مدیرعامل اینوی: بورس و بانک مرکزی رگولاتور مناسبی برای بازار طلا نیستند
بازار پلتفرمهای خریدوفروش آنلاین طلا در ایران طی یک سال گذشته با چالشهای نظارتی و اجرایی متعددی روبهرو بوده است. تجربه جنگ ۱۲ روزه و بستهشدن ناگهانی درگاههای بانکی بار دیگر ضرورت وجود چارچوبهای شفاف رگولاتوری را برجسته کرد. با این حال، فعالانی مانند اینوی، سرویس خرید و فروش طلا در اپلیکیشن آپ، تلاش کردهاند با ایجاد فرآیندهای حسابرسی رسمی و انتشار گزارشهای ماهانه، اعتماد کاربران را حفظ کنند.
آرمان فرجزاده، مدیرعامل پلتفرم خرید و فروش آنلاین طلا اینوی، در گفتوگوی اختصای با زومیت میگوید از بهمن ۱۴۰۳ روند تدوین ضوابط جدید برای پلتفرمهای طلا آغاز شد، اما هنوز به نتیجه نهایی نرسیده است. او توضیح میدهد که هم دغدغههای حاکمیت و هم نگرانیهای کسبوکارها در این فرآیند مطرح شدهاند، اما ابلاغ رسمی به تأخیر افتاده است. در این میان، بستهشدن درگاهها در بحبوحه جنگ، چالش مضاعفی ایجاد کرد و بازگشایی آنها نیز با رفتوآمدهای طولانی همراه بود.
او میگوید: «همه فعالان این حوزه در حال حاضر مجوز رسمی از اتحادیه کسبوکارهای مجازی دارند و بهصورت قانونی فعالیت میکنند. بنابراین نباید نگرانی از بابت غیرقانونیبودن فعالیت وجود داشته باشد. ما منتظر ابلاغ ضوابط جدید هستیم و احتمالاً مهلتی چندماهه برای تطبیق داده خواهد شد.»
چرا بورس و بانک مرکزی رگولاتور مناسبی نیستند؟
به گفته فرجزاده، بحث رگولیشن از بهمن ۱۴۰۳ جدی شد؛ زمانی که پیشنویس ضوابط جدید تهیه و برای کسبوکارها ارسال شد. او توضیح میدهد: «مهلت ۵۰ روزهای برای ابلاغ نهایی در نظر گرفته بودند، اما هنوز این ضوابط به مرحله اجرا نرسیده است. طی این مدت، جلسات متعددی میان حاکمیت و فعالان برگزار شد تا نگرانیهای دو طرف مطرح شود.»
با این حال، تجربه جنگ ۱۲ روزه نشان داد نبود چارچوب روشن میتواند فضای کسبوکار را به شدت تحت فشار قرار دهد. درگاههای بانکی پلتفرمها بدون اطلاع قبلی بسته شد و بازگشایی آنها با فرآیندهای طولانی و نامشخص همراه بود.
پخش از رسانه
یکی از موضوعات مهم در این حوزه، تعیین نهاد ناظر یا همان رگولاتور است. برخی پیشنهاد دادهاند که بانک مرکزی یا بورس مسئولیت نظارت بر پلتفرمهای طلا را بر عهده بگیرند. اما فرجزاده معتقد است چنین مدلی منطقی نیست:
«ما با کالای فیزیکی سروکار داریم. وقتی کاربر از ما طلا میخرد، فاکتور رسمی صادر میشود و کالای واقعی به نام او ثبت میشود. بنابراین، نهاد طبیعی برای نظارت، وزارت صمت است. ورود بانک مرکزی یا بورس تضاد منافع ایجاد میکند؛ چون هرکدام در جایگاه رقیب ما هم قرار میگیرند.»
وزارت صمت رگولاتور طبیعی پلتفرمهای طلاست، نه بانک مرکزی یا بورس
او تاکید میکند که پلتفرمهای فعال، اکنون همگی زیر نظر اتحادیه کسبوکارهای مجازی فعالیت میکنند و باید بر همان اساس ادامه دهند، مگر اینکه وزارت صمت سامانه جامعتری ایجاد کند.
سازوکار حسابرسی مستقل در اینوی
یکی از اقدامات مهم اینوی، ایجاد حسابرسی رسمی ماهانه است. در این مدل، حسابرسی بیطرف وضعیت موجودی طلا، تعهدات به کاربران و ذخایر بانک را بررسی و گزارش نهایی را منتشر میکند.
«ما این گزارشها را بدون تغییر در اپلیکیشن آپ و وبسایت اینوی منتشر میکنیم. هر کاربر میتواند بهراحتی ببیند چه میزان طلا در خزانه بانک کارگشایی ذخیره شده و این عدد دقیقاً معادل تعهدات ماست.»
گزارش حسابرسی مستقل بهطور کامل برای عموم منتشر میشود
به گفته او، تمام ذخایر اینوی بهصورت شمشهای یک کیلویی ۲۴ عیار نگهداری میشود تا از نظر اصالت نیز هیچ ابهامی باقی نماند.
علاوه بر حسابرسی مستقل، پلیس فتا و پلیس امنیت اقتصادی نیز بهصورت دورهای ذخایر پلتفرمها را بررسی میکنند. فرجزاده توضیح میدهد: «هر بار که برای تحویل طلا از بانک اقدام میکنیم، این نظارتها تکرار میشود. بنابراین، چند لایه کنترل وجود دارد که امکان خالیفروشی را از بین میبرد.»
او تاکید میکند که همچنین به دلیل سهامداری غیرمستقیم بانکهای شهر و کشاورزی در اینوی، نظارتهای داخلی مضاعفی نیز بر فعالیت این پلتفرم اعمال میشود.
تجربه جنگ ۱۲ روزه و آزمون اعتماد کاربران
یکی از پرتکرارترین سوالات کاربران این است که چه تضمینی وجود دارد خالیفروشی رخ ندهد؟ فرجزاده در اینباره میگوید: «مدل کاری ما اساساً اجازه خالیفروشی نمیدهد. خریدوفروش بهصورت لحظهای انجام میشود و هرگونه عدمپشتوانه در همان روز پلتفرم را با بحران مواجه میکند.»
او به تجربه جنگ ۱۲ روزه اشاره میکند که در آن حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد ذخایر طلای موجود توسط کاربران برداشت شد:
با وجود این حجم، هیچیک از پلتفرمهای معتبر دچار مشکل نشدند. این نشان میدهد که ساختار خالیفروشی در برندهای شناختهشده عملاً امکانپذیر نیست- آرمان فرجزاده، مدیرعامل اینوی
به باور فرجزاده، آینده نظارت بر پلتفرمهای طلا باید به سمت سامانههای هوشمند حرکت کند: «اگر سامانهای جامع برای نظارت لحظهای ایجاد شود، دغدغهها به حداقل میرسد. ما در اینوی آمادهایم به چنین سامانهای متصل شویم.»
او اضافه میکند که ضوابط جدید هر زمان ابلاغ شوند، به احتمال زیاد چندماه مهلت برای تطبیق داده خواهد شد و پلتفرمها فرصت خواهند داشت فرآیندهای خود را هماهنگ کنند.