تاریخچه اپل: از گاراژ کوچک یک خانه تا ایجاد یک امپراطوری بزرگ در دنیا (بخش دوم)

در بخش اول این مطلب، سری به گذشته زدیم تا ببینیم داستان شکل‌گیری برند اپل از کجا و چگونه آغاز شد. در اینجا به ادامه‌ی این مبحث خواهیم پرداخت.

(تصویری از کامپیوتر اپل ۲)

در آوریل سال ۱۹۷۷، کامپیوتر اپل ۲ (Apple II) نمایشگاه رایانه‌‌ی West Coast معرفی شد. این محصول در آن زمان رقابتی شانه‌ به شانه‌ با بزرگانی چون Commodore PET داشت. این دستگاه همانند نسل پیشین خود یک ماشین پیشگام بود که از گرافیک رنگی بهره می‌برد و حافظه‌ی آن از نوع نواری بود که البته بعدا به فلاپی ۵.۲ اینچی ارتقاء یافت. اپل ۲ می‌توانست تصاویر را در نمایشگری از نوع NTSC و با رزولوشن واقعی ۲۸۰ در ۱۹۲ پیکسل به نمایش درآورد که این مشخصه در آن زمان بسیار شگفت‌انگیز بود و این وضوح، رزولوشن بالایی محسوب می‌شد. 

یکی از دانشجویان مدرسه‌ی کسب‌وکار هاروارد به نام دن بریکلین یک تصویر ذهنی بسیار خوب ارائه کرده بود. وی تصور نمایشگری را داشت که در آن، اعداد به‌صورت بصری قابل مشاهده باشند و بتوان با استفاده از ماوس و کیبورد با این اعداد تعامل کرد و عملیات مختلفی چون جمع و تفریق را روی آن‌ها انجام داد. البته آنچه در دهه‌ی ۷۰ میلادی به ذهن بریکلین خطور کرده بود، امروزه به شکل نرم‌افزارهای صفحه‌گسترده در دسترس ما قرار گرفته است. وی کار سختی برای تبدیل کردن یک کاردستی به یک پروژه‌ی دیجیتالی در پیش داشت؛ ولی با قرض گرفتن رایانه‌ی اپل ۲ ناشر خود، توانست روشی نرم‌افزاری همانند آنچه در ذهن داشت، برای انجام کارهای مورد نظرش ایجاد کند.

بسیاری از اصول اولیه‌ی به کار گرفته‌شده توسط بریکلین، امروزه همچنان به همان شکل عمل می‌کنند؛ در این بین می‌توان به اعداد صفحات گسترده اشاره کرد که از آن‌ها به‌عنوان مرجعی برای دسترسی سریع‌تر به مقادیر ذخیره‌شده استفاده می‌شد.

بریکلین برای انجام آنچه در سر داشت با محدودیت‌هایی مواجه بود. باید گفت در واقع به دلیل محدودیت‌هایی که اپل ۲ داشت، نتیجه‌ی کار بریکلین با تصورات وی فاصله داشت. از جمله مشکلات اپل ۲ می‌توان به نداشتن نمایشگر سرخود و ماوس اشاره کرد. در آن زمان البته ماوس اختراع شده بود؛ اما به‌صورت پیش‌فرض با خرید اپل ۲ ارائه نمی‌شد. به نظر Bricklin، نمایشگر رایانه باید از نوع معمولی می‌بود و ماوس هم به همراه محصول اپل عرضه می‌شد. از نظر او، داشتن ماوس می‌توانست باعث موفقیت رایانه‌های اپل در بازار شود.

VisiCalc در سال ۱۹۷۹ معرفی شد. این نرم‌افزار به‌عنوان یک صفحه‌ی جادویی که قادر به انجام محاسبات و محاسبات مجدد است، تبلیغ می‌شد. بدیهی است که انتشار نرم‌افزار یادشده یکی از مهم‌ترین عواملی بود که به فروش موفق رایانه‌ی اپل ۲ کمک کرد و باعث شد این کمپانی پایه‌های محکمی در صنعت رایانه‌های شخصی برای خود ایجاد کند.

پیش از معرفی رسمی VisiCalc، تحلیل‌گری به نام بنجامین‌ ام روزن، پس از بررسی مختصر این نرم‌افزار نظر خود را این‌گونه بیان کرد: «VisiCalc بسیار قدرتمند و کامل و کارکرد آن آسان و مناسب است و همین مشخصه‌ها باعث می‌شود احتمالا این نرم‌افزار به یکی از پرفروش‌ترین نرم‌افزارهای تاریخ مبدل شود. علاوه بر این وجود چنین نرم‌افزاری به فروش بیشتر کامپیوترها کمک می‌کند.»

البته افراد دیگری هم در آن زمان بودند که خرید اپل ۲ را صرفا به دلیل داشتن نرم‌افزار یادشده، منطقی نمی‌دانستند. از جمله این افراد می‌توان به تیم بری اشاره کرد که از نظر وی بهتر بود VisiCalc امکان اجرا شدن در رایانه‌های CP/M را هم داشت تا بتوان از قابلیت‌های آن در سایر سیستم‌ها بهره برد.

نرم‌افزاری که قیمت آن کمی بیشتر از ۱۰۰ دلار تعیین شده بود، در نهایت باعث شد ارزش خرید سخت‌افزار اجراکننده‌ی آن بیشتر شود. اگرچه این موضوع یک تئوری نانوشته است؛ اما در هر صورت هیچ‌کس نمی‌تواند تأثیر بالای VisiCalc را در فروش اپل ۲ انکار کند.

در فوریه‌ی ۱۹۸۴ در مجله‌ی پی‌سی مگ در مورد اپل ۲ مقاله‌ای نوشته شد. در این مقاله به سایز کوچک و مناسب این محصول نسبت به رایانه‌های آن زمان اشاره شده بود. این ویژگی یکی از بهترین مشخصه‌های اپل ۲ بود و می‌شد آن به‌راحتی در هر مکانی قرار داد.

افزون بر این، اپل ۲ اولین نوع گرافیک‌های رنگی کاربردی را ارائه داد. این محصول همچنین مجهز به اسلات‌هایی بود که دیگر کمپانی‌های تولیدکننده‌ی سخت‌افزار از طریق این درگاه‌ها می‌توانستند لوازم دیگری را تولید کنند و قابلیت‌های اپل ۲ را افزایش دهند.

دو استیو داستان، با دو رایانه‌ی شخصی تولیدشده خود در شرکتشان، نام‌های بزرگ این صنعت را هدف قرار داده بودند. 

زیراکس نیز در آن زمان یک مرکز تحقیقاتی به نام Xerox PARC در آمریکا تأسیس کرده بود. این مرکز به‌منظور بررسی تکنولوژی‌های جدید احداث شد و کمک کرد تا فناوری‌هایی از جمله محتوای چندرسانه‌ای اپتیکال، اترنت و چاپگر‌های لیزری که از آن‌ها به‌صورت روزمره استفاده می‌شود، پیشرفت داشته باشند. فعالیت انقلابی در طراحی رابط کاربری مورد توجه بسیاری از کاربران مک قرار گرفت.

اپل ۱ و اپل ۲ هر دو سیستم‌های بر پایه‌ی متن بودند که از این نظر شباهت زیادی به کامپیوترهای شخصی اولیه‌ی عرضه‌شده توسط کمپانی آی‌بی‌ام داشتند. اما استیو جابز می‌خواست دستگاهی بسازد که حس بیشتری در آن وجود داشته باشد. وی کمپانی زیراکس را متقاعد کرد تا به همراه تعدادی از کارمندان اپل، به مدت سه روز به Xerox PARC دسترسی داشته باشند. شرکت زیراکس نیز در مقابل ۱۰۰ هزار از سهم اپل را با قیمت هر سهم ۱۰ دلار خریداری کرد.

اپل در کل چهار مرتبه در سال‌های ۱۹۸۷، ۲۰۰۰، ۲۰۰۵ و ۲۰۱۴ سهام خود را به تعداد سهم بیشتری تبدیل کرده است. البته شرکت‌های مختلف هنگامی که ارزش هر سهم آن‌ها خیلی بالا برود، هر سهم را به چند سهم تقسیم می‌کنند. سهام اپل در سال ۱۹۸۷ معادل ۲۰۰ سهم و در سال ۲۰۰۰ و ۲۰۰۵ به ترتیب ۴۰۰ هزار و ۸۰۰ هزار سهم بوده است. در سال ۲۰۱۴ نیز هر سهم از کمپانی اپل به ۷ سهم تقسیم شد و به همین دلیل ۸۰۰ هزار سهم زیراکس در ۲۰۱۴ به ۵.۶ سهم افزایش یافت. هم‌اکنون این سهام ارزشی معادل ۴۵۰ میلیون یورو دارد که برای یک تور سه‌روزه بد نیست!

نظر جابز با دیدن دستگاهی به نام Alto دگرگون شد. این دستگاه در مرکز تحقیقاتی زیراکس به میزان وسیعی مورد استفاده قرار گرفته بود و در آن زمان از یک نمایشگر افقی و رابط کاربری گرافیکی بهره می‌برد. این دو قابلیت باعث شده بودند تا Alto در زمان خود، جلوتر از سایرین باشد. کمپانی زیراکس در مجموع ۲۰۰۰ واحد از این محصول را تولید کرد. لازم به ذکر است که Alto هیچ‌گاه به‌صورت عمومی به فروش نرسید. این دستگاه ابعاد بزرگی داشت و فضایی به‌اندازه‌ی یک یخچال اشغال می‌کرد؛ ولی با این وجود به‌عنوان یک دستگاه شخصی از آن یاد می‌شد. Alto اولین رایانه‌ای بود که از ماوس استفاده می‌کرد. ماوس این کامپیوتر در واقع یک گجت سه دکمه‌ای بود که برای اشاره به عناصر موجود روی نمایشگر و کلیک روی آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت.

استیو جابز به این نتیجه رسید که رایانه‌های تولیدشده توسط اپل باید کارکردی شبیه به محصول زیراکس، داشته باشند.

در اینجا به پایان بخش دوم تاریخچه‌ی برند اپل می‌رسیم. در مطلب بعدی این داستان را ادامه خواهیم داد.