گره کور سلامت دیجیتال؛ موانع بیمه‌ها در مسیر نوآوری

با وجود جایگاه ویژه و کلیدی سلامت دیجیتال در دنیا و اهمیت آن در ارتقای سطح عمومی سلامت، بالا بردن کیفیت خدمات درمانی و افزایش بهره‌وری آن، در ایران مدت‌هاست که بدنه نوپای این بخش از اکوسیستم اقتصاد دیجیتال دچار کارشکنی‌ها، دست‌اندازها و عدم حمایت جدی است. در این راستا، آزمایش آنلاین (به معنای ثبت نسخه یا درخواست آزمایش در پلتفرم‌های آزمایش آنلاین و نمونه‌گیری آزمایش در محل موردنظر کاربر و ارسال و تفسیر نتیجه آزمایش بصورت برخط) در ماه‌های اخیر یکی از پرچالش‌ترین بخش‌های سلامت دیجیتال بوده است. به طوری که افراد زیادی از مدیران بخش خصوصی و دولتی را درگیر خود کرده تا شاید بتوان گره کوری که سازمان بیمه تامین اجتماعی (و اخیراً دو بیمه پایه دیگر) در آن ایجاد کرده‌اند را باز کرد.

اما اگر بخواهیم به طور گذرا مروری داشته باشیم بر آنچه که با سازمان تامین اجتماعی بر ما گذشته، می‌توان از اینجا شروع کرد که پس از پیگیری‌های فراوان، برگزاری جلسات متعدد و با وجود نامه‌ معاونت حقوقی ریاست جمهوری در تاریخ ۴ اسفند ۱۴۰۳ به مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی، متاسفانه همچنان شاهد کارشکنی‌های جدی از سوی این سازمان مواجه‌ایم.

موضوع احضار آزمایشگاه‌های همکار پلتفرم‌ها و محکوم کردن آنها به پرداخت جریمه‌های سنگین (بدون امکان حق اعتراض) همچنان وجود دارد و هرچه گذشته، جدی‌تر دنبال شده است. حتی اخیراً و به تازگی اخطارهایی از سوی سازمان بیمه سلامت و بیمه نیروهای مسلح نیز برای آزمایشگاه‌ها ارسال شده است. این چالش که ماه‌هاست با آن درگیریم، نشانه‌ای از ناهماهنگی بین مدل سنتی سازمان‌های بیمه‌گر و ماهیت دیجیتال پلتفرم‌های سلامت است که باعث کند شدن روند رشد شرکت‌های فعال در این حوزه می‌شود. در واقع تمام فعالان صنعت سلامت دیجیتال مجبورند بخش زیادی از انرژی خود را - به جای تمرکز بر بزرگ کردن این بازار - صرف حل و فصل چالش‌های رگولاتوری کنند. چالش‌هایی که عمدتاً پایه و اساس درستی ندارند یا در موارد انگشت‌شماری که نگرانی‌ها بجا هستند، به راحتی قابل رفع می‌باشند.

ما در کمیسیون سلامت دیجیتال انجمن تجارت الکترونیک با همکاری کمیسیون سلامت دیجیتال نصر همچنان در تلاشیم تا فضای گفتگو را میان بخش خصوصی و دولتی تقویت کنیم. اما واقعیت این است که ادامه این وضعیت نه به نفع بیمه‌گر است، نه پلتفرم و نه هزاران بیمار، پزشک و تامین‌کننده‌ای که روزانه با خدمات سلامت دیجیتال سروکار دارند.

سازمان تامین اجتماعی، به‌عنوان بزرگ‌ترین بیمه‌گر کشور، هنوز نتوانسته مدلی شفاف و قابل‌اتکا برای تعامل با پلتفرم‌ها ارائه دهد. در حالی که پلتفرم‌ها در حال توسعه راه‌حل‌هایی برای کاهش هزینه‌های درمان، بهبود دسترسی و ارتقای کیفیت خدمات هستند، سازمان‌های بیمه‌گر همچنان با نگاه مبتنی بر کنترل سنتی و عدم شفافیت در قواعد، مسیر را برای نوآوری و گسترش این خدمات دشوار می‌کنند. جالب اینجاست که عزیزانی که از سازمان تامین اجتماعی در جلسات حضور پیدا می‌کنند، همواره خود و سازمان را پیشرو و طرفدار تکنولوژی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های آن در بخش سلامت معرفی می‌کنند.

مسیر پیش رو در سال ۱۴۰۴ به عقیده من باید بر اساس گفت‌وگوی واقعی، قانون‌گذاری مشارکتی و اعتمادسازی متقابل شکل بگیرد. گفت‌وگوی واقعی یعنی حضور مسئولان تصمیم‌گیر در جلسات کارشناسی، شنیدن دغدغه پلتفرم‌ها و داشتن نگاهی بی‌طرفانه. در دنیای امروز، نظام‌های سلامت بدون مشارکت جدی بخش خصوصی، در تنظیم‌گری کارا موفق نخواهند بود. زور و تهدید و تک‌روی هم نه تنها به بهبود شرایط کمکی نخواهد کرد، بلکه ادامه این روند به اتلاف منابع و عقب‌افتادگی بیشتر منجر خواهد شد. بنابراین ما به اراده برای تغییر، افزایش آگاهی در جنبه‌های مختلف و همچنین قانون‌گذاری مشارکتی نیاز داریم. قوانین و مقررات مرتبط با سلامت دیجیتال نباید پشت درهای بسته نوشته شوند. اگر بتوانیم در این مسیر به درستی قدم برداریم، خواهیم دید که بین دو بخش خصوصی و دولتی اعتماد شکل می‌گیرد.

ما امیدواریم در سال ۱۴۰۴، با تغییر رویکرد نهادهای تصمیم‌گیر و تاثیرگذار، شاهد همکاری‌های سازنده‌‌ای باشیم که منجر به رشد و توسعه سلامت دیجیتال و به تبع آن افزایش سطح سلامت در جامعه باشیم.