خدمت سربازی در این کشورهای اروپایی، اجباری است
در سال ۱۹۷۳، ایالات متحده به خدمت سربازی اجباری پایان داد و حالا بسیاری از کشورها آن را بخشی از تاریخ میدانند؛ اما با وجود اینکه آمریکا خدمت اجباری را کنار گذاشت، برخی کشورهای اروپایی همچنان این قانون را اجرا میکنند؛ دلایلشان هم از امنیت ملی تا حفظ سنتهای قدیمی متفاوت است.
بسیاری از این کشورها پس از پایان جنگ سرد ارتشهای بزرگ سربازیمحور را کنار گذاشته بودند، اما تنشهای سیاسی و نظامی اخیر باعث شده دوباره به فکر بازگرداندن خدمت سربازی بیفتند.
قوانین و مدتزمان خدمت در هر کشور متفاوت است. در بعضی کشورها فقط شامل چند ماه آموزش نظامی خواهد بود؛ اما در برخی دیگر سربازان باید یک سال یا بیشتر لباس نظامی بپوشند. نقطهی مشترک همهی این طرحها، باور به این موضوع است که خدمت اجباری هنوز هم کارایی دارد.
بهطور کلی، کشورهای اروپایی دارای خدمت سربازی به دو گروه عضو ناتو و غیر عضو ناتو تقسیم میشوند. در میان اعضای ناتو، ۹ کشور از جمله یونان، ترکیه (که بخشی از آن در اروپا است) و نروژ خدمت اجباری دارند. کرواسی هم قرار است سال آینده دوباره سربازی اجباری را اجرا کند.
چندین کشور هم طرحهای داوطلبانه دارند یا میخواهند راهاندازی کنند. فرانسه بهتازگی رأی به بازگشت خدمت نظامی داوطلبانه داده؛ آلمان هم که در سال ۲۰۱۱ سربازی اجباری را لغو کرده بود، اخیراً طرح مشابهی را تصویب کرده؛ البته گفته میشود اگر تعداد داوطلبان کافی نباشد، ممکن است دوباره اجباری شود. بلژیک، هلند و بلغارستان هم برنامههای مشابهی دارند.
در میان کشورهای غیر عضو ناتو، اتریش، سوئیس و اوکراین از جمله کشورهایی هستند که سربازی اجباری دارند.
کشورهای ناتو با خدمت سربازی اجباری
خدمت سربازی در تعدادی از کشورهای اروپایی عضو ناتو اجباری است؛ اما شیوهی اجرای آن فرق میکند. ۹ کشوری که این قانون را دارند عبارتند از: دانمارک، استونی، فنلاند، لتونی، لیتوانی، سوئد، یونان، ترکیه و نروژ. در برخی موارد، این یک سنت قدیمی است که برای تقویت حس مسئولیتپذیری شهروندی حفظ شده؛ اما در موارد دیگر، دلیلش افزایش نگرانیهای امنیتی عنوان میشود.
در جناح جنوبی ناتو، ترکیه و یونان همچنان به سربازی اجباری پایبند هستند. در شمال اروپا هم کشورهای اسکاندیناوی سابقهی طولانی در این زمینه دارند.
نروژ، دانمارک و فنلاند جزو ۶ کشور ناتو هستند که هرگز سربازی را لغو نکردند (سه کشور دیگر، یونان، ترکیه و استونی هستند). سوئد در سال ۲۰۱۷ بهخاطر تغییر شرایط امنیتی دوباره سربازی را برگرداند؛ البته در طرح «دفاع جامع» سوئد، شهروندان میتوانند بین خدمت نظامی یا خدمات عمومی غیرنظامی یکی را انتخاب کنند. در منطقهی بالتیک هم لیتوانی و لتونی دقیقاً به دلیل تهدیدات امنیتی موجود، دوباره سربازی را احیا کردهاند.
مدل سربازی در هر کشور متفاوت است؛ اما معمولاً در سه قالب اصلی اجرا میشود: قرعهکشی، اجباری همگانی و اجباری انتخابی (گزینشی).
کشورهای اروپایی غیر عضو ناتو با سربازی اجباری
سربازی اجباری فقط مخصوص ناتو نیست. اتریش و سوئیس بهعنوان کشورهای بیطرف و سنتی اروپا، همچنان این سیستم را حفظ کردهاند. قبرس را هم میتوان در این دسته قرار داد. تنشهای منطقهای حلنشده در آنجا دلیل محکمتری برای حفظ سربازی است.
کمی دورتر از اروپای مرکزی، بلاروس و مولداوی هم هستند که سربازی بخش اصلی ارتش آنها محسوب میشود. در بلاروس سربازان ۱۸ ماه خدمت میکنند و بدنهی اصلی نیروهای مسلح را تشکیل میدهند. مولداوی و منطقهی جداییطلب ترانسنیستریا تقریباً کاملاً متکی به نیروهای وظیفه هستند.
نمیشود از سربازی در اروپا حرف زد و نامی از روسیه و اوکراین نبرد. اوکراین برای بسیج نیرو در برابر روسیه سربازی اجباری را اجرا میکند که نشان میدهد با وجود پیشرفت تکنولوژی جنگی، هنوز هم «تعداد نفرات» اهمیت دارد. روسیه هم بهعنوان بخشی از تلاشهای گستردهی نظامی خود، همچنان بر سربازی اجباری تکیه دارد.