بررسی علمی آسترولوژی: طالع‌بینی هیچ تفاوتی با حدس تصادفی ندارد

آسترولوژی یا اختربینی، باوری کاذب در شبه‌علم است که بر اساس حرکات و روابط میان اجرام آسمانی، به پیش‌بینی شخصیت، زندگی روزمره و آینده‌ی افراد و وقایع زمین می‌پردازد. آسترولوژی می‌گوید هر فرد تحت‌تأثیر نشانه‌ی خاصی متولد می‌شود که به عنوان زودیاک ساین یا «برج فلکی» شناخته می‌شود. اختربینان با در نظر گرفتن زودیاک ساین و استفاده از جدولی به نام هوروسکوپ یا زایچه و ساختن نمودار تولد برای افراد، بر اساس نشانه‌های آسترولوژی به طالع‌بینی، پیش‌بینی شخصیت و وقایع زندگی افراد و خواندن طالع آن‌ها می‌پردازند.

اما آیا آسترولوژی می‌تواند مؤثر واقع شود و پاسخ درستی به ما بدهد؟ علم می‌گوید خیر. به‌گزارش نیوساینتیست، محققان در مطالعه‌ای جدید با ارزیابی دقیق ۱۵۲ آسترولوژر یا اختربین، نشان داده‌اند که پیش‌بینی‌های اختربینان نه تنها بهتر از حدس تصادفی نیست، بلکه این افراد برخلاف ادعاهایشان، حتی به ندرت با یکدیگر به توافق می‌رسند.

آسترولوژی که به باور بر تأثیر سیارات و ستاره‌ها بر پیش‌بینی رفتارهای انسانی وابسته است، هیچ پایه و اساس علمی ندارد، اما همچنان میان مردم از محبوبیت بسیاری برخوردار است. براساس یکی از نظرسنجی‌های اخیر، ۲۷ درصد از بزرگسالان آمریکایی به آسترولوژی اعتقاد دارند.

با وجود اینکه هیچ‌کدام از آزمایش‌های علمی قبلی نتوانسته‌اند از جذابیت آسترولوژی در میان مردم بکاهند، اسپنسر گرینبرگ از سازمان اجتماعی آمریکایی اندیشه شفاف‌تر، با طراحی مطالعه‌ی جدید، رویکرد تازه‌ای را برای کمک به حل مسئله‌ی آسترولوژی و اثربخشی آن ارائه داد.

گرینبرگ می‌گوید: «ما از خود پرسیدیم که آیا می‌توانیم مطالعه‌ای را طراحی کنیم که نشان دهد اگر آسترولوژی مؤثر است، نتیجه احتمالاً به نفع آن خواهد بود و اگر واقعاً مؤثر نیست، نتیجه به ضد آن باشد؟»

گرینبرگ و همکارش آندره فرتی، برای طراحی مطالعه‌ای در راستای اثبات یا رد ادعاهای آسترولوژی، از شش اختربین پرسیدند که برای شناسایی دقیق جدول زایچه یا نمودار تولد افراد، به چه اطلاعاتی درباره زندگی و شخصیت آن‌ها نیاز دارند. نمودار تولد و زایچه، ابزار رایجی در آسترولوژی هستند که با استفاده از موقعیت‌های مشاهده‌شده‌ی اجرام آسمانی در زمان تولد فرد ساخته می‌شوند و ادعا می‌کنند که بینش‌هایی درباره شخصیت یا زندگی فرد ارائه می‌دهند.

زمانی که نتایج مطابقت پاسخ‌های شرکت‌گنندگان با نمودارهای تولد آماده شد، میانگین تعداد پاسخ‌های صحیح ارائه‌شده توسط اختربینان فقط ۲٫۴۹ بود که معادل با نتیجه‌ی حاصل از حدس تصادفی است. گرینبرگ می‌گوید: «تشخیص نتایج اختربینان از حدس تصادفی، امکان‌پذیر نیست.»

بااین‌حال، اختربینان معمولاً به درستی پاسخ‌های خود اطمینان داشتند و ۵۱ درصد از آن‌ها گمان می‌کردند که تعداد پاسخ‌های صحیح آن‌ها از ۱۲، حداقل ۶ یا بیشتر بوده است. گرینبرگ می‌گوید: «تشخیص اختربینان، واقعاً نکته‌ی کلیدی آزمایش ما است. این امر نشان می‌دهد که افراد شرکت‌کننده به طور عمده، به تشخیص صحیح خود اعتقاد داشتند.»

علاوه‌براین، اختربینان به ندرت با انتخاب‌های یکدیگر موافق بودند و حتی با تجربه‌ترین آن‌ها نیز در پاسخ‌ها، کمتر از ۳۰ درصد با یکدیگر توافق داشتند. گرینبرگ می‌گوید: «نتایج برای من واقعاً تعجب‌آور است، زیرا نشان می‌دهد که آسترولوژی شاید کمتر از تصورات و باورهای رایج استانداردسازی شده است.»

ریچارد وایزمن از دانشگاه هرتفوردشر در بریتانیا، می‌گوید مطالعه‌ی جدید با سابقه‌ی طولانی مطالعات مشابه در این زمینه، مطابقت دارد. اما او گمان می‌کند که چنین مطالعاتی احتمالاً بر تصمیم‌گیری افرادی که به دنبال مشاوره‌ی آسترولوژی هستند تأثیر خاصی نمی‌گذارند. او می‌افزاید: «به طور کلی، مردم به دلیل نیاز خاصی که برطرف می‌شود، با آسترولوژی ارتباط برقرار می‌کنند. برای تغییر نظر آن‌ها، باید به مسائل پیش‌زمینه‌ای که افراد را به این نقطه رسانده‌اند، بپردازیم.»

نیکلاس کمپین، تاریخ‌نگار در حوزه آسترولوژی از دانشگاه ولز ترینیتی سنت دیوید در بریتانیا، می‌گوید با وجود اینکه مطالعه‌ی جدید آزمون مؤثری را برای پیش‌بینی بر اساس نمودار تولد ارائه داده است، همچنان به تمامی جنبه‌های پیش‌بینی براساس آسترولوژی نمی‌پردازد. او می‌گوید: «هیچ روش واحدی وجود ندارد که دیدگاهی عینی را درباره‌ی آسترولوژی یا ادعاهای مبتنی بر آن، اثبات کند. اثبات یا رد چنین ادعایی، بسیار دشوار است.»