ناکامی دوباره اسپیس ایکس؛ شکست پرواز آزمایشی نهم استارشیپ با انفجار هر دو مرحله موشک

اسپیس‌ایکس امروز هفتم خرداد نهمین پرتاب آزمایشی استارشیپ، موشک غول‌پیکر ۱۲۳ متری خود را انجام داد؛ مأموریتی مهم که هدفش پایان‌دادن به روند ناکامی مرحله‌ی فوقانی در دو پرواز اخیر بود. در پرواز امروز همچنین برای اولین بار یک بوستر سوپرهوی که در گذشته استفاده شده بود، دوباره به پرواز درآمد.

موشک استارشیپ شامل دو بخش است: یک بوستر غول‌پیکر به نام سوپرهِوی و مرحله‌ی دوم که همان استارشیپ یا به‌اختصار «شیپ» نامیده می‌شود. هر دو بخش برای استفاده‌ی دوباره و سریع طراحی شده‌اند و موتور جدید رپتور اسپیس‌ایکس آن‌ها را به حرکت درمی‌آورد؛ ۳۳ موتور برای سوپرهوی و ۶ موتور برای شیپ.

تا پیش از پرواز امروز، استارشیپ در پیکربندی کامل هشت مرتبه پرتاب شده بود. دو پرتاب آخر در ۱۶ ژانویه و ۶ مارس ۲۰۲۵ انجام شدند و نتایج نسبتاً ناامیدکننده‌ای داشتند. در پروازهای شماره ۷ و ۸، سوپرهوی عملکردی بی‌نقص داشت و پس از پرتاب، با بازوهای «چاپستیک» در برج پرتاب بازیابی شد. اما استارشیپ دچار مشکل شد: در هر دو مأموریت کمتر از ۱۰ دقیقه پس از پرتاب منفجر شد و بقایای به‌جامانده‌اش را روی جزایر تورکس و کایکوس و باهاما پراکنده کرد.

هرچند هر دو انفجار در زمان‌های مشابهی رخ دادند، دلایل آن‌ها متفاوت بود. اسپیس‌ایکس اعلام کرد که در پرواز هفتم، واکنش ارتعاشی شدید به نشت سوخت منجر شد و در پرواز هشتم، نقص در یکی از موتورهای رپتور، انفجار موشک را درپی داشت. اسپیس‌ایکس تغییرات سخت‌افزاری گسترده‌ای اعمال کرد و آزمایش‌های زمینی زیادی روی موتور انجام داد تا از تکرار این مشکلات جلوگیری کند. پرواز نهم آزمونی برای این اصلاحات و همچنین زمینه‌ساز پیشرفت‌های تازه بود.

نهمین پرواز آزمایشی استارشیپ بامداد چهارشنبه در ساعت ۰۳:۰۷ به وقت ایران از پایگاه استار‌بیس انجام شد و موشک غول‌پیکر برفراز ستون عظیمی از آتش در آسمان تگزاس صعود کرد. پرتاب شماره ۹ نقطه عطفی مهم را رقم زد: این نخستین بار بود که یک بوستر سوپرهوی استفاده‌شده، دوباره به پرواز درآمد. این بوستر نخستین بار در پرواز هفتم در ژانویه پرواز کرده و صرفاً ۴ عدد از ۳۳ موتور آن تعویض شده بود؛ بدین معنی که ۲۹ موتور سابقه‌ی پرواز داشتند.

بوستر سوپرهوی در پرواز امروز عملکردی متفاوتی داشت و در مسیر بازگشت به زمین آزمایش‌هایی متنوع انجام داد؛ ازجمله برگشت کنترل‌شده به‌جای تصادفی و برخورد به جو با زاویه‌ی متفاوت. با توجه به پیچیدگی این آزمایش‌ها، فرود «چاپستیکی» در محل پرتاب انجام نشد و درعوض اسپیس‌ایکس تصمیم گرفت بوستر را در خلیج مکزیک به‌صورت سقوط سخت فرود بیاورد.

اسپیس ایکس قصد داشت ۱۸٫۵ دقیقه بعد از پرتاب، ۸ ماهواره آزمایشی استارلینک را به‌عنوان اولین محموله‌ی استارشیپ در فضا رها کند؛ حرکتی که اگر انجام می‌شد، نقطه عطفی بزرگ در برنامه استارشیپ رقم می‌خورد. اما متاسفانه دریچه‌ی محفظه بار به‌طور کامل باز نشد و اسپیس‌ایکس از استقرار ماهواره‌ها صرف‌نظر کرد.

سپس حدود ۳۰ دقیقه پس از پرتاب، استارشیپ شروع به چرخش کنترل‌نشده کرد. به‌گفته‌ی دن هوت، گزارشگر پخش زنده اسپیس‌ایکس، به دلیل بروز نشتی در سامانه‌های مخزن سوخت، اسپیس ایکس قادر به کنترل موقعیت استارشیپ نبود. به همین دلیل، برنامه‌ی روشن‌کردن دوباره‌ی یکی از موتورهای رپتور در فضا که قرار بود حدود ۳۸ دقیقه پس از پرتاب انجام شود، لغو شد.

درنهایت اسپیس‌ایکس امید خود برای فرود نرم مرحله‌ی فوقانی روی آب را از دست داد. استارشیپ به همان سرنوشت سوپرهوی دچار و برفراز اقیانوس هند منهدم شد.