همگام با پیشروان: دانش بشری و تاریخ تصویری آن
دانش چگونه رشد میکند؟ تا به حال به آن فکر کرده اید؟ ممکن است بگویید با کار و البته پشتکار جدی دانشمندانی که عمر خود را صرف گسترش دانش بشری کرده اند؛ اما پرسش ما این نیست. بیایید بهتر نگاه کنیم، زمانی بود که دانش ما محدود به شناخت اجزای طبیعت میشد، چیزهایی مثل اینکه واکنش دو جوهر به چه میانجامد یا ستارگان چگونه دستهبندی میشوند؟ حال قدری جلوتر بیایید؛ ما از مشاهده گر صرف – که در بهترین حالت به دستهبندی پدیدهها میپرداخت- تبدیل شده بودیم به موجودی که در پی قوانین مستحکم ریاضی برای تک تک پدیدهها بود. رشد علمی پر شتاب بشر نیز با همین عصر همراه شد. اما عصر بعدی عصری بود به غایت نافهمیدنیتر! به گفتهی انیشتین "غیر قابل فهم ترین چیز دربارهی جهان این است که قابل فهم است"؛ البته فهمیدن این جمله خود کار دشواری است!
از دیگر سو فیزیک کوانتوم به ما نشان داد که ساده ترین چیزهایی را نیز که ما اکنون قابل فهم میدانیم در جهان واقعی تا اندازهی زیادی غیر قابل فهم اند-اصل عدم قطعیت را به خاطر بیاورید-! این موضوع نه از ضعف دانش و درک ما که از ماهیت پدیدههای عالم نشات میگیرد (گذشته از اینکه این جمله با توجه به فهم بشر بیان میشود!). خب، امیدوارم توانسته باشیم قدری از سرگیجهی و آشفتگی دنیای کنونی علم را به شما نشان دهیم. حقیقت این است که علمی که امروز بشر با آن همراه شده است بیشتر از آن که به مفاهیمی مجرد، جدا از هم و متناهی بپردازد، شبکهای به هم پیوسته و متراکم را پیش روی آدمی نهاده که هر یک در برهمکنش با دیگر حلقهها مفهومی نوین را به بشر عرضه میکنند؛ تا جایی که میتوان بیشتر از علم – به مفهوم کلاسیک- آن را با هنر سنجید. پیدایش نامحدود دانشهای بین رشتهای خود کمترین گواه این مدعاست.
مانوئل لیما در ویدیویی که در این بخش همگام با پیشروان مشاهده خواهید کرد، ما را همراه میکند با تاریخ تصویری دانش بشری. او در داستانی شنیدنی به ما نشان میدهد که چگونه انسان توانسته فهم خود را از ساختاری پلهای و ساده به تدریج به ساختاری برساند که شاید در نظر بشر دیروزین نمونهای از هرج و مرج و آشفتگی میآمد؛ اما ما حتی هنوز هم نمیتوانیم آن را با حقیقت و پیچیدگیهایش مقایسه کنیم!
به نظر شما مرحلهی بعدی که بشر به آن قدم خواهد گذاشت چه خواهد بود؟
نظرات