تماشا کنید: اگر سال کبیسه نداشتیم، چه اتفاقی می‌افتاد؟

قبل از اینکه ژولیوس سزار در سال ۴۵ قبل از میلاد، گاه‌شماری ژولینی و همراه آن روزهای کبیسه هر چهار سال یک بار را معرفی کند، تقویم رومی فقط ۳۵۴ روز داشت. برای تطابق‌دادن تقویم با مدت زمان یک دور کامل چرخیدن زمین دور خورشید، این تقویم باید هر چهار سال، ماه کاملا جدیدی را وارد می‌کرد. پلوتارک، تاریخ‌نگار یونان باستان در کتاب «زندگی نوما» در حدود آغاز قرن دوم میلادی نوشت: «نوما پمپیلیوس، پادشاه افسانه‌ای روم تفاوت بین سال خورشیدی و قمری را یازده روز محاسبه کرد، به خاطر اینکه ماه مسیر سالانه خود را در ۳۵۴ روز و خورشید در ۳۶۵ کامل می‌کرد.»

نوما برای رفع این تناقض یازده روز را دو برابر کرد و یک سال در میان، یک ماه کبیسه پس از فوریه اضافه کرد که شامل ۲۲ روز بود و رومی‌ها آن را ماه مرسدونیوس نامیدند. اگرچه خود این اصلاحیه به مرور زمان به اصلاحیه‌های دیگری نیاز پیدا کرد.

تقویم ژولینی با توجه به اینکه صرفا با افزودن یک روز تغییر می‌کرد، پیشرفت بزرگی برای افزودن ماه اضافی در هر چهار سال بود، اگرچه باز هم کامل نبود. به منظور تلاش و پیوند دادن تقویم به سال شمسی (زمانی که طول می‌کشد تا زمین به طور کامل دور خورشید بچرخد)، تقویم ژولینی هر چهار سال یک بار، یک سال کبیسه داشت که در آن روز اضافی درنظر گرفته می‌شد.

برای جلوگیری از تغییر بیشتر، تقویم میلادی با سال‌های کبیسه هر چهار سال ادامه می‌یابد. قاعده این است که اگر یک سال را بتوان کامل تقسیم به چهار کرد و چیزی باقی نماند، سال کبیسه محسوب می‌شود. یک استثنا سال‌هایی است که بر ۱۰۰ بخش‌پذیر است و سال کبیسه به حساب نمی‌آیند. با‌این‌حال، اگر یک سال به ۴۰۰ بخش‌پذیر باشد، آن سال را سال کبیسه حساب می‌کنند.

در گاه‌شمار هجری خورشیدی (گاه‌شمار ایران) سال ۳۶۵ روز درنظر گرفته می‌شود درحالی‌که سال خورشیدی واقعی تقریبا ۳۶۵ روز و ۶ ساعت است. برای جبران کسری آن ۶ ساعت، هر چهار سال یکبار یک روز به آخر سال (۳۰ام اسفند) اضافه می‌کنند و سال ۳۶۶ روزه را کبیسه می‌گویند. سال بعدی، یعنی ۱۴۰۳ سال کبیسه خواهد بود.

روزهای کبیسه و ماه‌ها وجود دارند تا تقویم های ما را که با سال خورشیدی کاملا مطابقت ندارند، جبران کنند. پیامد اصلی نداشتن سال کبیسه این است که روزها جا‌به‌جا می‌شوند. درواقع اگر سال کبیسه نداشته باشیم و زمان اضافی سال نجومی را درنظر نگیریم، فصل‌ها به مرور از جای خود خارج می‌شوند. دکتر جیمز اودانهیو، ستاره‌شناس و دانشمند سابق در ناسا با انتشار انیمیشن زیر در ایکس، به‌خوبی نشان داده است که پیامد نداشتن سال کبیسه چه خواهد بود.

درنظر نگرفتن سال کبیسه، در دنیای واقعی عواقب چندانی نخواهد داشت، اگرچه ممکن است برای افرادی مانند کشاورزان که کارشان به فصل بستگی دارد، دردسرساز باشد. این امر همچنین می‌تواند مانند زمان قبل از معرفی تقویم میلادی، جشنواره‌های مذهبی را به هم بریزد. تقویم میلادی وقتی معرفی شد که عید پاک از اعتدال بهاری فاصله گرفته بود. اگر به مدت کافی سال کبیسه درنظر نگیریم، درنهایت شاهد این خواهیم بود که کریسمس در نیم‌کره شمالی در وسط تابستان آغاز خواهد شد.