تماشای فیلم‌‌های ترسناک چه مزایایی دارد

برخی پاییز را فصل فیلم ترسناک می‌دانند؛ چون تا زمان فرارسیدن هالووین، جدیدترین آثار ژانر وحشت، یکی پس از دیگری در سینماها اکران می‌شوند. این دوران، برای آن دسته از افرادی که عاشق فیلم‌های ترسناک هستند، یک فرصت خوب است؛ برای دسته‌‌ی دیگر هم، احتمالاً سوهانی برای روح!

واقعاً چه چیزی باعث می‌شود برخی از ما، به‌دنبال ترس و وحشت باشیم؟ علاقه به ترسیدن، یک سلیقه‌‌ی ذهنی است یا عوامل زیست‌‌شناسی هم در آن نقش دارد؟

واقعیت این است که تمایل به فیلم‌‌های ترسناک یک جنبه‌‌ی بیوشیمیایی دارد و به‌‌طور متناقضی به همان اندازه که این فیلم‌‌ها ترسناک هستند، می‌‌توانند مفید هم باشند؛ لااقل برای آن دسته از افراد که به‌دنبال چنین تجربه‌‌هایی هستند. پژوهش‌‌ها نشان داده‌اند که قرار گرفتن در معرض چیزی که ما را می‌ترساند، می‌تواند یک عامل متعادل‌‌کننده برای تنش‌های زندگی باشد. همچنین ممکن است به‌‌عنوان روشی مؤثر برای کاهش اضطراب و حتی افزایش انعطاف‌‌پذیری ما تلقی شود.

یک احتمال دیگر این است که فیلم‌های ترسناک «استرس خوب» را در فرد پرورش می‌دهند. اگرچه استرس، مشکلات زیادی را در زندگی ما به‌همراه می‌‌آورد؛ پژوهش‌‌ها نشان داده است که کشمکش‌های قابل مدیریت ناشی از استرس، مزایایی به‌همراه دارند؛ مانند ایجاد یک واکنش ایمنی که سیستم ایمنی را در برابر تهدیدات بزرگ‌تر تقویت می‌کند. به‌عبارت دیگر، تماشای فیلم‌های ترسناک مثل تزریق مقدار کمی استرس به خودمان است که درنتیجه‌‌ی آن، انعطاف‌پذیری ما تقویت می‌‌شود. درواقع، پیش‌تر در یک مطالعه‌‌ی کوچک، اثرات تماشای فیلم‌های ترسناک روی سیستم ایمنی مورد بررسی قرار گرفته و ارتباطی معنی‌دار بین آن‌هاکشف شده است.

بااین‌حال، یک احتمال دیگر این است که محتوای خاص یک فیلم ترسناک از اهمیت زیادی برخوردار نیست؛ بلکه مهم آن خاطراتی است که با نگاه کردن به آن فیلم‌‌ها در فرد تداعی می‌‌شود. بسیاری از ما هنوز به خاطر داریم اولین باری که فیلم‌‌هایی نظیر جن‌‌گیر، هالووین یا نظایر آن را دیده‌‌ایم، چند سال داشته‌‌ایم، کجا بوده‌‌ایم و حتی با چه کسی آن را تماشا کرده‌‌ایم و حالا در یادآوری اینکه چطور با ترس خود مواجه شدیم، به‌‌نوعی احساس راحتی می‌‌کنیم. ازآنجاکه این‌‌گونه تجربیات با وحشت نمادین در ما این تمایل را به‌‌وجود می‌‌آورد که در طول زمان با دوستان خود، بیشتر درمورد آن صحبت کنیم؛ پس این نوع تجربیات، مزایای پیوند اجتماعی را در بر خواهد داشت که خود در تعدیل اضطراب، اثربخش است.

درمورد اثرات کوتاه‌‌مدت، شواهد نشان می‌دهند که تماشای فیلم‌های ترسناک، حال ما را بهتر می‌‌کند (لااقل برای آن گروه از ما که به‌دنبال چنین تجربه‌‌هایی هستند). این نظریه به‌طور برجسته‌ای در کتابی با عنوان «جیغ: سرگذشت ارعاب در علم ترس»، نوشته‌‌شده توسط پژوهشگر ترس، مرگی کر تشریح شده است. وی حتی یک سخنرانی TED را با این موضوع ایراد کرده است. خلاصه‌‌ی این نظریه این است که تماشای فیلم‌های ترسناک به‌‌طور موقت سیستم عصبی را از معجونی از انتقال‌دهنده‌های عصبی و هورمون‌ها، از دوپامین گرفته تا آدرنالین سرشار می‌‌کند و حس شادی ملایم و روحیه‌بخشی به ارمغان می‌آورد. این اثرات دست‌‌کمی از آنچه که شما در ترن‌‌های هوایی تجربه می‌‌کنید، ندارد.

بااین‌حال، به‌نظر می‌رسد تمام این مزایا، زمانی تحقق خواهد یافت که خود به استقبال از چنین تجربه‌‌ای برویم. در غیر این صورت، ممکن است نتایج معکوسی به بار آید؛ کما اینکه برای برخی افراد، این تجربه تنها به افزایش لحظه‌‌ای اضطراب محدود نمی‌‌شود و منجر به رسوب این اضطراب در روان فرد شود؛ تجربه‌‌ای که به‌‌هیچ‌‌وجه، کمکی به فرد نخواهد کرد.

پس اگر واقعاً به‌دنبال فیلم‌های ترسناک هستید، می‌توانید از همه‌‌ی این مزایایی که گفته شد، بهره‌‌مند شوید و اگر هم تمایلی به این فیلم‌‌ها ندارید، باز هم جای نگرانی نیست؛ مجبور به دیدن آن‌ها نیستید، به‌‌زودی فصل وحشت در سینما به پایان می‌‌رسد و باز هم می‌‌توانید از دیگر فیلم‌‌ها در ژانر مورد علاقه‌‌ی خود لذت ببرید.