فضاپیمای هرا با گذر نزدیک از کنار مریخ، تصاویری بیسابقه از دیموس، قمر کوچک آن ثبت کرد
فضاپیمای هرا از آژانس فضایی اروپا هفتهی گذشته با عبور از کنار مریخ، صدها تصویر از سیارهی سرخ و همچنین چندین عکس از دیموس، یکی از دو قمر کوچک این سیاره به ثبت رساند. این عکسهای نادر با زیبایی علمیتخیلی خیرهکننده، کنترلکنندگان ماموریت هرا را مجذوب خود کردند.
بهگزارش نیویورکتایمز، پاتریک میشل، پژوهشگر ارشد هرا، روز پنجشنبه در کنفرانسی خبری در مرکز فرماندهی در دارمشتات آلمان گفت: «ما مشتاقانه و بیصبرانه در انتظار این تصاویر بودیم». با نمایش اولین عکس از قمر مریخ، بسیاری از اعضای تیم هرا شادی کردند. دکتر میشل گفت: «ما هرگز دیموس را به این شکل ندیده بودیم».
کنترلکنندگان ماموریت موفق شدند هرا را از فاصلهی تقریباً ۹۶۵ کیلومتری برفراز دیموس، قمر ناهموار و کوچک مریخ به پرواز درآوردند. این گذر نزدیک، جزئیات چشمگیری از دیموس را آشکار کرد؛ گویی جزیرهای کوچک و شناور در سطح حفرهدار و بیابانی مریخ است.
هرا از کمک گرانشی مریخ استفاده کرد تا هم سرعت خود را افزایش دهد و هم مسیر پروازش را تنظیم کند. اما مدیران مأموریت همچنین فرصت را غنیمت شمردند و از این گذر نزدیک بهمنظور آزمایش چشمان مکانیکی هرا که برای مطالعهی دیمورفوس، سیارک هدفش طراحی شده است، بهره گرفتند.
در روزهای آینده، دانشمندان مأموریت، تصاویر بیشتری از مواجههی هرا با مریخ منتشر خواهند کرد که ممکن است شامل تصاویری از فوبوس، قمر دیگر این سیاره نیز باشد.
مانند هر عبور سیارهای، نگرانیهایی دربارهی دقت مانورهای فضاپیما و قرارگیری آن در مسیر صحیح وجود داشت. بااینحال، بهگفتهی سیلویوان لودیو، مدیر عملیات هرا، فضاپیما عملکردی مناسب داشت و در مسیر رسیدن به منظومهی سیارکی مورد نظر قرار گرفت.
هرا به دیمورفوس میرود تا پیامدهای مأموریت ناسا در ۲۰۲۲، معروف به آزمایش تغییر مسیر سیارک دوگانه یا به اختصار دارت را از نزدیک بررسی کند. دارت در آن سال عمداً خود را به این سیارک کوبید تا مدار آن در اطراف سیارکی بزرگتر به نام دیدیموس را تغییر دهد. هدف این آزمایش بررسی امکان منحرفکردن سیارکهای خطرناکی بود که احتمال میرود یک روز در مسیر برخورد با زمین قرار بگیرند.
آزمایش موفقیتآمیز بود و دارت توانست مدار دیمورفوس را تغییر دهد. اما ماهیت فیزیکی این سیارک و واکنش کامل آن به برخورد دارت همچنان ناشناخته است. برخی شواهد نشان میدهند که این جرم آسمانی هنگام برخورد، بیشتر شبیه به مایع رفتار کرده تا جسم جامد و در نتیجه مقدار زیادی آوار و غبار پراکنده کرده و دچار تغییر شکل شده است.
دانشمندان برای جلوگیری از برخورد سیارکهای خطرناک به زمین، نیاز دارند که تا حد امکان دربارهی این اجرام فضایی اطلاعات بیشتری کسب کنند. به همین دلیل، مأموریت هرا قرار است اواخر سال ۲۰۲۶ به دیمورفوس برسد و آن را از نزدیک مطالعه کند.
در طول عبور روز چهارشنبه از کنار مریخ و دیموس، هرا از سه دوربین استفاده کرد که ازجملهی آنها یک تصویربردار حرارتی فروسرخ، ساختهی آژانس فضایی ژاپن بود.
دو قمر مریخ منشأیی اسرارآمیز دارند. ممکن است این اجرام تکههایی از یک سیارک متلاشیشده باشند که توسط گرانش مریخ به دام افتادهاند یا شاید باقیماندههای برخوردی عظیم به سیاره سرخ باشند.
دیموس در وضعیت قفل گرانشی بهسر میبرد؛ بدین معنی که همواره یک نیمکرهی آن رو به مریخ است. این نیمکره همان بخشی است که معمولاً توسط فضاپیماهای در حال گردش در مدار مریخ یا مریخنوردهای سطح این سیاره دیده میشود. اما هرا توانست از پشت دیموس عبور کند و نمایی نادر از آن به ثبت برساند.
اشتفان اولامک، پژوهشگر مرکز هوافضای آلمان و یکی از اعضای تیم هرا، گفت: «این یکی از معدود تصاویری است که ما از سمت دور دیموس داریم.» نگاه گذرای اخیر به مریخ و دیموس هیجانانگیز بود. اما آنچه تیم را بیش از همه به وجد آورده، حرکت هرا بهسوی مقصد سیارکی آن است. دکتر میشل گفت: «همهی ما مشتاقیم ببینیم دیدیموس و دیمورفوس چه شکلی هستند.»