کاهش مصرف سوخت و استفاده از حمل‌ونقل عمومی در پی شیوع کرونا

در آخرین روز بهمن‌ماه ۱۳۹۸، ورود کرونا به ایران، اعلام شد. هشدارها از آن روز شدت گرفت. اگرچه ادارات و سازمان‌ها تعطیل نشدند اما دورکاری و تعطیلی مراکز آموزشی در سطوح مختلف، عده‌ی زیادی از مردم را خانه‌نشین کرد. انتظار می‌رفت با این وضعیت مصرف بنزین کاهش قابل توجهی داشته باشد؛ چراکه کمتر کسی دیگر بدون داشتن کار مهم و ضروری از خانه بیرون می‌رود و حتی سرویس مدارس هم تعطیل است؛ اما چنین نشد.

میانگین مصرف ۷۵/۶ میلیون لیتر  در روز

بعد از سهمیه‌بندی بنزین، میانگین مصرف کشور به حدود ۷۵ تا ۷۶ میلیون لیتر در هر روز رسید و اکنون با وجود شیوع ویروس کرونا و کاهش ترددها باز هم مصرف در همین بازه است. در بهمن‌ماه مصرف بنزین در حال اوج‌گیری مجدد بود؛ به‌‌طوری که میانگین مصرف بنزین در مدت مشابه ماه قبل یعنی ۹ روز نخست بهمن ماه به ۸۲ میلیون لیتر رسید.

براساس آمار و اطلاعات موجود، میزان مصرف بنزین در ۹ روز ابتدایی اسفندماه  (بعد از اعلام شیوع ویروس کرونا در کشور) حدود ۶/۴ میلیون لیتر در روز کمتر از میانگین مصرف ۹ روز نخست بهمن ماه است. در هر دو بازه زمانی تقریبا نسبت تعطیلات و روز کاری برابر است. مهم‌ترین متغیر میان دو بازه زمانی، گسترش ویروس کروناست. اما تنها ۶/۴ میلیون لیتر معادل ۷/۸ درصد کاهش مصرف بنزین دیده می‌شود.

برخی معتقدند علت کاهش جزئی در مصرف سوخت کشور، افزایش سفرهای مردم باتوجه به تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها است. این روزها شاهد موجی از سفرهای خطرآفرین برخی از مردم به شهرهای دیگر بخصوص شمال کشور هستیم؛ اما علت اصلی ثابت ماندن مصرف بنزین نسبت به گذشته، حمل‌و‌نقل عمومی است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که کاهش استفاده از وسایل نقلیه عمومی مثل مترو، اتوبوس و تاکسی باعث شده تا مردم بیشتر از خودروهای شخصی استفاده کنند. حجم مسافران این بخش حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد کاهش داشته است؛ اما در مقابل تقاضا برای بنزین و استفاده خودورهای شخصی بیشتر شده است. البته مسئولان نیز از این شرایط راضی هستند؛ چراکه منجر به کاهش شیوع ویروس می‌شود. در این رابطه وزیر بهداشت و بسیاری از مسئولان کشور بارها اعلام کرده‌اند که تا رفع مشکل، مردم اقدام به قرنطینه خانگی کنند، از وسایل حمل‌ونقل عمومی تا حد ممکن استفاده نکنند و در شهرهای خود بمانند.

آیا قیمت بنزین برای مردم، عادی شده است؟

روز ۳۰ بهمن، یعنی روزی که شیوع ویروس کرونا در ایران رسانه‌ای شد، میزان مصرف بنزین کشور از مرز ۸۵.۵ میلیون لیتر در یک روز عبور کرده بود. اگرچه بخشی از این اوج‌گیری مصرف در آخرین روز ماه به غیر قابل ذخیره بودن سهمیه تاکسی‌ها و وانت بارها بازمی‌گردد؛ اما این رقم و میزان مصرف ۹ روز نخست بهمن ماه یک موضوع را یادآوری می‌کند. مبحثی اقتصادی که از آن با عنوان کشش قیمتی تقاضا یاد می‌شود و بیانگر میزان حساسیت تقاضا به قیمت کالا است.

پیش‌تر، بیژن زنگنه وزیر نفت گفته بود:

مصرف بنزین بعد از سهمیه‌بندی، حدود ۲۰ میلیون لیتر در روز کاهش یافت؛ البته این میزان ممکن است در آینده کمتر شود، زیرا مردم به قیمت بنزین عادت می‌کنند و مصرف بنزین دوباره افزایش خواهد یافت.