مرکز پژوهش‌های مجلس: هزینههای بدون برنامه‌ریزی، مسیر بهبود توسعه را سخت می‌کند
آخرین بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس از اعتبارات بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات نشان از رشد ۳۹ درصدی کل اعتبارات هزینه‌ای وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی دارد.
در گزارش ۶۲ از بررسی‌های لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ اعتبارات بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات بررسی شده است و نشان می‌دهد سهم اعتبارات این حوزه از کل بودجه عمومی دولت به ۳٫۴ درصد رسیده، این رقم در سال ۱۴۰۱ حدود ۳ درصد بود.
اعتبارات فصل ارتباطات و فناوری اطلاعات شامل اعتبارات مرکز ملی فضای مجازی، وزارت ارتباطات و دستگاه‌های تابع است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد بخش اعظم اعتبارات این وزارتخانه صرف توسعه زیرساخت‌ها و سامانه‌ها خواهد شد. فقط شبکه ملی اطلاعات حدود ۸ درصد از کل اعتبارات ردیف برنامه‌ای حوزه فاوا را به خود اختصاص داده است. برای این موضوع ایجاد صندوق هم از سوی دولت پیشنهاد شده است. مرکز پژوهش‌های مجلس پیش از این هم مخالفت خود را با این موضوع اعلام کرده بود. همچنین در ردیف‌های بودجه‌ای مختلف هزینه‌هایی برای سایر ابعاد شبکه ملی اطلاعات مثل خدمات و محتوا به صورت پراکنده اختصاص داده شده است.
پیش‌بینی شده است که وزارت ارتباطات باید در سال آینده پنج ماهواره جدید تهیه کند یا بسازد، سهم اقتصاد دیجیتال کشور کشور رشد ۱۱ درصدی داشته باشد، زنجیره ملی خدمات دولت هوشمند از ۴۰ درصد به ۹۸ درصد برسد، روند تکمیل پروژه شبکه ملی اطلاعات هم تا پایان سال ۱۴۰۱ از ۶۰ درصد به ۷۵ درصد برسد.
مهم‌ترین پروژه‌ها و طرح‌های فاوای کشور بر اساس بودجه توسعه دولت هوشمند و توسعه شبکه ملی اطلاعات است. برای دولت هوشمند حدود ۴۰ هزار میلیارد ریال اعتبار برای ۵۲ دستگاه و ۲۰۰ میلیارد ریال هم اعتبارات متفرقه در نظر گرفته شده است. همچنین در لایحه بودجه ۱۴۰۲ توسعه شبکه ملی اطلاعات بیش از ۱۱۷ هزار میلیارد ریال در اختیار خواهد داشت.
مرکز پژوهش‌ها در این بخش پیشنهاد کرده وزارت ارتباطات مطابق سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات و کاهش هزینههای دستگاه‌های اجرایی در استفاده از زیرساخت‌های اطلاعاتی و ارتباطی مکلف شود زیرساخت یکپارچه ابری دولت هوشمند را با مشارکت بخش غیردولتی توسعه و تکمیل کند.
در یک نمای کلی، کل منابع درآمدی این وزارتخانه در لایحه بودجه ۱۴۰۲ به ۱۶۱ هزار میلیارد ریال می‌رسد که دو هزار میلیارد ریال آن از درآمدهای اختصاصی وزارتخانه است. بر این اساس اگرچه درآمد وزارتخانه رشد ۱۸ درصدی داشته اما مصارف آن ۱۹ درصد رشد کرده است و درآمد اختصاصی بخش ارتباطات کشور هم رشد ۱۱ درصدی خواهد داشت. همچنین مصارف مرکز ملی فضای مجازی هم در لایحه بودجه ۱۴۰۲، ۱۹ درصد رشد داشته است.
از کل مصارف وزارتخانه سهم اعتبارات وزارتخانه ۱۳ درصد است که مرکز پژوهش‌ها می‌گوید نشان‌دهنده این است که اعتبارات عمرانی وزارتخانه از اعتبارات هزینه‌ای بیشتر است و نویدبخش سرمایه‌گذاری مناسب در حوزه فاوا و توسعه زیرساخت‌های ارتباطی است.
این مرکز همچنین به دقیق نبودن بسیاری از ردیف هزینههای فاوا اشاره کرده و گفته این موضوع برنامه‌ریزی و هدایت هزینه را دشوار خواهد کرد.
این گزارش همچنین اشاره کرده که اگرچه اعتبار مناسبی برای صنعت میکروالکترونیک در نظر گرفته شده اما برنامه مشخص و مدونی برای توسعه این صنعت وجود ندارد همچنین برای ایجاد تحول در صنعت میکروالکترونیک اعتبارات بیشتری نیاز است. این گزارش تأکید کرده که باید به توسعه زیرساخت‌های دولت هوشمند در بستر شبکه ملی اطلاعات توجه بیشتری شود.
پیش از این در گزارش دیگری از مرکز پژوهش‌ها آمده بود که منابع حاصل از اجرای حکم رویه تجاری واردات گوشی‌های تلفن همراه خارجی بالای ۶۰۰ دلار که ۱۵ درصد در نظر گرفته شده صرف حمایت از توسعه زیرساخت‌های صنعت میکروالکترونیک شود.
مرکز پژوهش‌ها در بخشی از این گزارش نوشته است: «هزینه‌هایی که بدون برنامه‌ریزی در هر حوزه‌ای حتی فناوری اطلاعات صورت بگیرند در آینده نه تنها کمکی به بهبود امور نخواهند کرد بلکه با ایجاد سامانه‌های ناسازگار موجب سخت‌تر شدن مسیر بهبود توسعه کشور خواهند شد.»
نظرات