زیبایی حیرت‌انگیز سیاره اورانوس از نگاه تلسکوپ جیمز وب

زحل شاید زیباترین حلقه‌های منظومه‌ی شمسی را داشته باشد، اما غول یخی اورانوس هم دارای ۱۳ حلقه‌ی تودرتو است. یازده عدد از این حلقه‌ها شامل ۹ حلقه‌ی اصلی و دو حلقه‌ی غباری باریک‌تر به‌وضوح در جدیدترین تصویر تلسکوپ جیمز وب ناسا دیده می‌شوند. به گزارش ارز تکنیکا، تصاویر آینده احتمالاً دو حلقه‌ی باریک‌تر را آشکار می‌کنند که در سال ۲۰۰۷ توسط تلسکوپ فضایی هابل کشف شدند.

ناسا در توییتی نوشت: «اورانوس هرگز به این زیبایی نبود. تنها وویجر ۲ و رصدخانه‌ی کک قبلاً از باریک‌ترین حلقه‌های سیاره عکس‌برداری کرده بودند و تصویری به‌وضوح تصویر جیمز وب از این غول یخی ثبت نشده نبود. این تصویر شاخصه‌های جوی درخشان اورانوس را هم نشان می‌دهد.»

تلسکوپ جیمز وب در دسامبر ۲۰۲۱ پرتاب شد و پس از باز شدن سپر خورشیدی و آینه‌ها ثبت تصاویر خارق‌العاده‌ی خود را آغاز کرد. در ابتدا تصویر میدان ژرف از جهان در جولای گذشته منتشر شد. پس از این عکس، تصاویری مثل جو سیاره‌های فراخورشیدی، سحابی حلقه‌ی جنوبی و خوشه‌ی کهکشان‌های متصل به‌هم به نام پنج‌قلوی استفان، سحابی کارینا و منطقه‌ی شکل‌گیری ستاره‌ای در فاصله‌ی تقریبی ۷۶۰۰ سال نوری منتشر شدند. این تصاویر ستاره‌شناس‌ها را به گریه انداختند.

آگوست گذشته هم تصاویر جذابی از سیاره مشتری دریافت کردیم که شامل شفق‌های دو قطب این سیاره بودند که بر اثر میدان مغناطیسی قدرتمند آن به وجود آمده‌اند؛ همچنین حلقه‌های باریک و دو ماه کوچک این غول گازی ثبت شدند. یک ماه بعد تصویری موزاییکی از شکل‌گیری یک ستاره منتشر شد که در مسافت ۳۴۰ سال نوری در سحابی رتیل کشیده شده بود. دلیل نام‌گذاری این منطقه، پوشش‌های غبارآلود طویل آن بود. همچنین تصاویر زیبایی از نپتون و حلقه‌های آن منتشر شدند که در گذشته تنها کاوشگر وویجر ۲ در سال ۱۹۸۹ از آن‌ها عکس‌برداری کرده بود.

در ماه اکتبر تلسکوپ فضایی جیمز وب تصویر جدیدی از ستون‌های آفرینش را منتشر کرد که مشهورترین تصویر تلسکوپ پیشین جیمز وب، یعنی هابل در سال ۱۹۹۵ بود. یک ماه بعد این تلسکوپ سرنخ‌هایی از شکل‌گیری ستاره‌ای جدید را با تصویری جذاب از ابر تاریک ساعت شنی در اطراف یک پیش‌ستاره آشکار کرد که با نام L1527 شناخته می‌شود.

اورانوس تنها سیاره‌ی منظومه‌ی شمسی با انحراف جانبی ۹۰ درجه در مدار چرخش به دور خود است. این انحراف منحصربه‌فرد باعث ظهور فصل‌های کرانی در این سیاره شده است: ۴۲ سال نور خورشید و ۴۲ سال تاریکی در طول مدار ۸۴ ساله به دور خورشید. تصویر جدید، درخشش مرکزی در پوشش قطبی شمالی سیاره را در مواجهه با خورشید و همچنین ابرهای درخشانی را نشان می‌دهد که احتمالاً حاصل فعالیت طوفان‌زا هستند. داده‌های جمع‌آوری شده توسط تلسکوپ جیمز وب می‌توانند به حل این معما کمک کنند که چرا این پوشش قطبی در نور مستقیم خورشید تابستان ظاهر می‌شود اما در پاییز ناپدید می‌شود.

شاخصه‌های قطبی اورانوس قبلاً توسط تلسکوپ‌های قدرتمندی مثل هابل یا رصدخانه‌ی کک دیده نشده بودند؛ اما دوربین فروسرخ نزدیک تلسکوپ جیمز وب (NIRCam) برای ثبت تصاویر اجرام بسیار کم‌نور طراحی شده است. تاج‌نما یا کروناگراف این دوربین، هر نور ورودی از اجرام درخشان اطراف را مسدود می‌کند و درست مانند سپری که از چشم‌ها در برابر نور خورشید محافظت می‌کند، به ما کمک می‌کند چشم‌انداز روبه‌رو را ببینیم. به روشی مشابه، NIRCam هم حساسیت و توانایی دیدن طول‌موج‌های بلندتر را فراهم می‌کند.