مدیر اجرایی موزه کامپیوتر: هوش مصنوعی قرار نیست جای ما فکر کند؛ قرار است با ما فکر کند
مونا ناصری، مدیر اجرایی موزه کامپیوتر ایران، در سخنرانی خود در رویداد نکستشیفت با مرور تاریخچه مواجهه انسان با فناوری، تأکید کرد که ترس از هوش مصنوعی بخش جدیدی از تجربه بشر نیست؛ بلکه ادامه همان الگوی ذهنی قدیمی است که پیشتر در برابر ماشینحساب، کامپیوترهای شخصی و اینترنت دیدهایم.
ناصری با یادآوری واکنشهای نخستین دهههای ورود ماشینحساب به زندگی بشریت گفت: «زمانی مردم و حتی معلمها تصور میکردند ماشینحساب بچهها را بیسواد میکند و تظاهرات خیابانی علیه آن انجام میشد. اما امروز نه تنها ماشینحساب ترسناک نیست، بلکه خود آن هم کنار رفته و جای خود را به فناوریهای پیچیدهتری مثل هوش مصنوعی داده است.»
او افزود: «ترس از پیشرفت فناوری طبیعی است؛ آنچه کند تغییر میکند انسان است، نه تکنولوژی. ما باید خودمان را پویاتر کنیم و با سرعت فناوری هماهنگ شویم.»
دو خطای ذهنی تکراری: ترسیدن یا کوچک شمردن
به گفته ناصری، انسانها در برابر فناوری معمولاً دو واکنش اشتباه دارند: یا از آن میترسند، یا آن را کوچک میبینند.
او تأکید کرد: «هر دو واکنش ما را از مسیر درست دور میکند. نباید این اشتباه ذهنی را در مواجهه با هوش مصنوعی تکرار کنیم.»
سه مهارتی که جایگزین انسانی ندارند
ناصری در ادامه به مهارتهایی اشاره کرد که به باور او «مختص انسان» هستند و فعلاً هوش مصنوعی قادر به جایگزین کردن آنها نیست:
• معناسازی: «AI داده را میفهمد، اما معنا فقط توسط انسان ساخته میشود.»
• پرسیدن سؤال باکیفیت: «این همان مهارت پرامپت دادن است. سؤال خوب انسان را از ماشین جدا میکند.»
• رهبری انسانی: «هوش مصنوعی تحلیل میکند، الگو پیدا میکند و توصیه میدهد؛ اما نمیتواند اعتماد بسازد، مسئولیت بپذیرد یا الهام ایجاد کند.» او گفت: «هوش مصنوعی قرار نیست بهجای ما فکر کند؛ قرار است با ما فکر کند.»
جایگزینی انسان؟ فقط انسانِ بدون ابزار
مدیر اجرایی موزه کامپیوتر ایران تأکید کرد آنچه تهدید میشود «انسان» نیست، بلکه «انسانِ بدون ابزار» است: «فناوریها دست انسان را برای کارهای بزرگتر باز میکنند. این انسانها نیستند که جایگزین میشوند؛ انسانهایی که از ابزارهای هوش مصنوعی استفاده نکنند فراموش میشوند. این یک درس تاریخی است.»
ناصری در پایان تصریح کرد آینده نه متعلق به کسانی است که فناوری را میسازند و نه کسانی که از آن میترسند؛ آینده متعلق به کسانی است که میتوانند فناوری را بفهمند، با آن کار کنند و از آن برای خلق معنا استفاده کنند.