روایت بازیگران صنعت بیمه از تلاش برای بقا در عصر هوش مصنوعی: بیمه مرکزی خود را پدر کل صنعت می‌داند

در همایش اکوبیمه که امروز ۲۸ مهرماه برگزار شد پنلی به کاربرد هوش مصنوعی در این صنعت اختصاص داده شد. کارشناسان در این پنل از نیاز به هوش مصنوعی حرف زدند اما تاکید کردند که در عمل با چالش‌های بنیادینی برای دسترسی به داده و با مقاومت‌هایی در برابر نوآوری دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

در این مراسم محمدرضا فرحی، بنیان‌گذار بیمه‌بازار، با انتقاد از وضعیت فعلی صنعت بیمه گفت: «اصل ماجرا این است که اگر به جای روش‌های سنتی بتوان از هوش مصنوعی برای تشکیل پرونده و پرداخت خسارت استفاده کرد و سیستم بتواند اصالت داده‌ها را تایید کند، بسیاری از مشکلات رفع می‌شود. اما در صنعت این اتفاق نمی‌افتد، چون بیمه مرکزی همواره خود را “مدیرعاملِ مدیرعاملان” و “پدرِ صنعت بیمه” می‌داند و آیین‌نامه‌هایی که تدوین می‌کند دست شرکت‌های بیمه را برای نوآوری می‌بندد.»

او ادامه داد: «در آینده، مثلا ۱۰ سال دیگر، هوش مصنوعی به ما خواهد گفت میزان ریسک تصادف در خودرویمان چقدر است. در نتیجه صنعت بیمه می‌تواند با هوش مصنوعی این حجم بالای اطلاعات را به کار بگیرد و به همین دلیل دچار تغییر اساسی می‌شود، زیرا دیگر تعریف ریسک به‌کلی تغییر خواهد کرد.»

با استفاده از تحلیل دیتا به کمک هوش مصنوعی دیگر نیاز بشر به پوشش ریسک همیشگی نیست؛ بنابراین شرکت بیمه در آینده به مشاور سلامت و رفتار مشتری تبدیل می‌شود. به فرد توصیه می‌کند که اگر این اقدامات را انجام دهد، ریسک خود را کاهش می‌دهد و در نتیجه شرکت بیمه هم به همین شرط حاضر خواهد شد همان ریسک کاهش‌یافته را پوشش دهد.

- محمدرضا فرحی، بنیان‌گذار بیمه‌بازار

در ادامه رئیس مرکز فناوری، امنیت اطلاعات و توسعه هوشمند بیمه مرکزی بر لزوم شکل‌گیری نظام مدیریت داده کارا در صنعت بیمه تأکید کرد و گفت: «در صنعت بیمه به نظارت هوشمند، مدیریت کارآمد ریسک، تجربه دیجیتال، توسعه اکوسیستم و شفافیت نیاز داریم.»

میثم میرزازاده با اشاره به تحولات جهانی در حوزه بیمه افزود: «در دنیا اتفاق‌های جدیدی رخ داده و میکرواینشورها توسعه یافته‌اند. ما نیز به محصولات نوآورانه نیاز داریم. وقتی تاثیر تورم را از صنعت بیمه کنار بگذاریم، می‌بینیم تحولی که می‌توانست ضریب نفوذ بیمه را افزایش دهد، هنوز به‌طور کامل محقق نشده است.»

او با اشاره به مسیر تحول صنعت بیمه توضیح داد: «تا امروز سه پارادایم بیمه‌ای را پشت سر گذاشته‌ایم؛ پارادایم الکترونیکی‌سازی، تحول دیجیتال و هوشمندسازی. پارادایم الکترونیکی‌سازی شاید ۲۰ سال پیش حل شده، اما ما هنوز در حال بحث درباره آن هستیم. اگر در این مرحله متوقف بمانیم، صنعت بیمه منتظر ما نخواهد ماند و باید آماده یک پوست‌اندازی اساسی باشیم.»

صنعت بیمه در حوزه داده به‌شدت تحت تاثیر رگولاتور است. ما هنوز اقتصاد داده را در این صنعت توسعه نداده‌ایم و مدل‌های اقتصادی جریان داده را طراحی نکرده‌ایم. بسیاری از سندیکاها و زیرساخت‌های مشترک به دولت واگذار شده‌اند که محدودیت‌های خاص خود را دارند.

- میثم میرزازاده، رئیس مرکز فناوری، امنیت اطلاعات و توسعه هوشمند بیمه مرکزی

او در خصوص نارسایی‌های موجود در صنعت بیمه اضافه کرد: «در حال حاضر تعاملات ما وابسته به اکوسیستم‌های بیرونی است و این وابستگی، محدودیت‌هایی در حوزه‌هایی مانند سلامت و خودرو ایجاد کرده است. برای دسترسی به داده‌ها، نظام مدون، کدینگ رسمی و استانداردسازی مشخصی نداریم.»

میرزازاده با اشاره به ضرورت نهادسازی و کدینگ در صنعت بیمه افزود: «برای سامان‌دهی این فضا، باید یک هاب مرکزی داده صنعت بیمه شکل بگیرد تا اطلاعات را از اپراتورهای خودرو، درمان و باربری دریافت کند و در اختیار شرکت‌های فناوری بیمه قرار دهد تا از آن‌ها برای توسعه خدمات خود استفاده کنند.»

میرامید حاجی میرصادقی، عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف، با اشاره به تجربه کاری خود در استفاده از هوش مصنوعی در پلتفرم اسنپ‌پی گفت: «در گذشته، رویکرد سنتی بیمه‌ها بر پیش‌بینی رفتار با داده‌های کم‌بعد استوار بود؛ مثلا بر اساس سن، جنسیت یا شرایط فرد، ریسک او را ارزیابی می‌کردند. این رویکرد هنوز هم در بیمه‌های تکمیلی و شخص ثالث رایج است.»

او افزود: «در مرحله بعد، استفاده از داده‌های با بعد بالا مطرح شد. در این مدل، دسترسی به اطلاعات بیشتر از مشتری فراهم شد. مثلا در اسنپ، می‌دانستیم کاربر چقدر از اسنپ‌فود یا اسنپ‌مارکت استفاده می‌کند و بر اساس آن می‌توانستیم اعتبار بدهیم. اما فضای امروز، فضای کار با کلان‌داده‌هاست. برای نمونه، اگر کاربری در فروشگاه آنلاین کلمه “کلاه کاسکت” را جست‌وجو کند، می‌توان فهمید که به سلامت خود اهمیت می‌دهد. این یعنی ردپای دیجیتال افراد برای تحلیل رفتار و ریسک به‌وضوح قابل‌ استفاده است.»

سخنران بعدی، عضو پژوهشکده مطالعات فناوری ریاست‌جمهوری، درباره روند سیاست‌گذاری فناوری در کشور گفت:

«از دهه هشتاد، به‌واسطه تغییراتی که در سرمایه‌گذاری‌های صندوق‌های خطرپذیر (VCها) و معاونت علمی رخ داد، استفاده از ابزارهای فناورانه برای ارائه سرویس‌ها آغاز شد. از سال ۱۳۸۹ قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان تصویب شد که یکی از محورهای آن، حمایت‌های بیمه‌ای بود؛ اما این بخش هیچ‌گاه به‌طور کامل فعال نشد.»

وقتی به وزارت اقتصاد رفتم، سعی کردم با اعضای بیمه مرکزی وقت بگذرانم. آنجا متوجه شدم اکوسیستم دانش‌بنیان ما با صنعت بیمه و ادبیات آن کاملا بیگانه است.

- روح‌الله ابوجعفری، عضو پژوهشکده مطالعات فناوری ریاست‌جمهوری

او ادامه داد: «طبق اصلاحیه‌ای که روی آیین‌نامه ۱۰۴ دانش‌بنیان‌ها داشتیم، امکان سرمایه‌گذاری و حضور شرکت‌های بیمه در شرکت‌های دانش‌بنیان را فراهم کردیم. همچنین، هر شرکتی که در حوزه فناوری سرمایه‌گذاری کند، اعتبار مالی توسعه و سرمایه‌گذاری دریافت خواهد کرد.»

الهام فراهانی، مدیر واحد هوش مصنوعی و داده شرکت سیمرغ بیمه ایران و عضو هیئت‌مدیره انجمن ملی هوش مصنوعی ایران، پنلیست بعدی این برنامه با اشاره به وضعیت استفاده از هوش مصنوعی در کشور گفت:

فراهانی با بیان این که «ما حتی همین سطح از کاربرد را هم در کشور نداریم» توضیح داد: «دستیار هوشمندی که بتواند تحلیل و مقایسه کند و بگوید کدام شرکت بهتر است، وجود ندارد. نخستین دلیل هم این است که زیرساخت لازم را نداریم.»

فرهنگ فرزان، مدیرعامل شرکت ریتون، در ادامه این همایش با اشاره به تئوری نوآوری در سازمان گفت: «یکی از راه‌های ساده برای شکل‌گیری نوآوری در سازمان فراهم کردن بستر تعاملات است. در صنعت بیمه نیز برلی تحقق نوآوری نیاز به زیرساخت هوشمند تبادل داده و دیجیتال داریم.»

به گفته او، این زیرساخت در عمل از چند رکن اصلی تشکیل می‌شود: اولین رکن، مشتری است که به‌عنوان بازیگر اصلی، همه‌چیز باید حول محور او شکل بگیرد. رکن دوم، پروتکل‌های ارتباط داده‌ای و ساختار معنادهی است که باید یک ساختار معنادهی مشخص. رکن سوم، شبکه داده‌ای مشترک است که شامل تمام بازیگران این میدان می‌شود. رکن چهارم حاکمیت داده است که بر اصولی مانند شفافیت، عدالت، امنیت و کیفیت تمرکز دارد تا این زیرساخت بتواند به شکلی کارا و پایدار عمل کند.

ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که به‌شدت با مشکل نیروی انسانی متخصص روبه‌روست. با این حال، شرکت‌های بیمه‌ای موجود هر کدام تارگت مارکت‌ها و سگمنت‌های مشتریان متفاوتی دارند. به همین دلیل، هر شرکت بیمه می‌تواند روی حوزه تخصصی خود تمرکز کند و از این طریق جذابیت و مزیت رقابتی خود را تقویت کند.

- فرهنگ فرزان، مدیرعامل شرکت ریتون

معاون استراتژیک هلدینگ مالی گروه صنعتی گلرنگ در این پنل از زاویه دیگری به موضوع نگاه کرد و درباره آینده صنعت بیمه گفت:

«در انقلاب‌های کسب‌وکاری، همیشه جای بزرگان با نوپاها عوض می‌شود. ما در مطالعه‌ای بررسی کردیم که گروه‌های مختلف مردم چه نیازهایی در حوزه خدمات مالی، از بیمه تا مدیریت مالی و... دارند. نتایج نشان داد: اول، مردم ایران از نهادهای مالی سنتی خسته شده‌اند. دوم، همه آن‌ها به دنبال ساده‌سازی در خدمات مالی هستند و سوم، خواهان تجربه‌ای مالی یکپارچه و یکسان‌اند.»

حامد ولی‌پوری، مدیرعامل ازکی، در پایان مراسم با اشاره به چالش‌های صنعت بیمه در استفاده از داده گفت:

امروز مسئله اصلی ما در حوزه بیمه «داده» است. دسترسی به داده آسان نیست و هنوز درک مشترکی از مالکیت، حاکمیت و امنیت داده وجود ندارد. نهادهای دولتی معمولا تنها نقش امانت‌دار داده را دارند اما گاهی شبیه مالک رفتار می‌کنند.

- حامد ولی‌پوری، مدیرعامل ازکی

مدیرعامل ازکی ادامه داد: «فرض کنیم که داده‌های باکیفیتی در اختیار داریم. در صنعت بیمه، لایه‌ای وجود دارد که کشف قیمت بیمه در آن انجام می‌شود. هوش مصنوعی می‌تواند این فرآیند را با کیفیت بهتری انجام دهد، اما پیش‌نیاز آن به جز دسترسی به داده‌های باکیفیت، عدم وجود تضاد منافع در داده‌هایی است که به هوش مصنوعی داده می‌شود تا بتواند در این زمینه هم به کارایی برسد.»