدد معاشرت‌های اجتماعی، در میهمانی‌های درباری لندن حضور یافت و با پادشاه انگلستان نیز ملاقات کرد. در یکی از همین میهمانی‌ها، با چارلز ببیج ۴۱ ساله که بزرگ‌ترین پسرش هم‌سن ایدا بود، آشنا شد.

ببیج استاد ریاضیات لوکاسی در دانشگاه کمبریج بود و خیلی زود مجذوب استعداد و علاقه‌ی لاولیس به ریاضیات شد. به همین دلیل از او و مادرش دعوت کرد برای دیدن موتور محاسباتی که به‌تازگی ساخته بود، دیدار مجددی داشته باشند: دستگاهی با میل‌لنگ دستی به ارتفاع ۰٫۶ متر با ۲ هزار قطعه‌ی برنجی، که در حال حاضر در موزه‌ی علوم لندن نگهداری می‌شود.

ملاقات با چارلز ببیج و دیدن ماشین محاسباتی او زندگی ایدا لاولیس را برای همیشه تغییر داد

لیدی بایرون این دستگاه را «ماشین تفکر» نامید؛ زیرا از طریق آن می‌توانست ارقام را به توان ۲ و ۳ برساند و ریشه‌ی معادلات درجه‌دو را استخراج کند. اما هیچ‌کدام از حاضرین نمی‌دانستند اختراع ببیج زندگی ایدا را برای همیشه تغییر می‌دهد.

ایدا لاولیس
ایدا لاولیس در ۱۷ سالگی

چارلز ببیج از سال‌ها پیش به این موضوع فکر می‌کرد که شاید روزی ماشین متفاوتی بسازد. دستگاهی که بتواند انواع چند جمله‌ای‌ها را با توان‌های مشخص، به شیوه‌های مختلف پردازش کند و پس از دریافت مقادیر ورودی به‌صورت خودکار نتایج را نمایش دهد. به‌زعم او این دستگاه انسان‌ها را از اشتباهات رایج در «حلقه‌های ریاضی» خلاص می‌کرد.

ببیج به‌خاطر نمونه‌های اولیه‌ی موتور محاسباتی که ارائه داد، مدال افتخار دریافت کرد و از دولت بریتانیا بودجه‌ای گرفت تا دستگاه مورد نظر خود را بسازد. او طی سال‌های ۱۸۲۲ تا ۱۸۲۷ روی چنین ایده‌هایی کار کرد و سپس جدول لگاریتم‌های دست‌نویس خود را به دانشگاه ارائه داد. این جدول به مدت صدسال تجدید چاپ شد.

در این دوران او همسرش را از دست داد و برای رهایی از افسردگی به اطراف اروپا سفر کرد. پس از بازگشت به انگلیس کتابی به‌نام «تأملاتی در مورد زوال علم در انگلستان» نوشت که به‌عنوان سخنی علیه انجمن سلطنتی تعبیر شد و دردسرهایی برای او ایجاد کرد.

بااین‌حال او همچنان روی ایده‌ی ماشین محاسبات متمرکز ماند و سرانجام در سال ۱۸۳۳ نمونه‌ی کوچکی از این ماشین را ساخت که البته هنوز پرینتر نداشت. این همان دستگاهی بود که ایدا لاولیس در خانه‌ی او دید.

ایدا که به معاشرت با مری سامرویل ادامه می‌داد، اشتیاقش به دستگاه نوآورانه‌ی ببیج را با او در میان گذاشت و هر دو مدت‌ها در مورد آن با هم صحبت و تبادل نظر کردند. لاولیس با تشویق سامرویل به مطالعه‌ی هندسه اقلیدسی روی آورد. اما هم‌زمان طی نامه‌ای از ببیج تقاضا کرد نقشه‌های طراحی این ماشین را برایش ارسال کند تا درک بهتری از طرز کار آن به‌دست آورد.

لاولیس از ۱۹ سالگی تدریس ریاضی به زنان و دختران را آغاز کرد

سال ۱۸۳۴ ایدا به همراه مادرش در تور بشردوستانه‌ی کارخانه‌های شمال انگلستان حضور یافت و با جزئیات پیشرفته‌ترین تجهیزاتی که آن‌ها در اختیار داشتند، آشنا شد. آن‌ها در این تور از ماشین Jacquard Loom که در سال ۱۸۰۱ توسط جوزف ماری جکوارد برای تولید پارچه اختراع شده بود نیز بازدید کردند. در راه بازگشت او با دختر یکی از دوستان مادرش هم‌صحبت شد و کمی به او ریاضی یاد داد.

این جریان اولین جرقه‌ی ضرورت توانمندسازی زنان را در ذهن ایدا روشن کرد، به همین دلیل تصمیم گرفت تدریس به دوست جدیدش و سایر دختران را حتی از راه دور و از طریق نامه ادامه دهد. او در نامه‌های خود یادداشت‌هایی نیز برای روشن‌کردن ذهن دانش‌آموزانش می‌نوشت، مثل «وقتی می‌شود چیزی را به‌صورت مستقیم اثبات کرد، هرگز به سراغ اثبات غیرمستقیم نروید.»

از طرف دیگر، به‌نظر می‌رسید چارلز ببیج ابتدا ایدا را دست‌کم گرفته بود و صرفاً می‌خواست جوانی مشتاق و بااستعداد را در میهمانی‌های علمی در کنار خودش نگه دارد. اما لاولیس سرسخت‌تر و کنجکاوتر از همیشه نظریات او را تحلیل می‌کرد. مدتی نگذشته بود که ببیج تفکرات دانشگاهی، ایده‌های محاسباتی و حتی مشکلاتی را که با دولت داشت، با او در میان گذاشت.

چارلز ببیج ریاضی‌دان مشهور انگلیسی و پدر محاسبات
چارلز ببیج ریاضی‌دان مشهور انگلیسی و پدر محاسبات

بهار ۱۸۳۵، ایدای ۱۹ ساله با ویلیام کینگ که یکی از دوستان فرزند سامرویل بود، ازدواج کرد. کینگ در کمبریج درس‌خوانده بود و شغلی دولتی داشت.

طی چند سال بعد، آن‌ها صاحب سه فرزند شدند، اما ایدا هم‌زمان با مدیریت خانواده، به مطالعه‌ی مثلثات پیشرفته نیز مشغول بود. فعالیت‌های موفق ویلیام این مدت باعث شد به مقام ارل ارتقا پیدا کند و نام خانوادگی آن‌ها از این تاریخ به لاولیس تغییر کرد.

ایدا پس از تولد سومین فرزندش تصمیم گرفت به حوزه‌ی ریاضی برگردد و برای اجتناب از شایعه‌پردازی‌های رایج جامعه، از چارلز ببیج خواست استاد مجربی برای او بیابد. این استاد جدید آگوستوس دی مورگان بود: اولین استاد ریاضیات کالج لندن، منطق‌دان مشهور و نویسنده چندین کتاب دانشگاهی.

لاولیس در مکاتبات خود با ببیج علاقه‌اش به ریاضیات گسسته را بیان می‌کرد و برای مثال تعریف می‌کرد که چگونه برای بازی Solitaire فرمولی یافته است. اما دی مورگان طبق روال سنتی آموزش ریاضیات، کار خود را با حساب دیفرانسیل و انتگرال شروع کرد.

ببیج تا این تاریخ مقالات متعددی نوشت و چندین‌بار در ساخت موتور نهایی محاسباتی که آن را Difference Engine می‌نامید، شکست‌خورده بود. او سرانجام به ایده‌ی جدیدی رسید: شاید بهتر بود به‌جای ماشینی که فقط «تفاوت‌ها» را محاسبه می‌کرد، موتوری تحلیلی می‌ساخت که از انواع عملیات ریاضی پشتیبانی می‌کرد.

تعاریف مدرن ماشین تحلیلی ببیج را یک تورینگ کامل می‌نامند

طرح اولیه‌ی ماشین تحلیلی ببیج، بسیار خارق‌العاده و حرفه‌ای بود. این طرح نبوغ بالای دانشمند انگلیسی را نشان می‌داد، چرا که بعدها به‌عنوان اولین کامپیوتر قابل برنامه‌نویسی تاریخ نیز شناخته شد. در تعاریف مدرن این ماشین را یک تورینگ کامل می‌نامند.

ماشین تحلیلی ببیج بخش‌هایی همچون منطق ریاضی، جریان کنترلی با استفاده از لوپ‌ها، برنچینگ دستور‌العمل و هم‌چنین حافظه‌ی مجزا داشت. نکته‌ی جالب این که تمامی این بخش‌ها با نیروی بخار یا دست و با قطعات مکانیکی کار می‌کردند.

کپی لینک

مقاله‌ی لاولیس درمورد موتور تحلیلی

تحقیقات و ایده‌های ببیج در انگلستان چندان مورد استقبال قرار نگرفت، اما در سایر کشورهای اروپایی سروصدای زیادی به‌پا کرد. او حتی به تورین دعوت شد تا درباره‌ی موتور تحلیلی سخنرانی کند و مورد تجلیل دولت ایتالیا قرار گرفت.

ببیج هرگز در مورد موتور دیفرانسیل یا موتور تحلیلی مقاله‌ای منتشر نکرده بود، اما اکتبر ۱۸۴۲ و بعدازاین سخنرانی مهندسی به‌نام لوئیجی منابرا مقاله‌ای بر اساس گفته‌هایش نوشت. ایدا پس از مطالعه‌ی مقاله تصمیم گرفت آن را به انگلیسی ترجمه کند و به نشریات بریتانیایی بدهد.

ببیج پس از مرور ترجمه‌ی مقاله، به ایدا پیشنهاد داد روایت خودش را از موتور تحلیلی بنویسد، زیرا به توانایی و دانش ایدا ایمان داشت. فوریه ۱۸۴۳ لاولیس تصمیم گرفت همان مقاله را به‌طور کامل‌تر و مرتب‌تری ترجمه کند و یادداشت‌های گسترده‌ی خودش را نیز به آن بیفزاید.

یادداشت‌های ایدا بر مقاله‌ی «منابرا» از خود این مقاله مفصل‌تر و مهم‌تر شد

یادداشت‌های ایدا به ترتیب الفبا از A تا G ادامه داشتند و در بخش G، الگوریتم مشهور او قرار داشت. این یادداشت‌ها سه برابر متن مقاله‌ی اصلی بودند. در نهایت وقتی ترجمه‌ی او با نام Sketch of Charles Babbage’s Analytical Engine چاپ شد، بخش اعظم مقاله، نوشته‌های ایدا بود که شامل معادلات جبری برای توضیح چگونگی انجام معادلات ریاضی توسط موتور تحلیلی می‌شد.

ببیج نیز یکی از سخت‌ترین معادلات (اعداد برنولی) را برای ایدا ارسال کرد تا آن را به تحقیقات خود اضافه کند. نکته‌ی مهم این که ایدا اشکالاتی در معادلات ببیج پیدا کرد که شخص ببیج بعدا آن‌ها را به‌عنوان اشتباهات جدی نام برد. لاولیس ضمن مکاتبه‌ی مداوم با ببیج، ماه‌ها به‌دقت روی نوشته‌هایش کار کرد.

difference engine
نمونه‌ی کامل شده‌ی ماشین تحلیلی در موزه‌ی علوم لندن
کپی لینک

الگوریتم لاولیس و اولین برنامه‌ی کامپیوتری

لاولیس در این مقاله الگوریتمی برای محاسبه‌ی اعداد برنولی طراحی کرد که به مهم‌ترین دستاورد او تبدیل شد و سال‌ها بعد نامش را به‌عنوان اولین برنامه‌نویس جهان ثبت کرد.

الگوریتم لاولیس براساس یک سری دستورالعمل‌های منطقی و گام‌به‌گام تنظیم شده بود: او به‌تفصیل نحوه‌ی ورود داده‌ها به ماشین تحلیلی، پردازش آن‌ها و نهایتاً تولید خروجی را توضیح داد و تأکید کرد که ماشین می‌تواند به‌صورت خودکار از طریق دستورالعمل‌های دقیق عمل کند و فراتر از یک موتور محاسبات ساده باشد.

به عبارتی لاولیس در این الگوریتم نشان داد که ماشین تحلیلی می‌تواند براساس ورودی‌های خاصی (مثلاً مقدار اولیه یا مقادیر قبلی از سری برنولی)، مقادیر بعدی را به دست آورد. این فرایند به‌گونه‌ای بود که ماشین به طور پیوسته عملیات را تا رسیدن به نتیجه‌ی نهایی ادامه می‌داد.

بدین ترتیب، این لاولیس بود که ثابت کرد دستگاه ببیج می‌تواند به‌عنوان یک «ماشین برنامه‌پذیر» عمل کند.

لاولیس می‌گفت ماشین تحلیلی می‌تواند برای پردازش انواع دیگری از داده‌ها، مانند موسیقی نیز استفاده شود

در بخشی از مقاله، لاولیس اشاره کرده بود که ماشین تحلیلی می‌تواند برای پردازش انواع دیگری از داده‌ها، مانند موسیقی، نیز استفاده شود. او به‌وضوح بیان کرد که چنین ماشین‌هایی قادرند براساس الگوریتم‌های مشخص، صدا یا حتی موسیقی بسازند.

از طرف دیگر ایدا مشخصاً دیدگاه سنتی برنامه‌نویسی را درک کرده بود: اینکه ما برنامه‌ها را برای اجرای تسک‌هایی می‌نویسیم که نحوه‌ی اجرای آن‌ها را می‌دانیم. او توضیح داد که ماشین تحلیلی به‌تنهایی نمی‌تواند فکر یا چیزی را پردازش کند.

او همچنین یادآوری کرده بود که وقتی «حقایق و فرمول‌های تحلیلی» را به قالبی ترجمه می‌کنیم که ماشین بتواند پردازش کند، دیدگاه‌های تازه‌ای در مورد بسیاری از موضوعات آن زمینه به دست می‌آوریم. این دیدگاه‌ها باعث می‌شود مسائل را عمیق‌تر بررسی کنیم.

به‌طور خلاصه الگوریتم لاولیس سه ویژگی مهم داشت:

  • خودکارسازی محاسبات
  • تکرارپذیری که امروزه با عنوان لوپ (loop) در برنامه‌نویسی شناخته می‌شود.
  • شرط‌ها و تصمیم‌گیری که امروز در ساختارهای «اگر، آنگاه» (if-then) در برنامه‌ها رایج است.
حلقه‌های الگوریتم لاولیس برای ماشین تحلیلی
حلقه‌های الگوریتم لاولیس برای ماشین تحلیلی

بانوی ریاضی‌دان انگلیسی در مطالعات خود، ایرادات ماشین تحلیلی ببیج را نیز توضیح داد. این کشف ایرادات به‌عنوان اولین فرآیند دیباگ تاریخ شناخته می‌شوند. مطالعات لاولیس در سال‌های بعدی عمیق‌تر شد و او تلاش کرد تا از ریاضیات برای کدگشایی فرآیند عصبی در پس‌زمینه‌ی احساسات استفاده کند.

علاوه بر برنامه، اولین دیباگ تاریخ نیز به اسم ایدا لاولیس رقم خورده است

ایدا این مطالعات را به‌نام «محاسبه‌ای بر سیستم عصبی» معرفی کرد. او برای نمایش مطالعات خود با اندرو کراس دیدار کرد تا مدلی الکتریکی از این یافته‌های خود بسازد. البته این تصمیم هیچ‌گاه نهایی نشد. 

ایدا با مقاله‌ی خود دورانی جدید در علوم کامپیوتر پدید آورد. او مفهومی جدید را به ماشین‌‌ها اضافه کرد و ظرفیت آن‌ها را بیشتر از انجام محاسبات ساده‌ی ریاضی نشان داد. اقدام او اولین قدم در مسیر درک کامپیوترهای مدرن، فراتر از ماشین‌حساب بود.

الگوریتم لاولیس سه ویژگی مهم داشت: خودکارسازی محاسبات، حلقه‌های برنامه‌نویسی و ساختار شرطی

اولین برنامه‌نویس تاریخ معتقد بود هرچیزی که قابلیت تبدیل شدن به اعداد داشته باشد، مانند موسیقی، الفبا یا تصاویر، توانایی محاسبه شدن و تغییر کردن توسط کامپیوترها را دارد. به بیان دیگر ماشین تحلیلی می‌توانست نحوه‌ی کار در تمامی بخش‌های جهان و نه تنها ریاضی را منقلب کند.

طرز تفکر و عقاید ایدا نشان می‌داد که او فراتر از روش‌های سخت‌گیرانه‌ی مادر، تفکر خود را پرورش داده است. او رویکردی تخیلی و بصری را در مطالعات خود لحاظ کرده بود. با وجود این که عموم مطالعات این دانشمند، بر پایه‌ی ریاضی بوده‌اند، ذهن او فراتر از معادلات و الگوریتم‌ها حرکت کرد تا احتمالات جدید را بررسی کند. به‌همین دلیل ببیج در توصیف این بانو از عبارت «جادوگر اعداد» استفاده می‌کرد.

ایدا لاولیس
اولین برنامه‌ی کامپیوتری نوشته شده توسط ایدا لاولیس

به‌هرحال مطالعات ایدا و تحقیقات ببیج هیچ‌گاه عملی نشدند. ببیج نتوانست ساخت ماشین خود را به پایان برساند اما در سال ۱۹۹۱ نمونه‌ای از ماشین او با اصلاحیات جزئی ساخته شد و عملکردی کامل داشت. اتفاق بعدی سال‌ها بعد و با ظهور آلن تورینگ افتاد.

تورینگ به تحقیقات ایدا علاقه‌مند شد، اما درمورد هوش مصنوعی با این دانشمند مخالف بود. ایدا باور داشت هوش مصنوعی به‌وجود نخواهد آمد و ماشین‌ها تنها دستور‌العمل‌ها را اجرا می‌کنند. تورینگ نظریه‌ای مخالف داشت و در نهایت نیز آن را ثابت کرد.

ارتباط لاولیس و ببیج در برهه‌ای از تاریخ با مشاجره‌ای کوچک نیز همراه بود: ببیج قصد داشت در ابتدای کتاب لاولیس مقدمه‌ای ناشناس در انتقاد از دولت در مورد پشتیبانی از طرح ماشینش بنویسد.

البته قوانین انتشار اجازه‌ی چنین کاری را نمی‌داد و ببیج نیز از لاولیس خواست که مقدمه را حذف کند. لاولیس این درخواست را نپذیرفت و همین اقدام، بهانه‌ای برای مشاجره‌ی کوتاه‌مدت آن‌ها شد. البته رابطه‌ی این دو در سال‌های بعد بهبود یافت تا این که حتی لاولیس در سال‌های پایانی از ببیج خواست که او را از شر سرطان راحت کند.

کپی لینک

درگذشت

پس از انتشار مقاله، ایدا لاولیس مدت‌ها در بستر بیماری بود؛ اما با مایکل فارادی که او را «ستاره‌ای نوظهور در دنیای علوم» می‌نامید، همچنان تعامل داشت. او تصمیم گرفته بود نشریه‌ای جدید راه‌اندازی کند و از همین رو با دانشمندان مختلفی مکاتبه و تبادل نظر می‌کرد.

ایدا نه با برنامه‌ی خود بلکه با شناخت پتانسیل کامپیوترها، تاریخ را تغییر داد

ایدا در حوزه‌ی فیزیولوژی و سیستم عصبی ایده‌ها و مکتوبات درخشانی داشت؛ اما مشکلات مالی و سلامتی، مانع از پیشرفت کار او شد. همسرش ویلیام نیز که مدتی در نشر کتاب و مجلات کار می‌کرد، او را به دلایلی مبهم و نامشخص ترک کرد.

واقعیت این بود که ایدا به‌خاطر معاشرت با همکاران مرد و دوستان پدرش، همیشه زیر طوفان  سرزنش‌ها قرار داشت و تلاش او برای تدریس به زنان و دختران نیز با استقبال جامعه‌ مواجه نمی‌شد.

طی سال‌های ۱۸۵۱ تا ۱۸۵۲، حال ایدا لاولیس رو به وخامت گذاشت تا جایی که او از چارلز دیکنز، دوست ببیج خواست به دیدارش برود و یکی از کتاب‌هایش را با روایتی از مرگ او، برایش بخواند.

لاولیس، چارلز ببیج را به‌عنوان مجری وصیت خود انتخاب کرد تا او را در کنار لرد بایرون، پدرش (که او هم مرگ زودهنگامی داشت) دفن کنند. سرانجام ۲۷ نوامبر ۱۸۵۲ لاولیس درحالی‌که درد شدید و طولانی‌مدتی را تجربه کرده بود، در سن ۳۶ سالگی درگذشت.

زبان ADA
نمونه‌ای از زبان برنامه‌نویسی Ada

یکی از یادگارهای بزرگی که خاطره‌ی این ریاضی‌دان پیشرو را زنده نگه می‌دارد، زبان برنامه‌نویسی Ada است که از طرف وزارت دفاع آمریکا تدوین شد و در سال ۱۹۸۰ در استاندارد نظامی این کشور به ثبت رسید. همچنین انجمن کامپیوتر بریتانیا نیز از سال ۱۹۹۸ هر ساله «مدال لاولیس» را به افردی که دستاوردهای قابل‌توجهی در حوزه‌ی مهندسی نرم‌افزار دارند، اعطا می‌کند.

به پاس یک عمر تلاش اولین برنامه‌نویس تاریخ، مراسم روز ایدا لاولیس در دومین سه‌شنبه‌ی ماه اکتبر با هدف افزایش نقش زنان در علوم، فناوری و مهندسی برگزار می‌شود.

دستاوردهای ایدا لاولیس فراتر از زمان خودش بود. او نه‌تنها اولین الگوریتم قابل‌اجرا توسط ماشین را نوشت، بلکه پتانسیل‌ بی‌پایان کامپیوترها را نیز پیش‌بینی کرد. مفاهیمی چون حلقه در برنامه‌نویسی و تمایز بین داده و پردازش که امروزه از اصول بدیهی علوم کامپیوتر محسوب می‌شوند، ریشه در اندیشه‌های نوآورانه‌ی او دارند.

اگرچه کار ایدا لاولیس در طول زندگی‌اش هرگز به رسمیت شناخته نشد و برخی از ایده‌های او تا چند قرن بعد ناشناخته ماندند، با گذشت زمان، نام او به الگوی پشتکار و پیشرفت و یکی از نمادهای اصلی جنبش‌های ترویج حضور زنان در STEM تبدیل شد.

او در یادداشت‌های خود نوشته بود: «محدودیت‌های ما تنها در ذهنمان وجود دارند. هیچ مانعی وجود ندارد که زنان نتوانند از آن عبور کنند. آن‌ها فقط باید به خودشان باور داشته باشند.»

مقاله رو دوست داشتی؟
نظرت چیه؟
داغ‌ترین مطالب روز
تمدید مسابقه زوبین رو تجربه کن
زوبین رو تجربه کن، برنده خوش‌شانس آیفون ۱۶ باش

زوبین به تازگی متولد شده است. ما می‌خواهیم عده‌ی بیش‌تری آن را تجربه کنند و به ما برای بهبود آن کمک کنند.

361
28 دقیقه قبل
مراسم افتتاح سوپرمارکت حضوری دیجی‌کالا با حضور مردم
افتتاح نخستین سوپرمارکت حضوری دیجی‌کالا در تهران

اولین سوپرمارکت حضوری دیجی‌کالا با شعار «تازگی، نزدیک‌تر از همیشه» در شهر تهران افتتاح شد.

85
1 روز قبل
تصویری از روبه‌روی پنل جلویی ویوو X200 پرو
نه اپل، نه سامسونگ و نه حتی شیائومی؛ دومین بازار موبایل دنیا در سلطه چه شرکتی است؟

دومین بازار بزرگ موبایل در دنیا، نه تحت سلطه‌ی اپل و سامسونگ و است و نه حتی شیائومی.

50
حدود 23 ساعت قبل
نمای عقب خودرو ۲۰۷ صندوق‌دار از زاویه‌ی بالا
پژو ۲۰۷ صندوق‌دار جدید با مصرف سوخت کمتر برمی‌گردد

پژو ۲۰۷ صندوق‌دار پس از حدود پنج سال با مجموعه‌ای از تغییرات به خط تولید ایران‌خودرو برمی‌گردد.

84
2 روز قبل
بهترین فن خنک‌کننده گوشی بازار ایران
بهترین فن خنک کننده گوشی [تابستان ۱۴۰۴]

برای ثابت‌ و روان نگه‌داشتن عملکرد بازی، به فن‌های خنک‌کننده‌ نیاز خواهید داشت. در این مقاله با بهترین فن‌های خنک‌کننده‌ی موجود در بازار آشنا ...

34
1 روز قبل
پیدا کردن آهنگ با صدا
پیدا کردن آهنگ با صدا: بهترین سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها برای یافتن آهنگ

اگر آهنگ جذابی شنیده‌اید و می‌خواهید آن را شناسایی کنید، می‌توانید بهترین برنامه های تشخیص آهنگ را امتحان کنید تا موزیک مدنظرتان را پیدا کنید.

20
2 روز قبل
خرچنگ رباتیک
دانشمندان خرچنگی رباتیک را در فصل جفت‌گیری به طبیعت بردند؛ اما نرها به او رحم نکردند

آشکارشدن ماهیت واقعی خرچنگ رباتیک به‌کاررفته برای انجام مجموعه‌ای از آزمایش‌ها در پرتغال برای خرچنگ‌های واقعی، سرنوشت تلخی را برای او رقم زد.

61
1 روز قبل
تبلیغات

نظرات

تبلیغات
30 مطلب
لوگوی شرکت‌های تکنولوژی با اپل پارک در پس‌زمینه
پرسه در سیلیکون ولی روایت‌های خواندنی از دنیای فناوری؛ در این مجموعه، با ماجرای جذاب‌ترین رویدادها، نوآوری‌ها و داغ‌ترین ترندهای تکنولوژی آشنا شوید.
59 مطلب
لوگوی اندروید
ترفند ها و آموزش های اندروید در مجموعه مطالعاتی آموزش اندروید با برترین و کاربردی‌ ترین ترفند های اندروید آشنا خواهید شد و صفر تا صد تبلت و گوشی اندرویدی خود را آموزش می‌بینید.
14 مطلب
طرح مفهومی سخت‌افزار
شیرجه در سخت افزار با مقالات سخت‌افزاری زومیت در دریای هیجان‌انگیز سخت‌افزار از CPU و GPU تا هوش مصنوعی و شرکت‌های فناوری پیشرو شیرجه بزنید.
18 مطلب
پیکان زرد در کنار کنسول گیم‌بوی و نوکیا 6600
ماشین زمان با مقالات «ماشین زمان» به گذشته دنیای فناوری سفر کنید و همراه ما محصولات و تکنولوژی‌های نوستالژیک را مرور کنید.
15 مطلب
طرح مفهومی از منظومه شمسی
آشنایی با منظومه شمسی منظومه شمسی، این محله وسیع و درعین‌حال کوچک ما در فضای بی‌کران، مملو از اجرام شگفت‌انگیز، ازجمله سیاره آبی منحصربه‌فردمان است.در این بخش با هرآنچه لازم است درباره منظومه شمسی بدانید، آشنا می‌شوید.
50 مطلب
کره لاس وگاس درکنار شاتل فضایی
مهندسی بی‌نهایت داستان ساخت پیچیده‌ترین و خلاقانه‌ترین سازه‌های مهندسی دنیا، از آسمان‌خراش‌های بلند تا شاتل‌های فضایی را در بخش مهندسی بی‌نهایت دنبال کنید.
66 مطلب
راهنمای بقا و آمادگی در شرایط بحرانی و اضطراری زندگی همیشه در مسیر آرام پیش نمی‌رود؛ بحران‌ها و حوادث ممکن است ناگهان از راه برسند. با راهنمای بقا و آمادگی زومیت، مهارت‌ها و دانشی را بیاموزید که می‌تواند در شرایط سخت، تفاوت بین خطر و امنیت را رقم بزند.
44 مطلب
کالکشن بیوگرافی
بیوگرافی بزرگان علم و فناوری با زندگی و دستاوردهای استادان نوآوری و شکل‌دهندگان دنیای علم و تکنولوژی آشنا شوید.
59 مطلب
کالکشن «چیزهای کوچک»
رازهای کوچک جهان جهان اطراف ما مملو از پدیده‌هایی به‌ظاهر ساده اما علمی و شگفت‌انگیز است. در این بخش از زومیت، به بررسی رازهای کوچک اما مهم درباره دنیای اطرافمان می‌پردازیم و پاسخ‌هایی دقیق و علمی برای پرسش‌هایی ارائه می‌دهیم که شاید همیشه از خودمان می‌پرسیدیم.
20 مطلب
کالکشن «چه می‌شد اگر»
چه می‌شد اگر؟ در این بخش از زومیت، به دنیای پرسش‌های فرضی و شگفت‌انگیز قدم می‌گذاریم؛ جایی که علم با تخیل تلاقی و به ما کمک می‌کند تا تصور کنیم دنیا در سناریوهای غیرواقعی چگونه می‌توانست باشد. با تحلیل‌های علمی و نگاهی سرگرم‌کننده، به سوالاتی پاسخ می‌دهیم که ذهن کنجکاو هر انسانی را قلقلک می‌دهند.
آخرین ویدیوها
پخش از رسانه
هوش مصنوعی برای آنلاین شاپ‌ها ✨
هوش مصنوعی برای آنلاین شاپ‌ها ✨
00:10:15
عکس مسعود یوسف نژاد و امیرحسین راد در استودیو زومیت
پشت‌پرده حمله سایبری به نوبیتکس؛ همه‌چیز از زبان مدیرعامل
00:45:08
بررسی گلکسی زد فلیپ ۷؛ گوشی‌ای که عاشقش می‌شی! 📱
بررسی گلکسی زد فلیپ ۷؛ گوشی‌ای که عاشقش می‌شی! 📱
00:13:12
عکس ماشین ظرفشویی ال‌جی LG DFC435FP در آشپزخانه زومیت
ماشین ظرفشویی ال‌جی مدل LG DFC435FP
00:04:59
تلویزیون‌های دوو
تلویزیون اسنوا و دوو رو آپدیت نکن
00:01:04
بررسی Vivo X200 Ultra: تجربه دوربین حرفه‌ای در گوشی👌
بررسی Vivo X200 Ultra: تجربه دوربین حرفه‌ای در گوشی👌
00:19:40
عکس شادان در کنار ماشین شیائومی SU7
شیائومی: رویای اپل برای من خاطرست!چرا ماشین شیائومی موفق شد؟
00:08:30
عکس محمد سیار در کنار مسعود یوسف نژاد
گفت‌وگوی اختصاصی زومیت با طراح ارشد ایرانی متا
01:20:40
گلکسی زد فولد ۷ / Galaxy Z Fold 7 سامسونگ در دست با پس زمینه آبی ۱۶:۹
بررسی ویدیویی گلکسی زد فولد ۷ سامسونگ
00:14:15
عکس میلاد منشی پور در کنار مسعود یوسف نژاد
راه‌اندازی استارتاپ در دبی تا شرایط سخت کشور پس از جنگ
00:49:01
عکس هادی و شادان با گلکسی زد فولد ۷
گلکسی زد فولد ۷ به زومیت رسید🔥
00:12:30
معرفی کیس آکواریومی Awest GT-AQ16
معرفی کیس آکواریومی Awest GT-AQ16
00:06:18
عکس مصاحبه در مورد جنگ ایران و زومیت
زیر سایه جنگ؛ فناوری در جنگ ۱۲ روزه از نگاه زومیت
01:05:43
عکس شادان و مهرداد و هادی درکنارهم برای پوشش رویداد سامسونگ
نسخه آفلاین پوشش زنده زومیت از رویداد گلکسی آنپکد ۲۰۲۵
02:11:16
بررسی وان‌پلاس ۱۳ اس؛ این گوشی کوچولو رکورد زومیت رو زد!
بررسی وان‌پلاس ۱۳ اس؛ این گوشی کوچولو رکورد زومیت رو زد!
00:12:57
تصویر بهزاد در کنار آیکون ابزارهای هوش مصنوعی مثل چت‌جی‌پی‌تی
با هوش مصنوعی سرعتت رو دو برابر کن!
00:23:15
تصویر رندرهای گلکسی زد فلیپ ۷ و زد فولد ۷
هرآنچه از رویداد معرفی گلکسی زد فولد۷ سامسونگ انتظار داریم
00:10:24
گفتگو زومیت با دیجی کالا
گفتگو زومیت با مدیرعامل دیجی‌کالا: ظرفیت جهش ۱۰ برابری داریم
01:16:00
‍زومکست پست
گفتگو با مدیرعامل پست؛ نیاز به سرمایه‌گذاری و رفع تحریم‌ها
01:09:00
شیرجه‌ای به عمق؛ blu Deep Dive گزارش اولین رویداد باگ‌بانتی بلوبانک سامان
شیرجه‌ای به عمق؛ blu Deep Dive گزارش باگ‌بانتی بلوبانک سامان
00:10:26
نگاه نزدیک به iOS26؛ شیشه‌ای‌ترین سیستم عامل اپل!
نگاه نزدیک به iOS26؛ شیشه‌ای‌ترین سیستم عامل اپل!
00:20:26
تو رویداد WWDC 2025 اپل چه خبر بود؟ خلاصه و مفید
تو رویداد WWDC 2025 اپل چه خبر بود؟ خلاصه و مفید
00:13:23
شنوتو: چهارده هزار پادکستر فارسی
مدیرعامل شنوتو: حدود ۱۴ هزار عنوان پادکستر فارسی فعال است
00:48:57
۵ دلیل برتری مانیتور اولتراواید
۵ دلیل برتری مانیتور اولتراواید + آنباکس ROG Swift PG35V
00:11:02
عکس گلکسی اس ۲۴ اف ای در دستان بهزاد
بررسی طولانی مدت گلکسی S24 FE
00:10:44
عکس تبلت‌های شیائومی پد ۷ و پد ۷ پرو در کنار هم
بررسی تبلت‌های شیائومی پد ۷ و پد ۷ پرو
00:18:54
ضبط مکالمه گوشی سامسونگ
فعال‌سازی ضبط مکالمه سامسونگ؛ آموزش صفر تا صد
00:13:56
عکسی از وان یو آی ۸ در گوشی اس ۲۵ اولترا
نگاهی به تمام ویژگی‌های جذاب وان یو آی ۸
00:08:02
آب میوا
نمایشگاه آگروفود؛ مصاحبه با مدیرعامل برند میوا
00:15:22
وقتی ناتینگ تجربه می‌فروشه! بررسی ناتینگ فون ۳ای پرو
وقتی ناتینگ تجربه می‌فروشه! بررسی ناتینگ فون ۳ای پرو
00:13:55
باریکی به چه قیمتی؟ بررسی گلکسی اس۲۵ اج
باریکی به چه قیمتی؟ بررسی گلکسی اس۲۵ اج
00:11:09
مالیات در کمین است
چرا کسب‌وکارهای محلی به حاشیه رانده شدند؟
00:56:01
فروش آنلاین لباس‌های ایرانی اصیل در بانی‌مد
بانی‌مد میزبان بیش از هزار برند ایرانی اصیل
00:45:24
عکس بهزاد در کنار تبلت‌های شیائومی پد ۷ و پد ۷ پرو
آنباکس تبلت‌های شیائومی؛ پد ۷ و پد ۷ پرو
00:12:19
رویداد گوگل I/O در ۱۸ دقیقه! از ترجمه فارسی تا عینک واقعیت ترکیبی 🥽✨
رویداد گوگل I/O در ۱۸ دقیقه!
00:18:44
زومکست با جاب ویژن
هوش مصنوعی، جایگزین نیروی انسانی؟
01:04:35
عکس گلکسی اس ۲۵ اج در تمام رنگ‌ها
آنباکس گلکسی اس ۲۵ اج؛ باریک و سبک و دوست داشتنی
00:12:54
عکس تبلت‌های گلکسی تب S10 FE و گلکسی تب S10 FE Plus
بررسی گلکسی تب S10 FE و FE پلاس
00:14:14
زومکست فضاهای اشتراکی
گفتگو زومیت با مدیران انجمن فضاهای اشتراکی
00:44:45
یک شب دو گوشی؛ گلکسی اس۲۵ اج و اکسپریا ۱ مارک ۷ معرفی شد
یک شب دو گوشی؛ گلکسی اس۲۵ اج و اکسپریا ۱ مارک ۷ معرفی شد
00:07:40
عکس بهزاد در حال ساختن اپل اکانت
آموزش جامع ساخت اپل آیدی؛ قدم به قدم
00:25:22
پادشاه جدید عکاسی موبایل؟ بررسی شیائومی ۱۵ اولترا 🐲📸
پادشاه جدید عکاسی موبایل؟ بررسی شیائومی ۱۵ اولترا 🐲📸
00:15:17
عکس سعیده اسلامیه در کنار سحر بختیاری از دیجی‌کالا
صفر تا صد دیجی‌کالا ادز؛ مصاحبه با سحر بختیاری
00:41:20
بررسی بلندمدت آیفون ۱۶ پرو مکس 🤑 با این قیمت ارزش خرید داره؟
بررسی بلندمدت آیفون ۱۶ پرو مکس 🤑
00:09:06
تغییرات باورنکردنی در راه اندروید! 🤯🔥
تغییرات باورنکردنی در راه اندروید! 🤯🔥
00:14:52
کاور زومکست اسنپ فود
گفتگو مفصل زومیت با رئیس هیأت مدیره اسنپ‌فود
00:55:58
بررسی لپ‌تاپ دانشجویی Asus Vivobook S14
بهترین لپ‌تاپ دانشجویی وجود ندار... بررسی Asus Vivobook S14
00:11:41
عکس گوشی‌های گلکسی A26 و A36 سامسونگ در کنارهم
بررسی گوشی‌های گلکسی A26 و A36 سامسونگ
00:16:53
گفتگو زومیت با مدیرعامل فیلمنت
گفتگو با مدیرعامل فیلم‌نت؛ از نتفلیکس بهتر خواهیم شد!
00:57:47
تصویر ماشین‌ لباسشویی LG WT1310YJ
خشک‌شویی رو بیار خونه‌! ماشین لباس‌شویی Wash Tower LG
00:05:50

مقایسه قیمت و مشخصات 🛒

پنل جلو و پشت گوشی موبایل آیفون 16e اپل مشکی / Apple iPhone 16eپنل جلو و پشت گوشی موبایل آیفون 16e اپل مشکی / Apple iPhone 16e
3
آیفون 16e اپل

از52,200,000تومان

پنل جلو و پشت گوشی موبایل گلکسی A36 سامسونگ ارغوانی / Samsung Galaxy A36پنل جلو و پشت گوشی موبایل گلکسی A36 سامسونگ ارغوانی / Samsung Galaxy A36
3.9
گلکسی A36 سامسونگ

از22,644,400تومان

پنل جلو و پشت گوشی موبایل گلکسی A26 سامسونگ سبز نعنایی / Samsung Galaxy A26پنل جلو و پشت گوشی موبایل گلکسی A26 سامسونگ سبز نعنایی / Samsung Galaxy A26
4
گلکسی A26 سامسونگ

از17,694,400تومان

پنل جلو و پشت گوشی موبایل گلکسی A56 سامسونگ زیتونی / Samsung Galaxy A56پنل جلو و پشت گوشی موبایل گلکسی A56 سامسونگ زیتونی / Samsung Galaxy A56
3.9
گلکسی A56 سامسونگ

از28,353,300تومان

پنل جلو و پشت گوشی موبایل پوکو X7 شیائومی مشکی و زرد / Xiaomi Poco X7پنل جلو و پشت گوشی موبایل پوکو X7 شیائومی مشکی و زرد / Xiaomi Poco X7
4.1
پوکو X7 شیائومی

از22,900,000تومان

پنل جلو و پشت گوشی موبایل پوکو X7 پرو شیائومی مشکی و زرد / Xiaomi Poco X7 Proپنل جلو و پشت گوشی موبایل پوکو X7 پرو شیائومی مشکی و زرد / Xiaomi Poco X7 Pro
4.7
پوکو X7 پرو شیائومی

از29,505,000تومان

پنل جلو و پشت گوشی موبایل آیفون 16 اپل آبی / Apple iPhone 16پنل جلو و پشت گوشی موبایل آیفون 16 اپل آبی / Apple iPhone 16
3.6
آیفون 16 اپل

از70,870,000تومان

پنل جلو و پشت گوشی موبایل آیفون 16 پرو مکس اپل مشکی / Apple iPhone 16 Pro Maxپنل جلو و پشت گوشی موبایل آیفون 16 پرو مکس اپل مشکی / Apple iPhone 16 Pro Max
3.6
آیفون 16 پرو مکس اپل

از111,450,000تومان

پنل جلو و پشت گوشی موبایل آیفون 16 پرو اپل بژ / Apple iPhone 16 Proپنل جلو و پشت گوشی موبایل آیفون 16 پرو اپل بژ / Apple iPhone 16 Pro
4.4
آیفون 16 پرو اپل

از85,750,000تومان

پنل جلو و پشت گوشی موبایل آیفون 16 پلاس اپل صورتی / Apple iPhone 16 Plusپنل جلو و پشت گوشی موبایل آیفون 16 پلاس اپل صورتی / Apple iPhone 16 Plus
3.7
آیفون 16 پلاس اپل

از77,970,000تومان

کنسول بازی پلی استیشن 5 پرو سونی / Sony PlayStation 5 Proکنسول بازی پلی استیشن 5 پرو سونی / Sony PlayStation 5 Pro
4
اپل ایرپادز 4 به همراه کیساپل ایرپادز 4 به همراه کیس
3
اپل ایرپاد 4

از9,792,000تومان

پنل جلو و پشت گوشی موبایل گلکسی A55 سامسونگ آبی روشن / Samsung Galaxy A55پنل جلو و پشت گوشی موبایل گلکسی A55 سامسونگ آبی روشن / Samsung Galaxy A55
4.2
گلکسی A55 سامسونگ

از27,850,000تومان

پنل جلو و پشت گوشی موبایل گلکسی A15 سامسونگ سرمه ای تیره / Samsung Galaxy A15پنل جلو و پشت گوشی موبایل گلکسی A15 سامسونگ سرمه ای تیره / Samsung Galaxy A15
4.4
گلکسی A15 سامسونگ

از14,000,000تومان

پنل جلو و پشت گوشی موبایل پوکو X6 پرو شیائومی مشکی / Xiaomi Poco X6 Proپنل جلو و پشت گوشی موبایل پوکو X6 پرو شیائومی مشکی / Xiaomi Poco X6 Pro
4.3
پوکو X6 پرو شیائومی

از27,450,000تومان

پنل جلو و پشت گوشی موبایل پوکو X6 شیائومی سفید / Xiaomi Poco X6پنل جلو و پشت گوشی موبایل پوکو X6 شیائومی سفید / Xiaomi Poco X6
4
پوکو X6 شیائومی

از24,858,800تومان

پنل جلو و پشت گوشی موبایل پوکو F6 پرو شیائومی مشکی / Xiaomi Poco F6 Proپنل جلو و پشت گوشی موبایل پوکو F6 پرو شیائومی مشکی / Xiaomi Poco F6 Pro
4.5
پوکو F6 پرو شیائومی

از38,399,000تومان

گوشی موبایل گلکسی زد فولد 6 سامسونگ صورتی / Samsung Galaxy Z Fold6گوشی موبایل گلکسی زد فولد 6 سامسونگ صورتی / Samsung Galaxy Z Fold6
4.1
پنل جلو و پشت گوشی موبایل گلکسی زد فلیپ 6 سامسونگ زرد / Samsung Galaxy Z Flip6پنل جلو و پشت گوشی موبایل گلکسی زد فلیپ 6 سامسونگ زرد / Samsung Galaxy Z Flip6
3.9
پنل جلو و پشت گوشی موبایل گلکسی A35 سامسونگ بنفش روشن / Samsung Galaxy A35پنل جلو و پشت گوشی موبایل گلکسی A35 سامسونگ بنفش روشن / Samsung Galaxy A35
4.3
گلکسی A35 سامسونگ

از21,990,000تومان

پنل جلو و پشت تبلت آیپد پرو 13 اپل نسخه 2024 مشکی / Apple iPad Pro 13 2024پنل جلو و پشت تبلت آیپد پرو 13 اپل نسخه 2024 مشکی / Apple iPad Pro 13 2024
3.9
موبایل آیفون 13 اپل / Apple iPhone 13موبایل آیفون 13 اپل / Apple iPhone 13
4.1
آیفون 13 اپل

از59,000,000تومان

گوشی موبایل ردمی نوت 13 پرو شیائومی / Xiaomi Redmi Note 13 Pro سفیدگوشی موبایل ردمی نوت 13 پرو شیائومی / Xiaomi Redmi Note 13 Pro سفید
4.4
موبایل آیفون 13 پرو مکس اپل آبی / APPLE IPHONE 13 PRO MAX Sierra blueموبایل آیفون 13 پرو مکس اپل آبی / APPLE IPHONE 13 PRO MAX Sierra blue
3.5
آیفون 13 پرو مکس اپل

از75,050,550تومان

گوشی آیفون 14 پرو مکس رنگ بنفش تیرهگوشی آیفون 14 پرو مکس رنگ بنفش تیره
3.6
آیفون 14 پرو مکس اپل

از73,300,000تومان

گوشی موبایل آیفون 13 پرو اپل / Apple iPhone 13 Pro آبیگوشی موبایل آیفون 13 پرو اپل / Apple iPhone 13 Pro آبی
4.1
آیفون 13 پرو اپل

از80,140,000تومان

Xiaomi Poco X4 Pro 5G / گوشی موبایل پوکو X4 پرو شیائومی 5G خاکستریXiaomi Poco X4 Pro 5G / گوشی موبایل پوکو X4 پرو شیائومی 5G خاکستری
3.7
پوکو X4 پرو شیائومی 5G

از16,799,000تومان

نمای کلی گوشی موبایل گلکسی A23 سامسونگ / Samsung Galaxy A23 با نمایشگر روشن و نمایش لوگو و دوربین های پنل پشت رنگ مشکینمای کلی گوشی موبایل گلکسی A23 سامسونگ / Samsung Galaxy A23 با نمایشگر روشن و نمایش لوگو و دوربین های پنل پشت رنگ مشکی
3.6
گلکسی A23 سامسونگ

از16,000,000تومان

با چشم باز خرید کنید
زومیت شما را برای انتخاب بهتر و خرید ارزان‌تر راهنمایی می‌کند
ورود به بخش محصولات