پژوهشگران اولین‌بار سلول بنیادی اسپرم انسان را در آزمایشگاه رشد دادند
آمار نشان می‌دهد در سراسر دنیا از هر هفت مرد بالغ، یک نفر با مشکل ناباروری روبه‌رو است. یکی از ایده‌هایی که برای درمان ناباروری مردان مطرح می‌شود، روش درمانی با عنوان SSC تراپی است (SSC: سلول‌های بنیادی اسپرماتوگونیال). در این روش، سلول‌های بنیادی اسپرم در بیضه به لوله‌ی آزمایش منتقل و در آنجا پرورش داده می‌شوند تا اینکه بتوان از آن‌ها به‌عنوان اسپرمی کامل یاد کرد. بااین‌حال، مانعی بزرگ بر سر راه پژوهشگران وجود دارد. محققان تاکنون نتوانسته بودند بهترین وضعیت ممکن را برای رشد سلول‌های بنیادی اسپرماتوگونیال در محیط آزمایشگاهی ایجاد کنند.
بدون ایجاد محیط آزمایشگاهی مناسب، عملا امکان SSC تراپی وجود نداشت. تاکنون، تلاش‌های زیادی در این زمینه انجام شده است؛ بااین‌حال در بسیاری از این پژوهش‌ها، حتی مشخص نبود سلول‌های پرورش داده‌شده از نوع سلول‌های بنیادی اسپرماتوگونیال هستند یا خیر. همچنین، روشی که قبلا آزمایش شده باشد، امروزه به‌صورت منظم استفاده نمی‌شود.
گروهی از پژوهشگران در دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه سن‌دیه‌گو کالیفرنیا با تلاش‌های بسیار موفق شده‌اند روشی قابل‌اتکا برای رشد دادن سلول‌هایی طراحی کنند که مشخصاتی همچون سلول‌های بنیادی اسپرماتوگونیال انسانی دارند. نتیجه‌ی پژوهش‌های این افراد ۱۳ ژوئیه‌ی ۲۰۲۰ (۲۳ تیر ۱۳۹۹) در قالب مقاله‌ای مفصل منتشر شده است. این مقاله نخستین‌بار در مجله‌ی مجموعه‌مقالات آکادمی ملی علوم دیده شد. مایلز ویلکیسنون، نویسنده‌ی ارشد مقاله و استاد ممتاز شعبه‌ی زنان و زایمان، علوم زنان و علوم تولید مثل در دانشگاه سن‌دیه‌گو، درباره‌ی پژوهش انجام‌شده می‌گوید: «معتقدیم روش ما که چندین شیوه نظیر تحلیل توالی RNA تک‌سلولی را شامل می‌شود، قدم روبه‌جلو درخورتوجهی برای آوردن SSC تراپی به درون مراکز درمانی به‌حساب می‌آید».
سلول‌های SSC به مردان مسن‌تر از ۶۵ سال امکان می‌دهند فرزند به‌دنیا بیاورند
سلول‌های بنیادی اسپرماتوگونیال همان چیزی هستند که باعث می‌شوند مردان مسن‌تر از ۶۵ سال بتوانند فرزند به‌دنیا بیاورند. این سلول‌های تخصص‌یافته مداوم خود را تجدید می‌کنند تا SSCهای بیشتری تولید شود. سلول‌های بنیادی یادشده سریع به اسپرم تبدیل می‌شوند. براساس اطلاعات علمی، مردان در هر چند ثانیه بیش از ۱،۰۰۰ اسپرم جدید تولید می‌کنند. این حقیقت برای برخی از افراد تراجنسیتی، جندرکوئیرها (خارج از جنسیت) و جندرفلوئیدها (هویت جنسی سیال) هم صدق می‌کند.
پژوهشگران مدت‌ها است تلاش می‌کنند روش SSC تراپی را عملی به‌کار ببرند. بااین‌حال، موانع متعددی در‌این‌بین وجود دارد. یکی از موانع اصلی این است که تشخیص‌دادن سلول‌های بنیادی اسپرماتوگونیال از دیگر سلول‌های موجود در بیضه کاری بسیار دشوار است. هنگامی‌که چندین آزمایشگاهِ شناخته‌شده ازجمله تیم مایلز ویلکیسنون از شیوه‌هایی جدید استفاده کردند، قدم مثبت بزرگی برای دستیابی به SSC تراپی برداشته شد. ویلکیسنون و اعضای تیمش از روشی با عنوان ترتیب‌دهی RNA تک‌سلولی بهره بردند تا بتوانند خصوصیات مولکولی احتمالی مربوط به SSCهای انسانی را شناسایی کنند.
تیم ویلکیسنون در جدیدترین تلاششان به استفاده از داده‌های مربوط به شیوه‌ی مذکور روی آوردند و ویژگی‌هایی را شناسایی کردند که طبق عقیده‌ی خودشان، به سلول‌های بنیادی اسپرماتوگونیال مربوط است. این تیم با بهره‌گیری از روشی خاص با نام پیوند سلول‌های زایا متوجه شدند سلول‌های شناسایی‌شده‌ی آن‌ها تا حد زیادی شبیه به SSCهای انسانی هستند. پس از گذراندن این مراحل، ویلکیسنون و اعضای تیمش گردآوری مشخصات ژن‌هایی را شروع کردند که در SSCهای انسانی ذکرشده بیان شده بودند. این مشخصات به پژوهشگران امکان داد بهتر از قبل بتوانند محیطی برای رشد سلول‌های SSC انسانی طراحی کنند. پژوهشگران با بافت‌برداری (بیوپسی) بیش از ۳۰ بیضه‌ی انسانی موفق شدند بهترین شرایط را شناسایی کنند که برای رشددادن سلول‌های زایای نابالغِ دارای مشخصات شبیه به SCCهای انسانی به آن‌ها نیاز است.
اصلی‌ترین بخش ماجرا، نوعی مهارکننده برای پروتئین کیناز بی (AKT) بود. AKT نوعی سیستم سلولی است که فرایند تقسیم سلولی و بقای سلول‌ها را کنترل می‌کند. ویلکیسنون و اعضای تیمش پس از بررسی‌هایی دقیق متوجه شدند مهارکننده‌ی AKT ازطریق جلوگیری از ساخت پیش‌سازهای اسپرم، سلول‌های بنیادی اسپرماتوگونیال را حفظ می‌کند. امروزه از چندین مهارکننده‌ی AKT برای درمان سرطان بهره گرفته می‌شود. با روش جدید تیم ویلکیسنون، این پژوهشگران توانستند دو تا چهار هفته سلول‌های انسانی دارای مشخصات شبیه به SSC را رشد دهند. ویلکیسنون در انتهای سخنانش گفت: «هدف اصلی بعدی ما این است که یاد بگیریم چگونه سلول‌های بنیادی اسپرماتوگونیال را حفظ کنیم و بیشتر رشد دهیم تا این سلول‌ها برای درمان مفید باشند.»
دیدگاه شما کاربران زومیت درباره‌ی این موضوع چیست؟
نظرات