کارنامه دولت همزمان با روز ارتباطات؛ جنجالهای اینترنت ملی و تلاش برای توسعه پهنای باند اینترنت بین الملل

امسال روز جهانی ارتباطات با شعار «فناوری اطلاعات شتابدهنده نوآوری» گرامی داشته می‌شود. سال گذشته اتحادیه جهانی مخابرات شعار «ارتباطات باند پهن برای توسعه پایدار» را به عنوان شعار این روز جهانی انتخاب کرد.

حسن روحانی که سال گذشته در مراسم روز جهانی ارتباطات حضور یافت از وضعیت فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور انتقاد کرد و از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات خواست این اوضاع را بهبود بخشد. وی گفت:

من از شرایط پهنای باند اینترنت کشور راضی نیستم؛ قرار ما با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات این است که هرچه سریع‌تر به نسل سوم و چهارم برسیم و پهنای باند نه تنها برای منازل و تجارتخانه‌ها بلکه برای موبایل‌ها نیز وسیع‌تر شود.

رئیس جمهور همچنین از نبود دولت الکترونیک در کشور، رتبه و جایگاه پایین ایران در حوزه فناوری اطلاعات در میان سایر کشورهای جهان، وضعیت تولید و صادرات نرم افزار و سخت افزار و سهم کم ایران در تولید محتوای وب اظهار نارضایتی کرد.

حال با گذشت یک سال از اظهارات رئیس جمهور، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات پهنای باند اینترنت بین الملل را که آن زمان حدود ۱۲۰ گیگابیت برثانیه بود به ۱۷۰ گیگابیت رسانده و ظرفیت اینترنت داخل کشور نیز ۲ هزار و ۵۰۰ گیگابیت پهنای باند اعلام شده است.

علاوه بر این رفع انحصار خدمات نسل سوم و چهارم موبایل در کشور و حمایت از طرح‌های بومی حوزه‌ی تلفن همراه و اینترنت که منتج به راه اندازی موتورجستجوی بومی «یوز» و شبکه‌های اجتماعی موبایلی داخلی مانند بیسفون و ساینا شد از دیگر اقدامات محمود واعظی وزیر ارتباطات در یک سال اخیر محسوب می‌شود.

محمود واعظی همان‌طور که در ابتدای ورود خود به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات قول داده بود انحصار چند ساله نسل سوم موبایل (۳G) را شکست تا سایر اپراتورهای موبایل نیز بتوانند این خدمات را بدون محدودیت ارائه دهند و مشترکان موبایلی در هر جا و زمانی بتوانند از طریق موبایل خود به شبکه اینترنت متصل شوند.

براین اساس اجازه‌ی ارائه خدمات موبایل نسل سوم و چهارم مردادماه سال ۹۳ به اپراتورهای اول و دوم داده شد و ارائه خدمات اینترنت بر روی موبایل نه تنها بازار رقابتی حوزه دیتا را به جنب و جوش انداخت بلکه ضریب نفوذ دسترسی به اینترنت کشور را افزایش داد.

آخرین آمارهای جهانی ارائه شده از رتبه ۱۴۷ ایران در میان ۲۰۰ کشور از حیث سرعت دانلود اینترنت پهن‌باند و جایگاه ۹۸ از میان ۱۱۴ کشور جهان از نظر سرعت دانلود اینترنت موبایل حکایت دارد؛ در این بررسی‌ها سرعت دانلود در ایران پایین‌تر از متوسط جهانی و حتی پایین‌تر از عراق و بوتان، رتبه ۱۲۸ ایران در سرعت آپلود باندپهن و حتی پایین‌تر از هندوراس و اکوادور، ایران در دانلود اینترنت موبایل پایین‌تر از بوسنی و فلسطین، رتبه ۹۶ ایران در آپلود اینترنت موبایل و حتی پایین از نیجریه و مراکش و نیز رتبه ۴۶ ایران در رده بندی قیمت اینترنت، پایین‌تر از ایتالیا و اسپانیا اعلام شده است.

در سالی که گذشت نرخ استفاده از اینترنت موبایل نیز با تعرفه گذاری در کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات به نیم ریال کاهش یافت.

با وجود اقدامات وزیر ارتباطات در توسعه باندپهن و دسترسی کاربران به ویژه در حوزه موبایل به اینترنت، اما نتوانست در یک سال اخیر عملکرد قابل قبولی درباره شبکه ملی اطلاعات داشته باشد و این عملکرد وی بارها از سوی اعضای شورایعالی فضای مجازی و نمایندگان مجلس مورد انتقاد قرار گرفت و در نهایت، محمود واعظی به دلیل عدم اجرای شبکه ملی اطلاعات از مجلس کارت زرد گرفت.

طبق اهداف برنامه‌ی پنجم توسعه، شبکه ملی اطلاعات باید تا پایان سال ۹۴ راه اندازی شود و ۶۰ درصد خانوارها و ۱۰۰ درصد کسب و کارها به این شبکه متصل شوند اما آنچه که براساس اعلام نمایندگان مجلس و نیز شورای عالی فضای مجازی از اقدامات صورت گرفته برای این تکلیف، برمی‌آید وزارت ارتباطات تاکنون موفق به اجرای این تکلیف نشده است.

شورایعالی فضای مجازی در چند جلسه برگزاری خود در سال گذشته، کلیات شبکه ملی اطلاعات را مصوب و وزارت ارتباطات را مکلف کرد که برنامه‌ریزی و نحوه‌ی اجرای این شبکه را به این شورا ارائه دهد که طبق گفته دبیر شورایعالی فضای مجازی این وزارتخانه گزارش عملکردی در حد پاورپوینت ارائه داد.

از طرفی دیگر نمایندگان مجلس نیز با اعلام سوال از وزیر ارتباطات برای عملکرد در زمینه شبکه ملی اطلاعات از توضیحات وی قانع نشدند و در اردیبهشت ماه امسال به محمود واعظی برای عدم اجرای این تکلیف حاکمیتی، کارت زرد دادند.

این درحالی است که واعظی در دفاع از عملکرد خود، افزایش ظرفیت پهنای باند اینترنت، راه اندازی اترنت استان قم و ارائه‌ی خدمات الکترونیکی دستگاه‌ها را روی شبکه‌ی اینترانت داخلی کشور، از جمله اقدامات انجام شده در زمینه‌ی شبکه‌ی ملی اطلاعات عنوان کرد.

از دیگر اقدامات مهمی که درسال گذشته انجام شد می‌توان به هم کدشدن تمامی شماره‌های استانی و حذف کدهای بین شهری اشاره کرد که با مصوبه دولت توسط شرکت مخابرات ایران اجرایی شد و پس از آن کمیسیون تنظیم مقررات، تعرفه مکالمات تلفنی را نیز کاهش داد. البته این کاهش قیمت و حذف کدهای بین شهری به ضرر مخابرات به اتمام رسید و باعث کاهش درآمد شرکت مخابرات در سال ۹۳ شد؛ در این رابطه وزیر ارتباطات قول داده که باردیگر نرخ مکالمات را افزایش دهد تا از ضرر و زیان مخابرات جلوگیری شود.

ارائه‌ی پروانه‌های جدید در حوزه خدمات اینترنت پس از ۱۰ سال، مقدمات راه اندازی اپراتور مجازی موبایل، رومینگ ملی و حمایت مادی و معنوی از نرم افزارها و اپلیکیشن‌های موبایل بومی و شبکه‌های اجتماعی داخلی و طرح‌های بومی این حوزه از دیگر اقداماتی بود که وزیر ارتباطات برای برآورده کردن انتظارات رئیس جمهور در یک سال گذشته انجام داد.

با این حال هنوز نیز کاربران اینترنت از سرعت اینترنت و کیفیت ارائه‌ی این خدمات در کشور برغم افزایش پهنای باند اینترنت و قطع و وصلی‌های موبایل راضی نیستند و اوضاع خوبی نیز بر کشور در رتبه بندی‌های جهانی از حیث فناوری اطلاعات و ارتباطات و وضعیت تولید سخت افزار و نرم افزار حاکم نیست.

حال با توجه به شعار امسال اتحادیه جهانی مخابرات برای نوآوری با استفاده از فناوری اطلاعات باید شاهد اعلام برنامه‌های جدید وزارت ارتباطات باشیم؛ با این وجود در هفته ارتباطات و روز جهانی ارتباطات، تاکنون هیچ طرح جدیدی از سوی این وزارتخانه مورد بهره برداری قرار نگرفته است.