آیا ناسا واقعا جهانی موازی را در قطب جنوب کشف کرده است؟

هر زمان که روزنامه‌های زرد و شبکه‌های اجتماعی خبری علمی را به‌نحو نامناسب پوشش می‌دهند، ضرورت فاصله‌گیری از این رسانه‌ها و مراجعه به منابع معتبر بیش‌ازپیش نمایان می‌شود. درهمین راستا، احتمالا به‌تازگی این ادعا را شنیده‌اید که ناسا جهانی موازی را در جنوبگان کشف کرده است که در زمان به عقب می‌رود! اما حقیقت این داستان چیست و چرا این روزها به‌شدت خبرساز شده است؟

به‌گفته‌ی پیتر گورهام، فیزیکدان ذرات در دانشگاه هاوایی در مانوآ، به‌نظر می‌آید درباره‌ی خبر علمی تازه برخی مفاهیم فرضی فیزیک نظری که احتمال اثباتشان بسیار پایین است، با هدف تحریک احساسات مردم تقویت شده‌اند. درواقع، عنوان بی‌معنای «کشف جهان موازی در جنوبگان» از خبری واقعی سرچشمه می‌گیرد که به‌منظور ایجاد هیجان در مخاطبان به آن پر و بال داده شده است.

مجله‌ی معتبر نیوساینتیست در هشتم آوریل مقاله‌ای را منتشر کرد که در آن درباره‌ی نتایج غیرمعمول به‌دست‌آمده از آزمایش‌های آشکارسازی نوترینو در جنوبگان صحبت شده است. در مقاله همچنین به‌معنای احتمالی نتایج یادشده برای یک الگوی نظری کیهانی اشاره می‌شود که فرض می‌کند جهانی پادماده درحال گسترش به‌طور معکوس از مهبانگ وجود دارد. سپس برخی رسانه‌های اینترنتی با بهره‌گیری از این گزارش، خبر کشف جهان موازی را منتشر کردند.

اما داستان آشکارسازی‌های غیرمعمول گزارش‌شده در جنوبگان چیست؟ دانشمندان در این منطقه از زمین، آشکارسازی به‌نام آنتن گذرای تکانشی جنوبگان یا آنیتا مستقر کرده‌اند که بالونی از هلیوم در ارتفاع بالا با آرایه‌ای از آنتن‌های رادیویی است. این آشکارساز که ناسا بخشی از بودجه‌ی آن را تأمین کرده، موفق به شناسایی موارد معدودی از ذراتی شده است که ظاهرا نوترینوهایی پرانرژی درحال خروج از زمین هستند. نوترینوها ذرات بنیادی شبح‌واری هستند که از درون همه‌چیز عبور و به‌ندرت با ماده‌ی معمولی برهمکنش می‌کنند و ازهمین‌رو آشکارسازی آن‌ها به‌شدت دشوار است. بااین‌حال، وقتی نوترینوها به‌وسیله‌ی اجرامی با قدرت انفجاری بالا در جهان تولید می‌شوند، می‌توانند انرژی فوق‌العاده بالایی به‌دست آورند و برهمکنششان با ماده محتمل‌تر شود.

آشکارساز آنیتا که بر فراز قاره‌ی یخی پرواز می‌کند، به‌منظور شناسایی سیگنال‌هایی از تابش آسکاریان طراحی شده است که با واپاشی نوترینوهای پرانرژی درون یخ ایجاد می‌شوند. آنیتا در یکی از آزمایش‌ها به سیگنال عجیبی دست یافت که توضیح آن به‌سادگی برای پژوهشگران امکان‌پذیر نبوده است. درنتیجه، آن‌ها به‌دقت درحال بررسی بوده‌اند تا ببینند آیا می‌توان نتایج را با مدل‌های کنونی از فیزیک توضیح داد یا مشکلی در رابطه با آزمایش‌هایشان وجود یا واقعا اتفاقی دیوانه‌وار درحال رخ‌دادن است.

• جهان‌های موازی و جهان‌های چندگانه: نگاهی جامع به نظریه‌ها و مفاهیم
• آیا نسخه‌ دیگری از ما در جهانی موازی وجود دارد؟

آن‌طور که گورهام به‌عنوان پژوهشگر ارشد آنیتا برای وب‌سایت ساینس‌آلرت توضیح داد، «ما با شمار کوچکی از ناهنجاری‌ها در داده‌هایمان برخورد کرده‌ایم. هروقت تمام توضیحات احتمالی در مدل استاندارد فیزیک را به‌کار گرفتیم و به نتیجه نرسیدیم، آن‌وقت می‌توانیم سایر ایده‌های خلاقانه را درنظر بگیریم. ما واقعا هنوز در آن نقطه نیستیم و در مکانی قرار نداریم که استفاده از جهان‌های موازی ضروری باشد!»

ایده‌ی جهان‌های موازی وجود دنیایی را پیشنهاد می‌دهد که تحت تسلط پادماده است، در زمان به‌عقب می‌رود، خصوصیات فضایی آن معکوس جهان ما است و در مقیاسی بزرگ از قاعده‌ی اساسی تقارن سی‌تی‌پی پیروی می‌کند. یک مقاله‌ی نظری ایده‌ی جهان دارای تقارن سی‌تی‌پی را به آشکارسازی‌های نامعمول آنیتا ارتباط داده است. متاسفانه، نحوه‌ی بسترسازی این ایده در مقاله‌ی اصلی از خبر زرد و پرتکرار «کشف جهان موازی به‌دست ناسا» به‌کلی حذف شده است.

گورهام به ساینس‌آلرت گفت «در این مورد از قرار معلوم یک یا چند روزنامه‌نگار به سراغ مقاله‌ای رفته‌اند که تأییدشده نبود و به‌دلایلی که روشن نیست، پژوهش‌ها و مقاله‌هایی را به ما نسبت داده‌اند که هرگز ننوشته‌ایم. تئوری‌ها نظیر آن نمونه‌های مربوط به جهان‌های موازی را نه ما و نه هیچ‌کدام از همکارانمان در هیچ‌یک از نشریات مطرح نکرده‌ایم.» او افزود‌: «به‌همین دلیل است که پیشرفت‌های علمی ازطریق داوری همتا و تاییدیه‌ی دیگر پژوهشگران در فرآیندی آهسته‌تر تداوم می‌یابد.»