تاریخچه اپل: از گاراژ کوچک یک خانه تا ایجاد یک امپراطوری بزرگ در دنیا (بخش سوم؛ پایانی)

پیش از ادامه‌ خاطر نشان می‌کنیم که هدف ما از این مقاله مرور بخش‌های مهم تاریخچه‌ی اپل است و اگر بخواهیم به تک تک جزئیات بپردازیم نهایتا با مقاله‌ای سنگین و طولانی مواجه خواهیم شد. 

در پایان مقاله‌ی دوم تاریخچه‌ی اپل، به معرفی اپل ۲ پرداختیم و دیدگاه و نظر استوجابز را نسبت به این دستگاه و آینده‌ی محصولات اپل مرور کردیم. در همان سال‌های معرفی رایانه‌ی اپل ۲ (۱۹۷۸ میلادی) اپل دیسک ۲ نیز معرفی شد که در واقع ساخته‌ی وازنیاک بود. این محصول یک درایو اکسترنال برای ذخیره‌سازی اطلاعات بود. هر اپل دیسک ۲ قادر ظرفیت ذخیره‌سازی ۱۱۰ کیلوبایت داده را ارائه می‌داد و ابعادی ۵.۲۵ اینچی (فلاپی دیسک) داشت. در آن زمان اپل دیسک ۲ با قیمت ۴۹۵ دلار به فروش می‌رفت که البته قیمت آن نسبت به فلاپی درایورهای رقیب تقریبا نصف شده بود. علاوه بر این محصول یاد شده نسبت به نوارهای کاست ذخیره‌سازی، عملکرد بهتری داشت. 

پس از عمومی شدن سهام شرکت فورد در سال ۱۹۵۶، بزرگ‌ترین IPO (عرضه‌ی اولیه‌ی سهام) در سال ۱۹۸۰ میلادی توسط اپل انجام شد. در آن زمان اپل با ارزشی معادل ۱.۸ میلیارد دلار وارد بازار سهام شد و همین کافی بود تا از بین ۱۰۰۰ کارمند این شرکت بیش از ۴۰ نفر یک شبه به افرادی میلیونر تبدیل شوند.

(کامپیوتر شخصی اپل ۳)

کامپیوتر اپل ۳ نیز در سال ۱۹۸۰ و با قیمتی بین ۴۳۴۰ دلار تا ۷۸۰۰ دلار معرفی و قرار شد حکم رایانه‌ی تجاری و پرچمدار اپل را داشته باشد اما به دلیل مشکلاتی که برای این محصول به‌وجود آمد چنین اتفاقی رخ نداد. برای یادآوری بد نیست اشاره کنیم که اپل ۳ از یک پردازنده‌ با فرکانس کاری ۲ مگاهرتز بهره می‌برد و حافظه‌ی رام آن ۴ کیلوبایت در نظر گرفته شده بود. 

یک سال پس عرضه‌ی اولیه‌ی سهام اپل، یعنی در سال ۱۹۸۱، کمپانی آی‌بی‌ام یک رایانه‌ی شخصی با قیمت ۱۵۶۵ دلار معرفی کرد. این محصول مشخصات فنی چندان قابل توجهی نداشت و به دلیل اهمیت ندادن افراد به همین مشخصات، پس از دو سال توانست سهم قابل توجهی از بازار اپل را از آن خود کند.

در همین زمان اپل اولین لرزش شدید خود را احساس کرد. در نتیجه این شرکت ۴۰ نفر از کارمندانش را اخراج کرد و تغییراتی هم در جایگاه مدیران اصلی اعمال شد. 

در سال ۱۹۸۳ یک اتفاق بسیار مهم در تاریخ اپل رخ داد. استیو جابز در ملاقات مشهور خود با جان اسکالی (مدیرعامل وقت پسپی‌کولا) توانست وی را متقاعد کند تا در کمپانی اپل سرمایه‌گذاری انجام دهد. جمله‌ی معروف جابز به اسکالی این بود: «می‌خواهی تا آخر عمر آب قند تولید کنی یا با من فرصت تغییر دنیا را داشته باشی.»

(کامپیوتر اپل لیزا)

اما در سال ۱۹۸۳ اپل همچنین رایانه‌ای به نام لیزا را با قیمت ۹۹۹۵ دلار معرفی کرد. این محصول در واقع اولین رایانه‌ی تجاری با ماوس و رابط‌کاربری گرافیکی بود؛ اما به دلیل قیمت بسیار بالا، سرعت کم و عدم سازگاری با محصولات دیگر، نتوانست به موفقیت برسد.

سرانجام در سال ۱۹۸۴ میلادی، رایانه‌ی شخصی مک که بسیاری از افراد مدت‌ها انتظار آن را داشتند معرفی شد. این کامپیوتر شخصی از ۱۲۸ کیلوبایت حافظه‌ بهره می‌برد و قیمت آن ۲۴۹۵ دلار تعیین شده بود. از دیگر مشخصات مک اولیه می‌توان به پردازنده‌ی ۸ مگاهرتزی آن اشاره کرد

(مکینتاش 128K)

اما در سال ۱۹۸۵ و پس از به‌وجود آمدن مشکلاتی بین جابز و اسکالی، استیو داستان از اپل استعفا دارد و خود کمپانی جدیدی به نام نکست (NeXT) را تاسیس کرد.

اوضاع پس از استعفای جابز برای اپل چندان خوب پیش نرفت تا جایی که در سال ۱۹۸۸ اپل به دلیل کم شدن بیش از حد فروش مکینتاش، از مایکروسافت به دلیل نقض حقوق سمعی‌ و بصری رایانه‌ی لیزا و استفاده از دستاوردهای اپل در ویندوز ۲.۰.۳ شکایت کرد. 

در همین سال بود که جابز در کمپانی نکست رایانه‌ی شخصی جدیدی را معرفی کرد. اپل نیز در سال ۱۹۸۸ فقط یک محصول به نام مک IIx را معرفی کرد که در برابر محصول ساخته شده توسط کمپانی NeXT حرفی برای گفتن نداشت. لازم به ذکر است که نکست‌کامپیوتر یک محصول ۱۲ اینچی بود که سیستم‌عامل یونیکس را اجرا می‌کرد. علاوه بر این اوضاع دادگاه بین اپل و مایکروسافت چندان هم به نفع کوپرتینویی‌ها تمام نشد.

(مک ال‌سی)

اپل در پاسخ به انتقادهایی که در مورد قیمت بالای محصولات این کمپانی بیان می‌شد، در سال ۱۹۹۰ سه مدل ارزان‌قیمت از رایانه‌ی شخصی مک را معرفی کرد: مدل اول مک کلاسیک بود که قیمتی ۹۹۹ دلاری داشت. مدل دوم مک ال‌سی نام داشت و با قیمت ۲۴۰۰ دلار به فروش می‌رفت و نهایتا مدل سوم مک IIsi بود و ۳۸۰۰ دلار قیمت داشت. با وجود محدودیت‌های فنی این سه محصول، اپل موفق شد تعداد زیادی از آن‌ها را به فروش برساند و بار دیگر اعتماد سرمایه‌گذارانش را به خود جلب کند.

(مک کلاسیک)

اپل در سال ۱۹۹۰ همچنین در کمپانی آرم سرمایه‌گذاری کرد. این شرکت با پرداخت ۲.۵ میلیون دلار به کمپانی آرم، ۴۳ درصد از سهام این سازنده‌ی سی‌پی‌یو را از آن خود کرد. در پایان دهه‌ی نود میلادی، اپل سهم ۴۳ درصدی خود از آرم را با قیمتی معادل ۷۹۲ میلیون‌ دلار به فروش رساند و همین امر موجب شد تا ضررهای وارد آمده به آرم جبران شود و این شرکت بتواند از روزهای بد خود فاصله بگیرد.

اگرچه اپل بارها سعی کرد محصولی قابل حمل را تولید کند؛ اما هیچ‌گاه این تلاش به ثمر نرسید. ولی اپل از این کار دست نکشید و سرانجام در سال ۱۹۹۱ اولین رایانه‌ی شخصی قابل حمل خود را با نام پاور بوک معرفی کرد. این محصول در واقع نسل اولیه‌ی محصولاتی است که امروز با نام لپ‌تاپ آن‌ها را می‌شناسیم. در آن سال اپل از سه مدل پاوربوک ۱۰۰، پاوربوک ۱۴۰ و پاوربوک ۱۷۰ رونمایی کرد. این دستگاه‌ها قابلیت‌هایی مثل مک ارائه می‌دادند؛ ولی وزن آن‌ها کم‌بود و این محصول نهایتا به یک استاندارد برای رایانه‌های قابل حمل مبدل شد.

(پاوربوک ۱۰۰)

اپل در سال ۱۹۹۱ با کمپانی آی‌بی‌ام نیز همکاری‌هایی انجام دارد و یک موتور مالتی‌مدیا، یک سیستم‌عامل و رایانه‌هایی مبتنی بر پردازنده‌های RISC موتورولا را تولید کرد.

پس از سال‌ها سلطه‌ی سیستم‌عامل مکینتاش، سرانجام در سال ۱۹۹۲ کمپانی مایکروسافت با انتشار ویندوز ۳.۱ توانست نظر بسیاری از کاربران را به خود جلب کند. در آن زمان سهم ۱۵ درصدی اپل با سرعتی بیشتر از دست این کمپانی خارج می‌شد.

البته یک اتفاق مهم دیگر در سال ۹۲ میلادی برای اپل رخ داد و آن هم ورود طراح جوان ۲۵ ساله و خلاقی به نام جاناتان آیو به گروه طراحی صنعتی کوپرتینویی‌ها بود. وی در طراحی محصولاتی چون مسیج‌پد ۱۱۰ فعالیت کرده و پس از شش سال حضور در اپل، به طراح اصلی آی‌مک تبدیل شد. همانطور که می‌دانیم آی‌مک یکی از نقاط عطف اپل در طراحی رایانه‌های شخصی بود.

مسیج‌پد نیوتون در واقع یک دستیار دیجیتال شخصی (PDA) بود که در سال ۱۹۹۳ میلادی معرفی شد. اما نوشتن با دست بر روی این محصول بسیاری را از آن دلسرد کرد. عدم موفقیت این محصول باعث شد تا جان اسکالی که از طرفداران اصلی ساخت این محصول بود، پس از یک دهه از سمت خود برکنار شود.

اپل در همان سال امید خود از دادگاه مایکروسافت را نیز از دست داد؛ چراکه رای دادگاه بر خلاف انتظار اپل پیش رفت.

ده سال پس از عرضه‌ی رایانه‌های ۸ مگاهرتزی ۱۲۸ کیلوبایتی و در سال ۱۹۹۴ اپل رایانه‌های جدید شخصی خود را با پردازنده‌هایی قوی‌تر (۶۰ مگاهرتز) معرفی کرد. موفقیت این رایانه‌ها باعث شد تا تولیدکنندگان دیگر نیز به فکر ساخت محصولاتی شبیه به مک بیفتند.

شاید بگویید در تاریخچه‌ی اپل چرا به ویندوز اشاره می‌کنیم. باید گفت که انتشار ویندوز ۹۵ یکی از مواردی بود که برای اپل از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بود؛ چراکه مایکروسافت با انتشار این نسخه توانست ۲۰۰ میلیون دلار از فروش آن به دست بیاورد. در سال ۹۵ اپل لایسنس تولید نمونه‌های مشابه مک را به کمپانی‌های دیگر می‌فروخت. به همین دلیل در آن سال‌ها شاهد عرضه‌ی رایانه‌هایی با قدرت بیشتر از مک و قیمتی ارزان‌تر از این محصول بودیم.

پس از مدت‌ها رکود و شکست‌های مختلف، در سال ۱۹۹۶ اپل کمپانی تاسیس شده توسط جابز یعنی نکست را خریداری کرد.

عصر رایانه‌های متصل به اینترنت برای بیشتر افراد با آی‌مک آبی‌رنگ اپل گره‌ خوره است. این رایانه‌ی شخصی قیمتی ۱۲۹۹ دلاری داشت و یکی از سریع‌ترین رایانه‌های سری مک معرفی شده توسط اپل بود.

استراتژی مک اواس ایکس مشخص شد. در کنفرانس جهانی توسعه‌دهندگان اپل، استیو جابز به توسعه‌دهندگان اعلام کرد که سیستم‌عامل مک اواس ۸.۵ یک سیستم‌عامل بسیار پیشرفته‌ی واقعی است که قابلیت‌های بسیار خوبی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد.

پس از موفقیت آی‌مک در سال ۹۸ میلادی، اپل یک به‌روزرسانی در رایانه‌های قابل حمل خود نیز اعمال کرد. اپل در سال ۹۹ از محصولی به نام آی‌بوک رونمایی کرد.

در سال ۲۰۰۰ میلادی سرانجام اپل چاره‌ای جز تغییر مدیرعامل خود نمی‌دید. جابز در آن سال موافقت کرد که بار دیگر مدیرعامل شرکتی شود که خود ساخته بود. وی به طور همزمان مدیرعامل کمپانی معروف پیکسار هم بود.

پاور مک جی ۴ نیز در سال ۲۰۰۰ معرفی شد که در ابتدا با استقبال گرم کاربران مواجه شد؛ ولی فروش نهایی این محصول چندان قابل توجه نبود.

در سال ۲۰۰۱ اپل محصولی به نام آیپاد را معرفی کرد که با قیمت ۳۹۹ دلاری خود از ۵ گیگابایت حافظه‌ی داخلی ذخیره‌سازی بهره می‌برد و می‌توانست ۱۰۰۰ فایل صوتی ام‌پی‌۳ را در خود نگه‌دارد. اما در آن زمان کم‌تر کسی فکر می‌کرد این محصول بتواند نه‌تنها اپل بلکه صنعت موسیقی را به طور کامل متحول کند.

همزمان با معرفی آیپاد، کمپانی اپل نسخه‌ی جدید سیستم‌عامل مک اواس ایکس را منتشر کرد. در این نسخه امکاناتی که کاربران مک مدت‌ها انتظار آن را داشتند اضافه شده بود که از جمله می‌توان به چندوظیفگی، فعالیت چند پردازشی و ... اشاره کرد. البته نسخه اصلی اواس ایکس هنوز برای عرضه‌ی عمومی آماده نشده بود.

اما در سال ۲۰۰۲ بود که مک اواس ایکس ۱۰.۲ با کد نام جگوار (Jaguar) توسط اپل آماده شد. اپل در این نسخه بهبودهای زیادی را اعمال کرده بود که از جمله می‌توان به اضافه شدن ایمیل، آی‌چت، آدرس‌بوک، Inkwell، کوئیک‌تایم ۶ با پشتیبانی از فرمت MPEG-4، دسترسی یونیورسال ارتقا یافته، بخش جستجو بهینه شده، شرلوک ۳، Quartz Extreme و Rendezvous اشاره کرد.

این نسخه از اواس ایکس یکی از نقاط عطف این سیستم‌عامل و یکی از عوامل مهم در جلب توجه مجدد کاربران به پلتفرم دسکتاپی اپل بود.

اپل در سال ۲۰۰۳ همچنین صنعت لپ‌تاپ را با معرفی اولین نوت‌بوک ۱۷ اینچی دنیا تحولی اساسی داد. علاوه بر این مدل ۱۲ اینچی پاوربوک اپل در این سال معرفی شد که تا آن زمان کوچک‌ترین لپ‌تاپ ساخته شده توسط این شرکت به حساب می‌آمد. 

اپل پس از ۲۰ سال استفاده از پردازنده‌های ساخت کمپانی موتورولا سرانجام در سال ۲۰۰۵ اولین مک‌های مجهز به پردازنده‌ی ساخت اینتل خود را معرفی کرد. علاوه بر این آیپادهای جدید این شرکت حالا از ویدیو پشتیبانی می‌کردند و اپل انتظار داشت همان کاربرد قبلی در بخش موزیک در بخش ویدیو نیز مورد توجه کاربران قرار گیرد. به‌همین دلیل کوپرتینویی‌ها امکان پخش ویدیو را به آیپادهای جدید خود اضافه کردند.

یک‌سال بعد یعنی در سال ۲۰۰۶ کمپانی اپل تمامی مک‌های تولیدی‌اش را با پردازنده‌های اینتل روانه‌ی بازار کرد و مسلما انتخاب اینتل توسط اپل یک فرصت بی‌نظیر برای این اینتل ایجاد کرد.

اپل در مک‌بوک‌ایر بسیاری از اجزای همیشگی رایانه‌ها را از این محصول حذف کرد که از جمله می‌توان به حذف درایو نوری و پورت داخلی شبکه اشاره کرد. البته این کمپانی نسخه‌ی یو‌اس‌بی دو بخش حذف شده‌ی مورد اشاره را ارائه داده بود. اپل همچنین حافظه‌ی فلش این دستگاه را بهبود داد و از طرح باتری مخصوص به خود بهره گرفت و همین سبک در مدل‌های بعدی مک‌بوک‌ایر نیز اعمال شد.

در سال ۲۰۰۷ باز هم یکی از تاریخی‌ترین لحظات در اپل سپری می‌شد. در این سال اولین نسل گوشی‌هوشمند آیفون توسط استیو جابز، مغز متفکر و خلاق اپل معرفی شد. این محصول یکی از انقلابی‌ترین محصولات فناوری در کل تاریخ محسوب می‌شود. با معرفی آیفون، روابط بین اپراتورهای موبایل و سازندگان گوشی، وارد مرحله‌ای جدید شد.

سه سال بعد یعنی در سال ۲۰۱۰ استیوجابز اولین تبلت آیپد را معرفی کرد که یک‌بار دیگر این حوزه را متحول کرد. اگر آیفون و آیپد بیشتر از مک‌های اپل اهمیت نداشته باشند، قطعا کم‌تر از آن بی‌اهمیت نیستند. 

اما سرانجام سال ۲۰۱۱ فرا رسید. سالی که شاید برای بسیاری از طرفداران اپل یکی از غم‌انگیزترین زمان‌ها بود. استیوجابز در این سال و درست یک روز پس از معرفی آیفون ۴ اس جان به جان آفرین تسیلم کرد و در سن ۵۶ سالی به دیار باقی شتافت.

در سال ۲۰۱۳ و در جریان برگزاری کنفرانس جهانی توسعه‌دهندگان، اپل از نسل جدید و کاملا بازطراحی شده‌ی مک‌پرو رونمایی کرد. این محصول کوچک‌ بود و رنگ مشکی و حالت استوانه‌ای آن باعث شد تا توجه بسیاری از کاربران دسکتاپ به آن جلب شود. این مدل نسبت به مدل‌های قبلی از بسیاری جهات بهبود یافته بود و از ماه دسامبر همان سال با قیمت ۲۹۹۹ دلار به فروش رسید. اگرچه قیمت مک‌پرو بسیار بالا است ولی باید توجه داشته باشیم که اپل این محصول را برای کاربران حرفه‌ای تولید کرده است. 

در نهایت به سال ۲۰۱۶ می‌رسیم که در اپل در آن گوشی‌های هوشمند آیفون ۷ و آیفون ۷ پلاس و مدل جدید محصولات دیگری چون مک‌بوک و ... را معرفی کرده است. همچنین انتظار می‌رود امسال که دهمین سالگرد تولید آیفون است، اپل یک گوشی‌هوشمند با قابلیت‌های بسیار قابل توجه به نام آیفون ۸ معرفی کند.

در اینجا به پایان تاریخچه‌ای اجتمالی از کمپانی اپل می‌رسیم. اگرچه بسیاری از محصولات و یا خدمات این شرکت در این مقاله پوشش داده نشده، ولی باید توجه داشته باشید که هدف ما بررسی جزء به جزء فعالیت‌های گذشته اپل نبوده و فقط به مواردی اشاره کردیم که در سوابق کوپرتینویی‌ها اهمیت بالایی دارند.

نظر شما در این مورد چیست؟