دوربین فول فریم بدون آینه کانن و نیکون؛ از انتظارات تا واقعیت

کانن و نیکون پس از مدت‌ها انتظار، سرانجام در تابستان سال جاری میلادی، با عرضه‌ی دو مانت لنز جدید، وارد بازار دوربین‌های فول‌فریم بدون آینه شدند. مانت RF کانن، نخستین مانت لنز فرمت ۳۵ میلیمتری این شرکت از سال ۱۹۸۷ محسوب می‌شود و مانت جدید Z نیکون، به‌عنوان استاندارد اصلی جدید آن، جایگزین مانت‌های F با قدمت ۶۰ سال شد.

بدین ترتیب همراه با سری SL لایکا (نه مانت قدیمی M آن)، اکنون چهار سیستم فول‌‌فریم بدون آینه در بازار وجود دارد. از میان سازندگان قدیمی DSLR، درحال‌حاضر ریکو تنها شرکتی است که راهکار بدون آینه‌ای ارائه نمی‌دهد؛ درحالی‌ که فوجی‌فیلم، الیمپوس و پاناسونیک، با گذر از فول‌فریم، پلتفرم‌های بدون‌ آینه‌ی فرمت بزرگ‌تر (GFX فوجی‌فیلم) و فرمت کوچک‌تر (فور تردز و APS-C) را در جهت ایجاد استانداردهای مانت جدید، توسعه می‌دهند.

مصاحبه‌های انجام‌شده با مدیران شرکت‌های مختلف در نمایشگاه +CP امسال، عموما حکایت از آن داشتند که به‌زودی از سیستم‌های فول‌فریم و بدون آینه‌ی بیشتری رونمایی خواهد شد. کنجی تاناکا از مدیران ارشد سونی، به‌درستی پیش‌بینی کرده بود که کانن و نیکون طی یک سال آینده وارد بازار دوربین‌های فول‌فریم بدون آینه خواهند شد، در واقع پس از گذشت ۶ ماه از این مصاحبه، مانت‌های Z و RF رونمایی شدند.

از مدت‌ها پیش مشخص بود که از مقطعی به بعد، ممکن است آینه و منشور به موانعی در برابر نوآوری فنی در دوربین‌های دیجیتال بدل شوند، در حقیقت تنها زمان فرا رسیدن این مقطع، برای شرکت‌های فعال در حوزه‌ی دوربین‌های دیجیتال پوشیده بود. تاناکا می‌گوید «برای توسعه‌ی دوربین‌های جدید، تولیدکنندگان باید به فناوری‌های بدون آینه روی آورند». دیدگاه تاناکا منطقی به‌نظر می‌رسد؛ چرا که فناوری‌های سنسور با سرعت بسیار بالاتری نسبت به فناوری‌های قدیمی سنسورهای سنجش نور و فوکوس خودکار ثانویه یا شاترهای مکانیکی توسعه پیدا می‌کنند.

طی ‌سال‌های گذشته، صحبت‌های بسیاری پیرامون گذار به دوربین‌های بدون آینه انجام شده است؛ صحبت‌هایی که به برتری این دوربین‌ها از لحاظ ابعاد و وزن نسبت به DSLR-ها (که البته این موضوع با در نظر گرفتن لنزهای با دیافراگم عریض، همواره بحث‌برانگیز بوده است) گرفته تا مزایای فنی رهایی‌یافتن از المان‌های مزاحم آینه و منشور بازمی‌گردند.

چهار مورد از مهم‌ترین مزیت‌های دوربین بدون آینه، بدون در نظر گرفتن ترتیب خاصی، منظره‌یاب‌های کاربردی‌تر، نرخ‌های فریم‌ بیشینه‌ی بالاتر، پتاسیل بهره‌گیری از فوکوس خودکار پیشرفته‌تر و دقیق‌تر بیشتر با قابلیت‌ تشخیص سوژه‌ی هوشمند و یکپارچگی بی‌نقص ویدیو است؛ البته برخی از این مزایا با یکدیگر مرتبط هستند.

 حین ورود نیکون و کانن به بازار، دوربین‌های APS-C و فول‌فریم بدون آینه‌ی سونی، جایگاه بسیار خوبی دارند.

کانن و نیکون، سال‌ها در تلاش برای آماده‌سازی زمینه برای یک سیستم بدون آینه‌ی کارآمد بوده‌اند؛ اما در این بین، در عمل شرکت‌هایی نظیر سونی، الیمپوس، پاناسونیک و حتی سامسونگ توانایی دوربین‌های بدون آینه را به چالش کشیده و محصولاتی را روانه‌ی بازار کردند. قابلیت‌های اصلی دوربین‌هایی نظیر a6000 سونی، a7R/a9، الیمپوس E-M1 II و NX-1 سامسونگ، به هیچ‌وجه با طراحی مرسوم DSLR در دسترس نبودند.

پس از مقدمه‌چینی‌ها به بخش اصلی مقاله رسیدیم و در ادامه شما می‌توانید از برخی پیش‌بینی‌ها در رابطه با آینده‌ی دوربین‌های فول‌فریم بدون آینه آگاهی پیدا کنید.

این پیش‌بینی ۱۰۰ درصد حقیقت دارد. برخی بر این باور هستند که EOS R کانن به‌دلیل مشکلاتی همچون کراپ 1.8X و رولینگ‌شاتر، دوربین 4K توانمندی نیست. قابلیت‌های 4K محدود EOS R اگرچه مأیوس‌کننده است؛ اما مایه‌ی تعجب نیست. از سوی دیگر، قابلیت‌های ویدیویی شگفت‌انگیز دوربین‌های Z6  و Z7  نیکون، گامی بلند در جهت بدل‌شدن این شرکت به تولیدکننده‌ای توانمند در ضمینه‌ی تولید تجهیزات فیلمبرداری محسوب می‌شود. نیکون همچنین با معرفی قابلیت فوکوس خودکار ویدیویی که پیش از این تنها در انحصار فناوری Dual Pixel کانن بود، ما را شگفت‌زده کرد.

کنجی تاناکا، مدیر ارشد گروه تصویربرداری دیجیتال سونی در نمایشگاه 2018 +CP یوکوهاما

در حقیقت، کانن سه تبدیل تولید کرد. یکی از آن‌ها تبدیل ساده‌ی EF-RF است و دو تبدیل دیگر، به‌ترتیب، برای اضافه‌کردن یک حلقه‌ی کنترلی و فیلترهای CPL/Vari ND استفاده می‌شوند. دو تبدیل آخر «ساده» محسوب نمی‌شوند؛ اما با توجه به این حقیقت که EF یک مانت‌ کاملا الکترونیکی بود، بدون شک مهندسان کانن کار ساده‌تری داشته‌اند.

نیکون کار دشوارتری پیش رو داشت؛ اما فراتر از انتظار عمل کرد. تبدیل FTZ با شمار زیادی از مانت‌‌های سری F، از جمله لنزهای قدیمی‌تر با عملگر مکانیکی دیافراگم، سازگاری کامل یا جزئی دارد. قدم گذاشتن در راه پرچالش سازگارسازی استاندارد ۶۰ ساله‌ی مانت با پلتفرم جدید بدون آینه به هیچ‌وجه ساده نیست؛ حتی اگر کاربران شمار زیادی از لنزهای non-AF-S با از دست دادن فوکوس خودکار ناامید شوند.

در ابتدا چنین تصور می‌شد که ممکن است نیکون ناگزیر به استفاده از استاندارد مانت E سونی باشد؛ اما خوشبختانه چنین نشد. مانت Z هم عریض‌تر است و هم فلنج پشتی را با فاصله‌ی کم‌عمق‌تری در مقایسه با مانت E ارائه می‌دهد که حین استفاده از لنزهایی با مانت‌های دیگر یا توسعه‌ی لنزهای Z بومی آینده مزایایی در پی خواهد داشت.

مانت جدید Z نیکون، یک مانت درونی با قطر ۵۵ میلی‌متر و فلنج پشتی بسیار کوتاه ۱۶ میلی‌متری دارد.

هیچ یک از شرکت‌ها مدلی واقعا حرفه‌ای را در همان قالب EOS-1D X Mark II کانن یا D5 نیکون عرضه نکردند؛ اما دوربین Z7 نیکون، اندکی فراتر از انتظارات محسوب می‌شود و برای برخی از عکاسان (و نه همه‌ی آن‌ها) می‌تواند جایگزینی مناسب برای دوربین فوق‌العاده‌ی D850 نیکون باشد. فوکوس خودکار یکی از قابلیت‌هایی است که Z7 در آن حرفی برای گفتن ندارد؛ چرا که عملکرد آن به‌اندازه‌ی بهترین راهکارهای ردگیری سه‌بعدی موجود در دوربین‌های DSLR نیکون نیست و تجربه‌ی کاربری نیز بسیار متفاوت است.

نمایش تنها درگاه کارت دوربین EOS R کانن؛ دوربین Z7 نیکون که از XQD استفاده می‌کند، به دلیل داشتن محدودیتی مشابه، مورد انتقاد قرار گرفت.

در این بین، کانن دقیقا همان کاری را انجام داد که انتظار داشتیم. دوربین EOS R کانن، با وجود بهره‌بردن از سنسوری مشترک، نسخه‌ای بدون آینه از دوربین 5D IV‌ نیست، در حقیقت، صرف‌نظر از تعدادی ویژگی منحصربه‌فرد، در کلاس 6D قرار می‌گیرد. نباید چنین تصور کرد که EOS R محصول شاخص کانن در دنیای دوربین‌های بدون آینه است؛ چرا که انتظار داریم طی چند سال آینده، کانن دوربین‌های حرفه‌ای بیشتری را روانه‌ی بازار کند.

هنگامی که به دوربین EOS R نگاه می‌کنیم، در واقع دوربین ۳۰ ساله‌ی EOS 650 را به‌خاطر می‌آوریم؛ دوربین SLR متوسطی که تأثیر شگرفی بر بازار دوربین‌های تجاری داشت؛ اما EOS 650 حتی درگاه کارت حافظه‌ی تکی نیز نداشت!

نقشه‌ی راه مانت Z نیکون نشان می‌دهد که این شرکت چه مسیری را تا سال ۲۰۲۰ طی می‌کند؛ سالی مهم برای هر کانن و نیکون، به‌لطف المپیک توکیو!

نیکون خانواده‌ی Z را با مجموعه‌ای کوچک از لنزهای فوق‌العاده‌ای آغاز کرد که در دسته‌ی پرچم‌دار طبقه‌بندی نمی‌شوند؛ اما نقشه‌ی راه Nikon نشان می‌دهد که لنزهای این شرکت تا سال ۲۰۲۰ تکمیل خواهد شد. نقشه‌ی راه نیکون، تعدادی لنز توانمند را نشان می‌دهد؛ البته فعلا، گزینه‌ای فراتر از ۲۰۰ میلی‌متر در کار نخواهد بود.

در این خلال، کانن هیچ نقشه‌ی راهی برای لنزهای خود منتشر نکرد؛ اما همراه با دوربین EOS R لنزهای تحسین‌برانگیزی با دیافراگم واید، شامل لنزهای ۲۸-۷۰ میلی‌متری F2 و ۵۰ میلی‌متری F1.2 سری L را معرفی کرد؛ اما احتمالا این لنزها توسط شمار زیادی از کاربران EOS R خریداری نخواهند شد.

ما در رابطه با مدل‌های بدون آینه‌ی APS-C هر دو شرکت نیز کنجکاو هستیم. کانن تا پیش از این یک سیستم بدون آینه‌ی APS-C داشت؛ اما تصمیم آن برای توسعه‌ی مانت RF به موازات استاندارد قدیمی‌تر EF-M و فقدان گزینه‌ای برای سازگاری متقابل بسیار جالب است و امکان ارتقاء بی‌دردسر را از کاربران فعلی EF-M‌ سلب می‌کند.

تصویر فوق از گزارش کانن در رابطه با مانت جدید RF نشان می‌دهد که ابعاد آن تا چه اندازه با استاندارد EF فعلی مشابهت دارد. بزرگترین تفاوت این دو مانت، فلنج پشتی بسیار کوتاه‌تر است. مانت EF-M فاصله‌ی فلنج پشتی بسیار کوتاه‌تر و قطر باریکتری دارد؛ بنابراین لنز‌های EF-M با RF سازگار نیستند. از سوی دیگر، دهانه‌ی بزرگ‌تر و فاصله‌ی فلنج پشتی کوچک در مانت RF، استفاده از المان‌های پشت‌لنزی بزرگ‌تری را ممکن می‌کند که در حین کاهش انحرافات نوری، می‌تواند لنز‌ها را کوچکتر نگه دارد.

البته لنز‌های EF-S کانن روی دوربین‌های فول‌فریم EF DSLR قابل نصب نیستند؛ اما عکاسان APS-C همیشه می‌گویند که استراتژی هوشمندانه، انتخاب لنزهای EF و سپس ارتقاء به یک دوربین فول‌فریم است. در حقیقت، عدم علاقه‌ی کانن به توسعه‌ی لنزهای جدید EF-S طی دهه‌ی گذشته نشان می‌دهد که این شرکت در واقعا از مشتریان APS-C DSLR خود می‌خواهد تا دقیقا همان کار را انجام بدهند.

کاربران دوربین‌های بدون آینه‌ی کانن چنین انتخابی نخواهند داشت. آیا دوربینی از سری APS-C DSLR یا با مانت Z در کار خواهد بود؟ در حال حاضر مشخص نیست؛ اما هیچ دلیل آشکاری مبنی بر ناتوانی دو شرکت در تولید دوربین‌های بدون آینه‌ی RF/Z فرمت APS-C در آینده وجود ندارد.

پیش‌بینی دیگری که درباره‌ی دوربین‌های فول‌فریم بدون آینه انجام می‌شود، احتمال عرضه‌ی لنزهای جانبی گوناگون برای مانت‌های جدید و همچنین برای مانت فول‌فریم E کنونی سونی است.

لنز ۲۸-۷۵ میلی‌متری F2.8 تامرون، نخستین لنز زوم جانبی بود که برای دوربین‌های فول‌فریم بدون آینه طراحی شد و آخرین هم نخواهد بود.

ممکن است تا عرضه‌ی لنزهایی برای مانت‌های RF کانن و Z نیکون توسط شرکت‌های تامرون و سیگما کمی فاصله داشته باشیم؛ چرا که برخلاف سونی، هیچ‌کدام از این مانت‌ها آزاد نیستند. مانت‌های E متن باز نیستند؛ برای مثال، شما نمی‌توانید همه‌ی مشخصات را از گیت‌هاب دانلود کنید؛ اما سونی اطلاعاتی را به برخی از سازندگان، مانند تامرون و سیگما، ارائه می‌کند تا از آن‌ها برای توسعه‌ی لنزهای بومی با مانت E بهره ببرند.

سازندگان برای تولید لنزهایی با مانت Z و RF باید ابتدا این استاندارد‌ها را مهندسی معکوس کنند. کسانی که روزهای بد دهه‌ی ۹۰ تا ۲۰۰۰ را به‌خاطر آورند که لنزهای جانبی، به‌خصوص برای کانن، با عرضه‌ی بدنه‌های جدید دوربین‌ها عموما از کار می‌افتادند؛ احتمالا منتظر این چشم‌انداز نبودند.

شما در رابطه با مانت‌های Z‌ نیکون و RF کانن چه اندیشه‌ای دارید؟