داروهای رایجی که خطر ابتلا به سرطان معده را دو برابر می‌کنند
داروهای گروه مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPIs) برای سرکوب تولید اسید معده استفاده می‌شوند و از معمول‌ترین داروهای مصرفی در جهان هستند؛ اما نتایج یک مطالعه نشان می‌دهد که استفاده‌ی طولانی‌مدت از این داروها می‌تواند خطر ابتلا به سرطان معده را تا ۲۵۰ درصد افزایش دهد.
این خطرات مرتبط با باکتری است که هلیکوباکتر پیلوری نامیده می‌شود. این باکتری که به‌طور طبیعی در دستگاه گوارش بیش از نیمی از جمعیت دنیا زندگی می‌کند، غالبا بی‌ضرر است اما در درصد کمی از افراد این وضعیت به‌سمت توسعه‌ی سرطان معده پیش می‌رود. پژوهش‌های قبلی نشان داده‌اند افرادی که مبتلا به عفونت پیشرونده‌ی هلیکوباکتر پیلوری هستند و از داروهای PPI برای درمان استفاده می‌کنند، داری احتمال بیشتری برای ابتلا به یک وضعیت پیش‌سرطانی در معده به نام گاستریت اتروفیک هستند. در حالیکه مکانیسم این ارتباط هنوز مشخص نیست، پژوهشگران مدت‌ها بر این باور بوده‌اند که حذف عفونت قبل از مصرف PPIها، شاید از خطر ابتلا به سرطان کم کند. با این حال نتایج آخرین پژوهش نشان می‌دهد که شاید چنین چیزی درست نباشد. یان‌وانگ از دانشگاه کالج لندن می‌گوید:
مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPIs) درمان مهمی برای عفونت هلیکوباکتر پیلوری به‌شمار می‌روند و دارای سوابق خوبی درمورد استفاده‌ی کوتاه‌مدت هستند، اگرچه از مصرف غیرضروری این داروها در بلندمدت باید پرهیز کرد.
وانگ و همکارانش یک پایگاه داده‌ی مربوط به سلامت ساکنان هنگ‌کنگ را مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرار دادند و تعداد ۶۳۳۹۷ فرد بالغ تحت درمان گرفته برای عفونت هلیکوباکتر پیلوری با استفاده از ترکیب سه دارو (یک PPI و دو آنتی‌بیوتیک) را شناسایی کردند. تا ۷/۵ سال پس از ریشه‌کن شدن عفونت، این افراد همچنان مورد بررسی قرار گرفتند. طی این دوره، ۳۲۷۱ نفر همچنان مصرف PPIها را برای متوسط سه سال ادامه داده بودند، در حالیکه ۲۱۷۲۹ نفر دیگر از داروی دیگری به نام مهارکننده‌های H2 استفاده کرده بودند.
از ۶۳۳۹۷ فردی که درمان را با دریافت داروی سه‌گانه آغاز کرده بودند، ۱۵۳ فرد در نهایت درگیر سرطان معده شده بودند، اما احتمال ابتلای به سرطان در میان بیمارانی که از PPIها استفاده کرده بودند، ۲/۴۴ برابر بیشتر بود در حالیکه افرادی که از مهارکننده‌های H2 استفاده کرده بودند، هیچ افزایش خطری را در این زمینه نشان ندادند.
نظر می‌رسد که استفاده‌ی طولانی‌مدت از PPIها با احتمال بیشتر توسعه‌ی سرطان همراه باشد. احتمال ابتلای به سرطان در نتیجه‌ی مصرف روزانه‌ی PPIها ۴/۵۵ برابر بیشتر از خطر پایه بود و وقتی دارو برای بیش از سه سال مورد استفاده قرار می‌گرفت، این احتمال ۸ برابر می‌شد.
البته پژوهشگران خاطر نشان می‌کنند که این مطالعه تنها یک مطالعه‌ی مشاهده‌ای بوده است، بنابراین ما نمی‌توانیم بر اساس این داده‌ها به این نتیجه برسیم که PPIها علت این روند بوده‌اند. با این حال این یافته‌ها هشداری است که نشان می‌دهد چیزی بیش از آن‌چه که قبلا پژوهشگران تصور می‌کردند، در جریان است. ریچارد فیررو از موسسه‌ی پژوهش‌های پزشکی هادسون در استرالیا که در این مطالعه مشارکتی نداشته است، می‌گوید:
جالب این جاست که نویسندگان چنین ارتباطی را بین خطر سرطان معده و استفاده‌ی طولانی‌مدت از دیگر داروهای سرکوبگر مشاهده نکرده‌اند که نشان می‌دهد سرکوب اسید تنها عامل موثر نیست. این پژوهش دارای نتایج بالینی مهمی است زیرا PPIها که درمیان ۱۰ داروی عمومی پرفروش در آمریکا هستند، برای درمان سوزش معده به‌طور مکرر تجویز می‌شوند.
این نتایج پژوهش‌های بیشتری را روی اثرات بلندمدت PPIها می‌طلبد تا متوجه شویم که چرا این ارتباط به این صورت خود را نشان می‌دهد اما در همین حین این نتایج شواهد بیشتری را در مورد معایب استفاده‌ی طولانی‌مدت از این داروها فراهم می‌کند. استفان ایوانز می‌گوید :
بسیاری از مطالعات مشاهده‌ای اثرات نامطلوب مرتبط با PPIها را نشان داده‌اند.
مجموعه‌ی این شواهد نشان می‌دهند افرادی که داروهای PPI را استفاده می‌کنند و به‌ویژه آن‌هایی که در طولانی‌مدت از این داروها استفاده می‌کنند، نسبت‌به دیگران بیمارتر هستند.
نظرات