وزیر ارتباطات: پلتفرم‌های داخلی ما را در حوزه کسبوکار بی‌نیاز کرده‌اند
طرح حمایتی جدید دولت از کسب‌وکارهای اینترنتی، تمام تلاش خود را می‌کند تا آن‌ها را به پلتفرم‌های داخلی بیاورد. طرحی که بندهای زیادی از آن درواقع به سود پلتفرم‌های داخلی است که در شرایط طبیعی رونق چندانی نداشتند. عیسی زارع‌پور در گفت‌وگو با شبکه خبر درباره طرح «حمایت از کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال» که ۱۰ آبان رونمایی شده توضیح داد. زارع‌پور اعلام کرد که چند میلیون فروشنده در پلتفرم‌های داخلی فعال هستند اما از کسب‌وکارهایی که در پلتفرم‌های خارجی بودند آمار دقیقی وجود ندارد: «پلتفرم‌های وطنی جزو سرمایه‌های کشور هستند. خیلی از کشورها همین را هم ندارند و از پلتفرم‌های آمریکایی استفاده می‌کنند. این مایه خوشحالی است که جوان‌های کشور، ما را از پلتفرم‌های عمدتا امریکایی و اروپایی بی‌نیاز کرده‌اند و هم ما را در حوزه کسبوکار بی‌نیاز کرده‌اند.
بخشی از کسب‌وکارهای مردم هم در پلتفرم‌های خارجی بودند که این روزها بنا به ملاحظات امنیتی که وجود داشته بخشی از این‌ها با محدودیت رو‌به‌رو شده‌اند. اما این‌ها چون دسترسی به خود پلتفرم وجود ندارد و پاسخگو نیستند طبیعتاً آمار دقیقی از این بخش وجود ندارد اما حدس و تخمینی هست که چقدر روی این پلتفرم‌ها دارند کسبوکار می‌کنند.» او در ادامه گفت که آیین‌نامه حمایت از کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال به‌دنبال این است که امکانات ویژه‌ای را برای کسانی که در پلتفرم‌های داخلی کسبوکار خود را راه‌اندازی می‌کنند یا کرده‌اند فراهم کند.
در این آیین‌نامه حمایت‌های دولتی هم برای کسب‌وکارهایی تعریف شده که به پلتفرم‌های داخلی کوچ کنند، هم برای خود پلتفرم‌های داخلی. زارع‌پور در این‌باره گفت: «ما پلتفرم را یک پلتفرم ندیدیم. براساس ضوابطی که به‌زودی اعلام خواهد شد پلتفرم‌های بومی شرایط را داشته باشند مشمول خواهند شد و کسانی که روی این پلتفرم‌ها فعالیت کنند. برای اینکه انحصار نباشد و رقابتی باشد.»
یکی از انتقادهای مهم در این مدت، مقاومت مردم برای حضور در پلتفرم‌های داخلی بود، زارع‌پور پیش از این هم گفته بود که تلاش می‌کند تا کسب‌وکارها در پلتفرم داخلی هم به اندازه پلتفرم‌های خارجی دنبال‌کننده یا به اصطلاح خودش پاخور داشته باشند: «برای خود سکوها امکانات ویژه‌ای پیش‌بینی شده و بانک مرکزی مکلف شده که امکاناتی را مثل حساب امانی فراهم کند. حساب امانی امکانی است که می‌تواند اعتماد بین خریدار و فروشنده را برقرار کند.»
به گفته‌ی او این حساب امانی قرار است مشکل کلاهبرداری را در پلتفرم‌ها حل کند و امکان پیگیری حقوقی ایجاد کند: «بانک مرکزی مکلف شده که این امکان را دراختیار پلتفرم‌های داخلی قرار بدهد که حساب امانی راه‌اندازی کند یعنی من جنسی را از شما می‌خرم پول می‌رود در حساب واسط و موقعی که کالا دست من رسید این پول دراختیار شما قرار می‌گیرد. برعکس ممکن است شما کالا بدهید و طرف مقابل جنس را بگیرد اما پولی به شما پرداخت نکند. البته این در مورد خرید اینترنتی معنی ندارد چون پول را اول پرداخت می‌کنند مگر اینکه پرداخت در محل باشد.»
او با اشاره به نگرانی کسب‌وکارهای خانگی در مورد دردسر مجوز گرفتن، بند دیگری از این آیین‌نامه را توضیح داد:«ما تدبیری به خرج دادیم با هماهنگی وزارت اقتصاد که هر کسی که در پلتفرم‌های مشمول، کسب و کارش را راه‌اندازی کند ثبت نامش به منزله گرفتن مجوز از درگاه ملی مجوزهاست. این ثبت‌نام برخط است و احتمالاً چند رقم اطلاعات را که درگاه ملی مجوزها لازم دارد می‌خواهد و این اطلاعات به هم لینک می‌شوند.»
تسهیلات مالیاتی یکی از وعده‌هایی بود که وزیر ارتباطات به‌عنوان راه جبران خسارت کسب‌وکارهای مجازی داده بود، درحالی‌که بسیاری از کسب‌وکارهای اینستاگرامی مالیاتی پرداخت نمی‌کردند. در این آیین‌نامه هم تسهیلات مالیاتی آمده و زارع‌پور در این باره گفته: «برای این هم پیش‌بینی شد و دوستان ما در سازمان امور مالیاتی پذیرفتند که کسب‌وکارهایی که به پلتفرم داخلی می‌آیند تا یک سال سقف قابل قبول و خوبی از معافیت مالیاتی برخوردار شوند. آن‌ها هم که در سازمان امور مالیاتی پرونده داشتند یعنی تا همین امسال اظهارنامه تقدیم سازمان می‌کردند و مالیات پرداخت می‌کردند، اگر بیایند در این پلتفرم‌های مشمول کسب‌وکارشان را راه بیاندازند مشمول تخفیفات مالیاتی خواهند شد.»
بسیاری از کسب‌وکارهای فعال در پلتفرم‌های خارجی در این سال‌ها برای خود شبکه مشتریان دست و پا کرده و اعتبار کسب کرده بودند که کوچ آن‌ها به پلتفرم داخلی به معنای نادیده گرفتن این شبکه است. وزیر ارتباطات گفته در این آیین‌نامه برای این موضوع هم تمهیداتی در نظر گرفته شده است. اشاره او به بسته‌های تبلیغاتی است که در صدا و سیما و وزارتخانه‌ها ارائه خواهد شد:
«خود پلتفرم مکلف شده بسته‌های تبلیغاتی پیش‌بینی کنند که کسب و کارها به سرعت شبکه مشتریان را تشکیل بدهند و بازیابی کنند. جزییات در آیین‌نامه آمده و دستورالعملی هم ما باید تهیه کنیم که براساس آن پلتفرم‌ها مکلف شوند خدمات ویژه تبلیغاتی و رایگان به کسب و کارها ارائه کنند. یکی از امکانات خود سازمان صدا و سیماست که برنامه‌سازی کند. یک بسته ویژه تبلیغاتی قرار شده ما و وزارت فرهنگ و ارشاد در قالب دستورالعمل هم در قالب سکوها و هم کسب‌وکارها فراهم کنیم و مثلاً بسته ویژه پیامکی بدهیم و بگوییم خودتان براساس اطلاعاتی که از مشتریان دارید می‌توانید از این استفاده کنید. دستگاه‌ها مکلف شدند اگر ظرفیتی برای تبلیغات دارند آن را با تخفیف دراختیار سکوها و کسب‌وکارها قرار دهند. در مجموع بسته ویژه تبلیغاتی دیده شده که امیدواریم کسب‌وکارها بتوانند با استفاده از این بسته شبکه مشتریانشان را به سرعت تشکیل دهند و مشتریان خود را پیدا کنند.»
وزارت صمت هم به‌طور مجزا قول یک بسته ویژه تبلیغاتی داده که برای آن دو هزار میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته اما شورای رقابت این بسته را که مخصوص تبلیغات در صدا و سیما و شبکه‌های اجتماعی داخلی است ضد رقابتی دانسته است.
آیین‌نامه حمایت از کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال در زمانی تدوین و ارائه شد که کسب‌وکارهای فضای مجازی نسبت به محدودیت‌های اینترنت و فیلترینگ شکایت خود را اعلام کردند. موقعی که خواهان بازگشت پلتفرم‌های خارجی و برداشتن محدودیت‌های اینترنت شده‌اند. این آیین‌نامه اما آن‌ها را مجبور می‌کند با شرایط کنونی کنار بیایند و بساطشان را در دکان دیگری پهن کنند.
نظرات