مأموریت مریخی مشترک اروپا و روسیه به احتمال زیاد در سال ۲۰۲۲ پرتاب نخواهد شد
با‌‌‌‌توجه‌‌‌به تحریم‌های جدید علیه روسیه و تهاجم ادامه‌دار این کشور به اوکراین، مأموریت مشترک روسیه و اروپا به مریخ احتمالاً به‌تعویق خواهد افتاد. این تأخیر تازه‌ترین تأثیر جانبی اقدام زمینی روسیه بر همکار‌ی‌های فضایی محسوب می‌شود.
مأموریت مذکور با نام اگزومارس شامل ارسال مجموعه‌ای از فضاپیماهای رباتیک به مریخ است که با پرتاب مریخ‌نوردی جدید برای کاوش سطح سیاره‌ی سرخ به اوج خواهد رسید. آژانس فضایی اروپا (ایسا) و روسکاسموس (سازمان فضایی روسیه) در یک دهه‌ی گذشته با همکاری یکدیگر مشغول پیشبرد این برنامه بوده‌اند.
آژانس فضایی اروپا و روسکاسموس با پرتاب مرحله‌ی اول مأموریت در سال ۲۰۱۶، مدارگردی را برای کاوش جوّ مریخ و نیز سطح‌نشینی آزمایشی را برای نمایش توانایی‌های لازم به‌منظور فرود روی سطح مریخ به این سیاره فرستادند. فضاپیمای مدارگرد ماموریتش به دور مریخ را با موفقیت آغاز کرد؛ اما فرود نرم سطح‌نشین آزمایشی به علت مشکل نرم‌افزاری با شکست مواجه شد.
بااین‌حال، ایسا و روسکاسموس تلاش برای پیشبرد مرحله‌ی دوم مأموریت را ادامه دادند. این مرحله شامل پرتاب مریخ‌نوردی به نام روزالیند فرانکلین است که به‌افتخار شیمی‌دان بریتانیایی که پژوهش‌هایش به کشف ساختار DNA منجر شد، بدین‌نام خوانده می‌شود. پرتاب مریخ‌نورد به‌صورت غیرقطعی برای تابستان پیش رو برنامه‌ریزی شده بود؛ اما براساس اظهارات جدید ایسا، برای پرتاب کاوشگر بعدی مریخ احتمالاً باید بیشتر منتظر بمانیم. آژانس فضایی اروپا در به‌روزرسانی‌ای در وب‌سایت خود نوشت:
درباره‌ی تداوم برنامه‌ی اگزومارس، تحریم‌ها و شرایط گسترده‌تر پرتاب را در سال ۲۰۲۲ بسیار بعید کرده‌اند. مدیرکل آژانس فضایی اروپا تمام گزینه‌ها را تجزیه‌وتحلیل خواهد کرد و تصمیم رسمی درباره‌ی مسیر آینده را به‌همراه کشورهای عضو آژانس آماده خواهد کرد.
ایسا و روسکاسموس هر دو در حال تهیه‌ی عناصر حیاتی برای مأموریت مریخ‌نورد هستند. مریخ‌نورد روزالیند فرانکلین که ساخت و آزمایش آن برعهده‌ی آژانس فضایی اروپا بوده، به‌منظور حفاری زمین مریخ و جست‌وجو برای نشانه‌های حیات طراحی شده است. روسیه عنصر فرودگر موسوم به کازاکوک را تهیه می‌کند که به رسیدن مریخ‌نورد به سطح سیاره‌ی سرخ کمک خواهد کرد. کل مأموریت نیز قرار است برفراز موشک روسی پروتون پرتاب شود.
پس از تهاجم روسیه به اوکراین، اتحادیه‌ی اروپا به‌همراه ایالات متحده‌ی آمریکا فهرستی از تحریم‌های محدودکننده‌ی جدید علیه روسیه اعلام کرد. به‌نقل از اتحادیه‌ی اروپا، این تحریم‌ها حوزه‌های مالی، انرژی، حمل‌ونقل، فناوری و صدور گذرنامه را دربرمی‌گیرد. ایسا خاطرنشان کرد که از تحریم‌ها پیروی می‌کند. این سازمان در به‌روزرسانی خود نوشت:
ما تحریم‌های وضع‌شده‌ی کشورهای عضومان علیه روسیه را کاملاً اجرا و پیامد‌های آن دسته از برنامه‌های کنونی‌مان را ارزیابی می‌کنیم که با همکاریِ سازمان فضایی روسیه انجام می‌شود. افزون‌براین، تصمیماتمان را در هماهنگی نزدیک با همکاران صنعتی و بین‌المللی (به‌ویژه با ناسا و در برنامه‌ی ایستگاه فضایی بین‌المللی) و تصمیمات کشورهای عضو سازمان هم‌راستا می‌کنیم.
دیمیتری راگوزین، رئیس سازمان فضایی روسیه واکنشی سریع در توییتر نشان داد و ادعا کرد که ایسا از روی عصبانیت در حال آسیب‌رساندن به خود است.
خبر تأخیر مریخ‌نورد مشترک اروپا و روسیه پس‌از‌آن منتشر می‌شود که روسیه اعلام کرد در پاسخ به تحریم‌ها، پرتاب موشک‌های سایوز را از پایگاه فضایی اصلی اروپا در گویان فرانسه متوقف می‌کند. طبق توافق آریان‌اسپیس، شرکت اروپایی ارائه‌دهنده‌ی خدمات پرتاب با روسکاسموس، اروپا می‌توانست برای پرتاب ماهواره‌هایش از گویان فرانسه یا پایگاه فضایی بایکونور در قزاقستان از پرتابگر سایوز استفاده کند.
روسیه به‌عنوان بخشی از تصمیمش گفت ۸۷ نفر از کارکنان شاغل خود در مرکز فضایی گویان را از آن‌‌جا خارج می‌کند و قصد دارد ناسا را از دو مأموریت مشترک به سیاره زهره که دو سازمان روی آن‌ها کار می‌کردند، حذف کند. بااین‌حال، روسکاسموس و ناسا همچنان برای حفظ ایستگاه فضایی بین‌المللی با یکدیگر همکاری می‌کنند.
تأخیر جدید اگزومارس، تازه‌ترین مانع در مسیر طولانی پرتاب این مأموریت محسوب می‌شود. مریخ‌نورد ابتدا قرار بود در سال ۲۰۱۸ پرتاب شود؛ اما به‌‌دلیل آماده‌نبودن به‌‌موقع تجهیزات، این تاریخ به‌تعویق افتاد. پنجره‌ی پرتاب ۲۰۲۰ نیز با هدفِ دادن زمان بیشتر برای آزمودن چترهای نجات فضاپیما از دست رفت. اگر اگزومارس در سال ۲۰۲۲ هم پرتاب نشود، باید دو سال دیگر تا فرصت بعدی منتظر بماند؛ زیرا فقط در آن زمان است که مریخ و زمین در نزدیک‌ترین موقعیت نسبت به یکدیگر قرار می‌گیرند.
نظرات