کشف ماده محافظ دربرابر اشعه‌های فضایی با استفاده از قارچ زنده در چرنوبیل
ناسا تصمیم گرفته است در سال ۲۰۲۴ باردیگر به ماه سفر و تا پایان دهه، مرکز دائمی برای سکونت انسان‌ها راه‌اندازی کند. درحال‌حاضر، موانع متعددی برای راه‌اندازی مرکز در ماه وجود دارد و از همه مهم‌تر، مشکلاتی است که از تفاوت محیط فضا با اتمسفر زمین ایجاد می‌شود. اشعه‌های فضایی مخرب تهدیدی جدی برای سلامت فضانوردان است. اگر انسان تصمیم گرفته مدت زیادی در فضا باشد و از آنجا به مقاصد جدید همچون کره‌ی مریخ سفر کند، باید ابتدا محافظی برای مقاومت دربرابر اشعه‌های فضایی پیدا شود.
میدان مغناطیسی زمین و اتمسفر آن ما را دربرابر اشعه‌های فضایی محافظت می‌کند. به‌محض سفر به فضا، لایه‌ی محافظ ما از بین می‌رود. فضانوردان در ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) درمقایسه‌با انسان‌های ساکن در کره‌ی زمین ۲۰ برابر بیشتر در معرض تشعشعات فضایی قرار دارند.
دانشمندان برای پیداکردن ماده‌ی محافظ برای فضانوردان ماده‌ی عجیب و جالبی را بررسی کردند؛ ارگانیزمی که در یکی از مناطق رادیواکتیو جهان، یعنی چرنوبیل، وجود دارد. در سال ۱۹۸۶، انفجار در رآکتور شماره‌ی چهار نیروگاه اتمی چرنوبیل بحرانی جهانی در پی داشت. در برخی از مناطق زمین چرنوبیل، سطح تشعشع به‌حدی رسید که در ۶۰ ثانیه، یک انسان را از پای درمی‌آورد. در چنین وضعیتی، قارچ‌های متعددی زنده ماندند و اکنون برخی از آن‌ها در نزدیک رآکتور منفجرشده به زندگی ادامه می‌دهند.
تحقیقات جدید که هنوز به داوری همتا نیاز دارند، روی یکی از ارگانیزم‌های زنده در چرنوبیل به‌نام Cladosporium sphaerospermum متمرکز شده‌اند. تحقیقات ادعا می‌کند قارچ مذکور امکان استفاده به‌عنوان محافظ همتاساز و خودترمیم را دارد تا از فضانوردان در اعماق فضا محافظت کند. محققان قارچ مطالعه‌شده را سی روز در ایستگاه فضایی بین‌المللی زیرنظر گرفتند و توانایی مقابله با اشعه‌های فضایی را در آن بررسی کردند. این قارچ رنگ‌دانه‌ای موسوم به ملانین را شامل می‌شود که توانایی جذب تشعشع و تبدیل آن به انرژی را دارد.
محققان برای مقایسه‌ی دقیق قابلیت‌های قارچ محافظ از پتری‌دیش استفاده کردند که در بخشی از آن، ماده بدون محافظ قارچ و دیگری درکنار C. sphaerospermum قرار گرفت. آنان در زیر پتری‌دیش ردیاب تشعشع قرار دادند و در مدت سی روز و هر ۱۱۰ ثانیه مقدار تشعشع ردیاب‌ها را اندازه‌گیری کردند. پس از آزمایش مشخص شد قارچ می‌تواند با وضعیت جدید هماهنگ شود و دربرابر تشعشع دوام بیاورد و حداکثر ۲ درصد از سطح تشعشع نیز جذب شد.
یکی از نکات مثبت و مهم قارچ جدید، توانایی همتاسازی آن در مقادیر میکروسکوپی است؛ درنتیجه، تنها مقدار کمی از آن به‌همراه تغذیه‌ی مناسب کافی خواهد بود تا ماده‌ی محافظ کامل ساخته شود. درنهایت، شاید با کمی بهینه‌سازی بتوان از این ماده هم در ماه و هم در مریخ به‌عنوان محافظ فضانوردان استفاده کرد. درپایان باید بگوییم هنوز راه زیادی تا سفر و سکونت در مریخ باقی مانده است؛ اما چنین دستاوردهایی نشان می‌دهد دانشمندان در مسیری جدی برای رسیدن به مقصد جدید حرکت می‌کنند.
نظرات