آیا حکاکی‌­های نئاندرتال­‌ها حاوی پیامی ناشناخته است

پژوهشی جدید نشان داد که یک انسانِ نئاندرتال در حدود ۳۵ هزار سال پیش پیامی را به‌صورت حکاکی‌شده در سنگ باقی گذاشته است.  

این خطوطِ کج و زیگزاگی بر روی یک تکه سنگِ مسطح حک شده‌ و در منطقه‌ای مربوط به نئاندرتال‌ها در کریمه یافت شده‌اند. با بررسی خطوط می­توان فهمید که این حکاکی‌ها به‌صورت تصادفی ایجاد نشده‌اند. پژوهشگران معتقدند هنرمند نئاندرتال قطعا مهارت‌ حرکتی بالا و قابلیت توجه به جزئیات را داشته است که توانسته این خطوط را حک کند، خطوطی که ممکن است معانی نمادین داشته باشند.

طبق نظر پژوهشگران، اگر این نتیجه‌­گیریِ جدید درست باشد، تکه‌سنگ حکاکی‌شده نیز به لیست مصنوعاتی اضافه خواهد شد که ثابت می‌کنند نئاندرتال‌ها موجوداتی پیچیده بوده‌اند که به فعالیت‌های نمادین مانند دفن عامدانه‌ی اجساد مُردگان خود و تزئین زیورآلات می‌پرداختند.

پژوهشگران در سال ۱۹۲۴ غار بزرگی به نام کیک-کوبا را در کریمه کشف کردند و با شگفتی بسیار، بقایای دو انسان نئاندرتال را در آن یافتند؛ یک نئاندرتالِ بالغ و یک نوزاد. آن‌ها همچنین صدها ابزار سنگی مانند چاقو، بیل و تبرهای دستی و همچنین تکه‌­سنگ حکاکی‌شده را در غار پیدا کردند (کریمه، شبه‌جزیره‌ای در جنوب شرقی اروپا بین دریای سیاه و دریای آزوف است).

سنگ چخماقِ حکاکی‌شده‌ای که در غار کیک-کوبا در کریمه پیدا شد. این تکه‌سنگ دارای ۱۳ علامت حکاکی‌شده است که احتمالاً با یک یا تعدادی سنگ تیز ایجاد شده‌اند.

اما پژوهشگران در بررسی خود که به‌صورت آنلاین منتشر شد، بیان کردند ‌سنگی که برای ساخت این ابزار کوچک استفاده شده است مربوط به آن منطقه نبوده و آن‌ها نتوانستند نمونه‌ی آن سنگ را در اطراف غار پیدا کنند. حتی سنگ‌های مناطق دورتر، در کنار شهرهای زویا و بلوگورسک در کریمه نیز متفاوت از سنگی است که در غار پیدا شده است.

تکه‌سنگ کوچک است و ابعادی معادل ۳۵ میلی‌متر طول، ۱۸میلی‌متر عرض و ۵ میلی‌متر ضخامت دارد؛ درواقع تنها کمی بزرگتر از یک سکه‌ی نیم‌دلاری است. پژوهشگران خطوط حفرشده را به کمک میکروسکوپ بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که شخص حکاک یا صاحب سنگ، به‌طور تصادفی خطوط را ایجاد نکرده است؛ زیرا بررسی رسوب درون خطوط نشان داد که رسوب درون و بیرون خطوط هیچ تفاوتی با هم ندارند.

به عبارت دیگر، این علامت‌ها تنها چند خراش معمولی نیستند؛ بلکه تلاشی هنری از سوی فردی هستند که توانایی بی‌نظیری در هماهنگی چشمان و دستانش داشته است. درواقع وجود این تکه‌سنگ، این سؤال را مطرح می‌کند که هنر نمادین چند بار در میان جمعیت‌های انسان‌تباران تکامل پیدا کرده است؟ برای مثال، انسان راست‌قامت در حدود ۵۴۰ هزار سال پیش در جاوه‌ی اندونزی، شکلی M مانند را درون صدف یک نرم‌تنِ صدف‌دار حک کرده است.

مشخص نیست که خطوط حک‌شده چه معنایی دارند. پژوهشگران احتمال اینکه این شیارها تنها خط‌خطی‌هایی سرسری باشند را رد کرده‌اند؛ زیرا بسیار دقیق هستند و ایجادشان نیاز به تمرکز داشته است. هم‌چنین این خطوط حاکی از مالکیت (یا نام شخصی خاص) نیستند؛ زیرا تکه‌سنگ‌های بی‌امضای زیادی در آن نزدیکی یافت شده است. برخی از دانشمندانی که روی حکاکی‌های دیگرِ نئاندرتال‌ها بررسی انجام داده‌اند، معتقدند که این علامت‌ها ممکن است اطلاعاتی عددی باشند.

پژوهشگران بررسی جدید در مقاله‌ی خود بیان کرده‌اند که این سنگ شاید حاوی اطلاعات یا وسیله‌ای برای برقرای ارتباط بوده و خالقش آن را به نئاندرتال دیگری سپرده باشد. همچنین، اندازه‌ی کوچک سنگ می‌تواند نشان‌دهنده‌ی این باشد که اطلاعات آن باید تنها به افرادی خاص منتقل می‌شده است.

اما پیام نئاندرتال‌ها هرچه که بوده، هنوز برای ما یک معماست.