ترس از انحصار و گران‌تر شدن کرایه‌ اسنپ و تپسی؛ کاربران با قیمت‌گذاری دستوری مخالفند

شهرداری و شورای شهر تهران با ذکر این دلیل که «نوعی لجام‌گسیختگی در نرخ تاکسی‌های اینترنتی وجود دارد و شکایاتی نیز از سوی شهروندان به ما می‌رسد؛ به طوری که می‌بینیم برخلاف گذشته دائما نرخ کرایه تاکسی‌های اینترنتی روند افزایشی دارد» به دنبال قیمت‌گذاری دستوری برای اسنپ و تپسی هستند.

در گزارش‌هایی که پیش از این در زومیت درباره این موضوع نوشته‌ایم نظر اعضای شرکت‌های تپسی و اسنپ را جویا شده بودیم. نظر فعالین حوزه تاکسی‌های آنلاین این است که مقررات و دستورالعمل‌های مربوط به این کسب‌وکارها در سال ۱۳۹۸ به تصویب وزارت کشور و وزارت صمت رسیده است و فعالیت تاکسی‌های اینترنتی در چارچوب همان قوانین است.

نکته دیگر تاکید این کسب‌وکارها بر ناکارآمد بودن شیوه قیمت‌گذاری دستوری است که آن را با روح و ماهیت کسب‌وکارهای آنلاین در تضاد می‌دانند. آن‌ها اعتقاد دارند قیمت‌گذاری‌هایشان با کمک گرفتن از تکنولوژی و ابزارهای فناورانه انجام می‌شود و هم‌چنین، قیمت‌گذاری از سوی نهادهای بالادستی برای بخش خصوصی مغایر با منطق اقتصادی است.

علاوه بر نظراتی که زومیت از فعالین این حوزه منعکس کرد، در گزارش قیمت‌گذاری دستوری برای تاکسی‌های اینترنتی؛ دنده عقب گرفتن در یک مسیر طولانی نظراتی را از سوی کاربران دریافت کردیم که نشان می‌دهد آن‌ها هم با قیمت‌گذاری دستوری موافق نیستند. چند مورد از نظراتی را که کاربران برای ابراز مخالفتشان با این مدل قیمت‌گذاری نوشته‌اند، در ادامه می‌خوانید:

- با قیمت‌های دستوری اوضاع اقتصاد بدتر میشه، شاید در کوتاه مدت فایده داشته باشه اما در میان مدت و بلندمدت جهش قیمتی و تورم شدیدی خواهیم داشت. باید اجازه داد تا شرکت‌ها باهم رقابت کنن، این طوری خود شرکت‌ها قیمت‌ها رو ارزان‌تر می‌کنن.

- چرا باید کاهش نرخ تو مسائلی مثل حمل و نقل تاکسی اینترنتی صورت بگیره در حالی که خداتومن هزینه‌های نگهداری و دستمزد تعمیرکار بالا رفته؟ آخه این دغدغه یک‌طرفه نه به نفع مسافره نه راننده. راننده‌ای که ۲ سال پیش ۱۰ ساعت کار می‌کرد که مثلا ۱۰ میلیون در ماه براش بمونه الان ۱۵ ساعت باید کار کنه که همون ۱۰ تومن در بهترین حالت براش بمونه. کرایه از اینم بیاد پایین‌تر باید ۲۴ ساعته کار کنه بدهکار هم می‌شه. هرجا نرخ دستوری اومد فاتحه همه چی رو باید خوند چه مسکن، چه خودرو چه تاکسی اینترنتی.

- حتی با این که هزینه استهلاک ماشین در اسنپ در نمیاد ولی به شدت با کوچک‌ترین دخالتی در قیمت‌گذاری بازار مخالفم. کوچک‌ترین دخالت در قیمت‌گذاری مشت می‌شه تو صورت قیمت‌گذار.

یکی از کاربران زومیت در بحث با کاربر دیگری منطق یک بازار رقابتی را توضیح داده و به تبعات دخالت نهادهای بالادستی در موضوع نرخ‌گذاری اشاره کرده است:

- داداش گلم، اقتصاد این شکلی نیست اقتصاد باید آزاد و رقابتی باشه، در اقتصاد آزاد با به وجود اومدن رقابت به صورت طبیعی قیمت‌ها و کمیسیون‌ها تا جایی که برای کسب‌وکار صرفه اقتصادی داشته باشه پایین میره ولی در اقتصاد دستوری قیمتی که دولت برای جلب رضایت مصرف‌کننده انجام می‌ده، باعث می‌شه کسب‌وکارها نابود بشن و یا مجبور بشن از جای دیگه تامین بشن. شما فرض کن یه فروشگاهی داری و یه جنسی (با هزینه‌های حمل‌ونقل و اجاره و...) به دست شما ۵۰۰ هزار تومن می‌رسه. شما با وجود رقبا می‌فروشی ۶۰۰، بالای ۶۰۰ بفروشی فروش کم می‌شه زیر ۶۰۰ بفروشی دخل و خرج زندگیت نمی‌چرخه. به صورت خودکار همه جا باهم هماهنگ می‌شه و قیمتا نزدیک به هم می‌شه. حالا فکر کن تو این شرایط دولت بیاد بگه که کسی حق نداره این وسیله رو بالای ۵۵۰ بفروشه :\ شما نه دخل و خرجت اون موقع در میاد، نه سود می‌کنید و در نهایت مجبورید به دوز و کلک‌هایی مثل کم‌فروشی، کاهش کیفیت محصول و... رو بیارید یا اون کار رو ترک کنید، چون هیچ جوره امکان‌پذیر نیست جنس ۶۰۰ هزار تومنی رو بدید ۵۵۰.

البته کاربران دیگری در توضیح معایب اعمال قیمت‌گذاری دستوری برای تاکسی‌های اینترنتی موارد دیگری را هم ذکر کرده‌اند. یک دسته از کاربران اعتقاد دارند با قیمت‌گذاری دستوری «پلاک زردها» یا همان تاکسی‌های زرد و سبز تاکسی‌رانی قدرت بیشتری پیدا می‌کنند و این موضوع نه‌تنها نرخ حمل‌ونقل را پایین نمی‌آورد بلکه باعث می‌شود این تاکسی‌ها رقم را بالاتر هم ببرند.

کاربران می‌گویند پلاک زردها همین حالا هم کرایه‌های سنگین‌تری برای تردد در شهر دریافت می‌کنند:

- اگر خودروهای اینترنتی نبودند راننده‌های تاکسی شهرداری یا همان پلاک زردها جیب مردم را خالی می‌کنن. برای مثال در شهر ما که ماهشهر می‌باشد تاکسی شهری دربست یک مسیر می‌برند ۱۰۰ هزار تومان ولی تاکسی اینترنتی نصف قیمت دریافت می‌کند. پس اگر بیش از این بخواهید به راننده اینترنتی فشار بیارید هم به راننده اینترنتی ظلم کردید هم مسافرین زیر فشار مالی که تاکسی زرد‌ها جیبشان را خالی می‌کنن.

کاربران به تجربه خود از استفاده از تاکسی‌های شهرداری اشاره کرده و در مواردی عملکرد آن‌ها را با سرویس‌های تپسی و اسنپ مقایسه کرده‌اند:

- امروز یه مسیر زدم تو اسنپ زد ۱۰۰ تومن دکمه عجله دارم و زدم شد ۱۵۰ تومن تا کسی قبول کنه. از چندتا تاکسی زرد پرسیدم همون مسیر رو ۴۰۰ تومن می‌رفتن حالا شهرداری چی رو می‌خواد درست کنه. تپسی و اسنپ نباشن تاکسی‌ها پوست مردم رو می‌کنن.

- تا اونجایی که من دیدم تاکسی‌های زرد شهرداری دارن جیب مردم رو خالی می‌کنن نه اسنپ و تپسی. کرایه‌ای که اسنپ می‌زنه ۲۰ تومن تاکسی زرد می‌بره ۵۰ تومن.

- الان در مشهد مسیری که تاکسی متر حدود ۱۸ کیلومتر طی می‌کنه و ۴۵ دقیقه زمان می‌بره تا به مقصر برسه تاکسی متر می‌زنه ۹۰ تا ۱۰۰ تومان در حالی که اسنپ همین مسیر رو می‌زنه ۴۵ تومان.

- من یکی از دوستانم دیروز ساعت هفت صبح از خ دماوند تا آرژانتین یه تاکسی زرد دربست گرفته ۱۷۰ هزار تومن، تازه به مسیرم نرسونده نزدیک مسیر پیادش کرده چون اونم بلد نبوده پیاده شده. دقیقا تاکسی زرد که نود درصد تو خیابون خالی می‌گردن برای جیب‌بری دربستی، مقایسه کنین با قیمت بدبخت اسنپ که میاد دم خونه پنج دقیقه وامیسته بعد تو ترافیک همین مسیر رو میره ۸۰ هزار تومن...

بعضی از کاربران هم در نظراتشان گریزی به آینده زده‌اند و با فرض این که قیمت‌گذاری دستوری اعمال شود تبعات این موضوع را پیش‌بینی کرده‌اند:

- چند ماه بعد اعلام ورشکستگی تاکسی‌های اینترنتی و رونمایی از تاکسی آنلاین ملی و بیکاری چندین هزار نفر شاغل در تپسی و اسنپ.

- اگر قیمت‌ها را بیارند پایین، راننده‌هایی که دارند را از دست می‌دهند چون با همین قیمت‌های کنونی و کمسیون‌های بالایی که تپسی و اسنپ از راننده‌ها و سفرها برمیدارند راننده‌ها با مخارجی که دارند نمی‌صرفه برای تپسی و اسنپ کار کنند، همین الان هم راننده‌ها همه شاکی هستند. واقعا خنده‌دار هست این حرف‌ها.

- این‌ها دردشان این است که تاکسی‌های خودشون هم میان اینترنتی، مطمئن باشید اگر تاکسی اینترنتی مفت و به صرفه و مطمئن و سریع و همه کاره نبود این حجم تقاضای سفر نبود. فقط راننده است که داره مفت می‌بازه و بس. پس آقایان شورا سوراخ دعا را گم کرده‌اید، نه اتوبوس و نه مترو جوابگوی تقاضای مردم نیست.

قصد دفاع از اسنپ و تپسی نیست، ولی قیمت‌هاشون به نسبت درآمد جامعه منطقی بود به نظرم، پایین‌تر از این بیاد دیگه برای راننده نمی‌صرفه، بالاخره اون هم جزئی از جامعه‌ست و اگه ببینه نمی‌صرفه خب نمیاد دیگه آنلاین مسافر بزنه و هر دو طرف ضرر می‌کنن.

بعضی از کامنت‌ها را هم رانندگان تاکسی‌های اینترنتی نوشته بودند. آن‌ها معتقدند همین حالا هم کرایه‌های اسنپ و تپسی با وجود درصد بالای کمیسیون، هزینه استهلاک، بالا رفتن قیمت قطعات خودرو، گران شدن هزینه تعمیرات و... برایشان به‌صرفه نیست؛ اگر قرار باشد با قیمت‌گذاری کرایه‌ها ارزان‌تر هم بشود ماندن در این شغل دیگر به هیچ وجه منطقی نیست. بعضی از این کامنت‌ها را در ادامه آورده‌ایم:

- فقط از سر اجبار داریم مفت‌بری می‌کنیم به والله روزایی بوده این قدر کرایه کم زده گوشی رو خاموش کردم رفتم خونه. کار دیگه‌ای هم ندارم شغل اولمه. قسم خوردم با کرایه پایین سرویس نگیرم چون همه‌ش اعصاب خوردی و استهلاک می‌مونه. مملکت اگه اقتصادش درست بود هیچکس اسنپ کار نمی‌کرد ماشینش رو داغون کنه آخرشم با اعصاب خراب بیاد خونه. من خودم فنی کارم ولی همه کارا خوابیده. شهرداری هم اگه می‌خواد لطفی در حق همه کنه باید قیمت منصفانه تعیین کنه به قیمت دلار ۵۵ هزار تومنی. استهلاک ماشین چند صد میلیونی، اینترنتم که گرون کردن دیگه یه دفعه بگو ملت صلواتی کار کنین. در حال حاضر قشر راننده اسنپ و تپسی خیلی ظلم بهشون میشه

- تمام این بلواها فقط بخاطر این هست که می‌خوان اسنپ و تپسی رو از مالکان آن گرفته و متعلق به خود کنند. متاسفانه هرچی شغل پردرآمد هست یا باید متعلق به دولت باشه یا شریک دولت باشه. رانندگان این پلتفرم همین الان هم با این قیمت‌ها مشکل دارند و با هزار مکافات خرج و دخل را مدیریت می‌کنند. وای به روزی که دولت بخواد تو یه کاری دخالت کنه و از بیخ و بن ریشه چندین هزار راننده را که دارند روزی خود را در این تاکسی اینترنتی درمی‌آورند قطع کنه.

- سلام بنده الان تقریبا ۳ سال اسنپ کار می‌کنم از پارسال تا الان کرایه‌های اسنپ تقریبا ثابت بوده ولیکن لوازم یدکی خودرو تقریبا ۳ برابر شده. همین الانش خیلی از سفرها رو راننده‌ها قبول نمی‌کنن مثلا از سر پل تهران نو نارمک تهران ساعت ۲۲ مسافر درخواست سفر کرده بود تا صاحب‌ قرانیه ۵۴۰۰۰ تومان. یک ساعت مسافر درخواست می‌کرد هیچ راننده‌ای قبول نمی‌کرد حالا نرخ‌گذاری دستوری بشه وقتی راننده قبول نکنه از این کار میاد بیرون.

با وجود این نظرات هستند کسانی که موافق ورود نهادهای بالادستی به موضوع تعیین نرخ و کرایه تاکسی‌های اینترنتی هستند. باید دید در ادامه کشمکش میان شورای شهر و تاکسی‌های اینترنتی درباره این موضوع به چه نتیجه‌ای می‌رسد. شما هم‌چنان می‌توانید در بخش نظرات دیدگاه خودتان درباره این موضوع را برای زومیت بنویسید.