یادداشت امروز (۲۲ مرداد) روزنامه کیهان با تیتر «سکوهای مجازی یا دولت موازی؟!» اعلام موضع صریح و شفاف مدیرمسئول این نشریه درباره پلتفرمهای ایرانی است که بخش مهمی از اکوسیستم استارتاپی کشور را تشکیل میدهند. رویکرد اصلی این متن واگذاری مالکیت و مدیریت پلتفرمها به «افراد صاحب صلاحیت» و سپردن اختیار آنها به نظام است.
نویسنده این یادداشت قائل به این موضوع است که سکوهای مجازی قانونگریز هستند، تخلفات پیدرپی دارند و «به یک دولت موازی تبدیل شده و قوانین جاری نظام را زیر پا میگذارند»؛ بنابراین، برخورد با آنها را ضروری میداند و اعتقاد دارد که باید از آنها «سلب صلاحیت» شود.
درنظرگرفتن این یادداشت و درکنار آن، یادآوری اظهارات اخیر روحالله دهقانیفیروزآبادی، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور، درباره «پشتیبانی از جریانهای اصیل و معتقد فرهنگی و انقلابی برای ایجاد رقابت قوی» در اکوسیستم استارتاپی کشور این نگرانی را ایجاد کرده است که حاکمیت پس از بروز اتفاقات اخیر در این اکوسیستم، حالا در حال تغییر موضع خود درقبال کسبوکارها، استارتاپها و فعالان این اکوسیستم است.
حامد بیدی، مدیرعامل پلتفرم کارزار، با اشاره به اهمیت یادداشت امروز مدیرمسئول روزنامه کیهان به زومیت میگوید:
او این اظهارنظر را ناشی از همان دشمنی دیرینه حاکمیت با هر نوع نوآوری فناورانه میداند که مختص ایران هم نیست. بهاعتقاد بیدی، در هر کشوری فناوریهای نو برای حکومتها مسئله ایجاد میکنند و به حکومت بستگی دارد که چطور با این نوآوریها مواجه شود؛ برخورد سُلب داشته باشد یا زمینه رشد آنها را فراهم کند.
باوجوداین، مدیرعامل پلتفرم کارزار تأکید میکند:
بیدی هم مطلب منتشرشده در روزنامه کیهان را درادامه همان دیدگاهی میداند که هفته گذشته، معاون علمی و فناوری رئیسجمهور مطرح کرد:
معضل اصلی درکنکردن اکوسیستم استارتاپی است
باتوجهبه اشاراتی که درخصوص جذب سرمایه و نحوه کار در سکوهای مجازی در یادداشت کیهان مطرح شده، بیدی یکی از مسائل اصلی در بروز این تقابل را نداشتن درک صحیح از ماهیت و ویژگی استارتاپها میداند و توضیح میدهد:
بیدی درادامه به این مسئله اشاره میکند که پلتفرمها در دنیای امروز قدرت زیادی پیدا کردهاند و همین موضوع باعث میشود که حکومتها در همه کشورها به آن بدبین باشند:
او در توضیح همین ویژگی پلتفرمها به اصطلاح «تخریب خلاق» اشاره میکند و میگوید:
در مواجهه با پلتفرمهایی که امروزه قدرت زیادی پیدا کردهاند، بهنظر بیدی تفاوتی اساسی میان حکومتها و دولتهای مختلف وجود دارد:
میل به بازگشت به مدل اقتصادی دولتی
ایده مصادره یا واگذاری مالکیت و مدیریت پلتفرمها به دولت یا نظام که در یادداشت کیهان آمده است، از تمایل به ایجاد انحصار در اکوسیستم استارتاپی کشور خبر میدهد. کیوان جامهبزرگ، معاون توسعه راهبردی فناپ، در گفتوگو با زومیت به بخشی از همین موضوع اشاره میکند و آن را تمایل به پیادهسازی مدل اقتصاد دولتی یا اقتصاد حاکمیتی در حوزه استارتاپها میداند:
جامهبزرگ نیز «درکنکردن اکوسیستم اقتصاد دیجیتال» را منشأ اصلی وجود این رویکردها درخصوص این اکوسیستم استارتاپی میداند و میگوید: «معمولاً بخشهایی که درک درستی از آنها ندارند، متهم میکنند.»
جامهبزرگ درادامه توضیح میدهد که با رویکردهایی مثل تغییر مدیریت و مالکیت پلتفرمها یا زدن برچسب «دولت موازی» به این اکوسیستم عملاً شتاب بیشتری به سیل مهاجرت جوانان از کشور میدهیم و ناامیدی را بیشتر میکنیم.
او لفظ «دولت موازی» که در یادداشت منتشرشده در روزنامه کیهان آمده، نادرست میخواند و توضیح میدهد:
بهاعتقاد معاون توسعه راهبردی فناپ، علاوهبر کجسلیقگی، ناآگاهی از ماهیت اقتصاد پلتفرمی نیز مسئله دیگری است که بر نوع نگاه به اکوسیستم استارتاپی کشور تأثیر میگذارد. در بخشی از یادداشت کیهان آمده است:
جامهبزرگ با اشاره به همین اظهارنظر درباره اسنپ میگوید:
یکی دیگر از محورهای یادداشت مذکور موضوع سرمایه پلتفرمها است. پیشازاین هم برخی جریانها از مسئله جذب سرمایه خارجی در استارتاپهای حوزه اقتصاد دیجیتال انتقاد و گمانهزمانیهایی درباره وابستگیهای خارجی این مجموعهها مطرح کرده بودند. جامهبزرگ در پاسخ به این موضوع میگوید:
جامهبزرگ معتقد است: «چون در کشور ما این توانایی و مهارت برای تعامل با سرمایهگذاری خارجی وجود ندارد و بلد نیستیم پدیدهای مانند پلتفرمهای دیجیتال را مدیریت و بر آنها اعمال حاکمیت کنیم، رویکردهایی مانند مسدودسازی، تغییر مدیریت و... داریم.»
معاون توسعه راهبردی فناپ تاکید میکند که درخصوص پلتفرمها باید اعمال حاکمیت و تنظیمگری هوشمندانه صورت بگیرد؛ اما برخوردهای قهری با این اکوسیستم را نادرست میخواند و تأکید میکند:
نظرات