پای بومیسازی به نمایشگاههای جهانی رسید: «ایران جیتکس»، نمایشگاهی با نامی قرضی و استراتژی مبهم
نخستین دوره نمایشگاهی با عنوان «ایران جیتکس» قرار است آذرماه سال جاری در ایرانمال برگزار شود؛ رویدادی که نام آن از همان ابتدا شبههبرانگیز بوده است. از شباهت آشکار به برند جهانی GITEX دبی گرفته تا مجوزدهی به شرکتی تازهتأسیس، همه چیز در این نمایشگاه پرسشبرانگیز است.
برندی جهانی، نامی قرضی
GITEX بیش از چهار دهه است که با عنوان Gulf Information Technology Exhibition در دبی برگزار میشود و به یکی از بزرگترین رویدادهای فناوری جهان بدل شده است.
انتخاب نام «Iran GITEX» در ایران، بدون هیچ ارتباط رسمی با مالک اصلی برند (مرکز تجارت جهانی دبی)، چیزی جز «قرض گرفتن نام» به نظر نمیرسد؛ اقدامی که نهتنها اعتبار نمیآورد، بلکه میتواند پای ایران را به حاشیههای حقوقی هم بکشاند.
مجریان این نمایشگاه مدعیاند «ایران جیتکس» مخفف Iran Global Information Technology Exhibition است، در حالی که «جیتکس دبی» Gulf Information Technology Exhibition معنا میشود.
این توجیه اگرچه در ظاهر تفاوتی ایجاد میکند، اما یک پرسش اساسی را بیپاسخ میگذارد: چرا باید برندی که سالها با نام و هویت مشخص جهانی شده، در ایران با همان قالب و ساختار بازتولید شود؟
از سوی دیگر، در شرایطی که همواره بر نام «خلیج فارس» تأکید داریم، انتخاب واژهای که ریشهاش به همان «خلیج» مورد مناقشه برمیگردد، بیش از آن که «هویتبخش» باشد، رنگ و بوی تناقض میدهد.
مجوز رسمی این نمایشگاه توسط سازمان توسعه تجارت به شرکتی به نام «نوآوران تجارت ونداد» داده شده است؛ شرکتی که کمتر از یک سال از تأسیسش میگذرد و برخی از اعضای هیآت مدیرهاش در شرکتهایی که در برگزاری رویدادهای غیرمرتبطی مانند نمایشگاههای جهانی حوزه آرایشگری مشغول به کار هستند.
در واقع، به نظر میرسد با مجموعهای روبهرو هستیم که کارش برگزاری رویدادهایی است که نام برندهای جهانی را به دوش بکشد. این که چنین مجموعهای با سابقهای نامرتبط ناگهان مجوز برگزاری یک نمایشگاه ملی در حوزه فناوری اطلاعات و موضوع مهمی مثل هوش مصنوعی را میگیرد، خود نشانهای از آشفتگی در نظام مجوزدهی است.
پیگیریهای خبرنگار زومیت از مسئولان برگزاری این رویداد نیز حکایت از این دارد که «ایران جیتکس» هیچ ربطی به نمایشگاه دبی ندارد. همچنین، به نظر میرسد شرایط دریافت غرفه و کنداکتور برنامههای نمایشگاه و... هنوز در هالهای از ابهام قرار دارد.
موازیکاری یا تقویت اکوسیستم؟
سوال بزرگتر اما به تقویم نمایشگاهی بازمیگردد. تنها دو ماه پیش از «ایران جیتکس»، نمایشگاه باسابقه و شناختهشده الکامپ برگزار میشود؛ رویدادی که سالهاست با مشارکت گسترده شرکتهای فناوری ایران شناخته میشود.
- تاریخ جدید الکامپ تعیین شد؛ سوم تا ششم مهر ۱۴۰۴02 مرداد 04مطالعه '1
برگزاری یک نمایشگاه تازهکار با فاصلهای چنین کوتاه، بیش از آن که به همافزایی کمک کند، شائبه «موازیکاری» و «پراکندگی» را تقویت میکند. چرا باید به جای تقویت الکامپ و ارتقای کیفیت آن، انرژی صرف تکثیر نمایشگاههای مشابه شود؟
مجری نمایشگاه «ایران جیتکس» در واکنش به انتقادات مطرحشده نسبت به این نمایشگاه، با ارسال پاسخی به کانال تلگرامی PING مدعی شد:
«ایران جیتکس» یک نام مستقل است و معنایش «نمایشگاه جهانی فناوری اطلاعات ایران» است. برخلاف جیتکس دبی که واژه «Gulf» (خلیج) را بهکار میبرد، این نمایشگاه در ایران حرکتی «ملی و هویتبخش» خواهد بود. رویداد کاملاً خصوصی است و هیچ بودجه دولتی ندارد.- مجری نمایشگاه ایران جیتکس
به گفته او، الکامپ «دولتیمحور» است، در حالی که «ایران جیتکس» میدان عمل برای ایدههای نو و بومی خواهد بود. در نهایت، مجری این رویداد این نمایشگاه خود را نقطه شروعی میداند که میتواند به «بزرگترین رویداد فناوری منطقه» بدل شود.
این پاسخ هرچند تلاش میکند نمایشگاه را مستقل و متفاوت جلوه دهد، اما تناقضها همچنان باقی است: چرا باید از نامی استفاده شود که سالهاست به برندی جهانی و مشخص تعلق دارد؟ آیا سابقه کوتاه و غیرمرتبط برگزارکننده میتواند پشتوانه چنین ادعای بزرگی باشد؟ و مهمتر از همه، آیا صنعت فناوری ایران به جای تکرار برندها، نیازمند تقویت رویدادهای بومی و معتبر موجود نیست؟ همین نمایشگاههای اینوتکس و الکامپ و... چه دستاوردی برای چه کسانی داشتند و دقیقا قرار است چه توسعهای را به اقتصاد دیجیتال ببخشند؟
«ایران جیتکس» هنوز برگزار نشده و مشخص نیست به مرحله اجرایی هم برسد یا خیر؛ اما باید گفت در کشوری که نمایشگاه الکامپ هنوز نیازمند بازآفرینی و تقویت است، خلق نامی مشابه یک برند بینالمللی نهتنها کمکی به اعتبار نمیکند، بلکه پرسشهای تازهای را درباره شفافیت، هویت و آینده نمایشگاههای فناوری در ایران مطرح میسازد.