تلسکوپ فضایی جیمز وب، قوی‌ترین ابزار انسان برای شکار حیات فرازمینی

تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST)، بخشی از برنامه تلسکوپ فضایی آینده ناسا است که با همکاری آژانس فضایی اروپا و آژانس فضایی کانادا ساخته شده است. بزرگ‌ترین تلسکوپ فضایی جهان به احترام جیمز ای وب (دومین مدیر ناسا از سال ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۸) که نقش مهمی در سری ماموریت‌های آپولو ایفا کرده، به نام وی نام‌گذاری شده است. ناسا جیمز وب را به‌عنوان جانشین علمی تلسکوپ فضایی هابل معرفی کرده، اما این تلسکوپ نمی‌تواند به دلیل کارایی متفاوتش جایگزینی برای هابل باشد که نزدیک به سه دهه است در حال رصد جهان است.

کارایی بزرگ‌ترین تلسکوپ فضایی جهان فقط رصد اقمار یخی منظومه شمسی به همین‌جا ختم نمی‌شود؛ بلکه جیمز وب می‌تواند دانسته‌های اخترشناسان از کیهان را هم به طرز چشم‌گیری افزایش دهد. ناسا اواخر ماه گذشته، در بیانیه‌ای اعلام کرد که جیمز وب علاوه بر شکار حیات در سیاراتی خارج از منظومه شمسی، شرایط حیات در دو نامزد اصلی (برای سکونت پذیری و وجود حیات بالقوه) منظومه شمسی ما، یعنی قمرهای یخی اروپا و انسلادوس را هم بررسی می‌کند. تلسکوپ فضایی جیمز وب دارای پنج لایه‌ی آینه‌ای به اندازه زمین تنیس است که ۱۰۰ برابر قوی‌تر از تلسکوپ فضایی هابل است.

اروپا و انسلادوس به ترتیب اقمار غول‌های گازی مشتری و زحل، ممکن است که دارای اقیانوس‌هایی از آب مایع در زیر سطوح یخی خود باشند. به لطف فضاپیمای کاسینی، تاکنون شواهدی از وجود آبفشان‌های عظیم در این دو قمر به دست آمده است. این فوران مایعات ممکن است که ناشی از فعل‌وانفعالات مایعات زیرسطحی باشد که می‌تواند منابع کافی برای مواد شیمیایی (پیش ساز زیستی)، گرما و شرایط لازم برای حیات را در خود جای داده باشد.

هیدی همل، مدیر اجرایی انجمن دانشگاه‌های در حال پژوهش در نجوم (AURA) در بیانیه‌ای گفت:

ما این دو قمر را به دلیل ویژگی‌ها و علائم شیمیایی مورد توجه اخترزیست‌شناسی شان برگزیده‌ایم.

تلسکوپ فضایی جیمز وب، با استفاده از ابزارهای مادون قرمز خود شواهدی از اجرام گرمازا جمع‌آوری می‌کند. این اجرام گرمازا درواقع به‌قدری خنک هستند که نور قابل‌مشاهده‌ای از خود منتشر نمی‌کنند. اختر زیست شناسان امیدوارند که تلسکوپ فضایی جیمز وب، قادر به شناسایی نواحی روی و زیر سطح این اقمار شود که احتمالا مواد شیمیایی پیش ساز حیات را در خود جای داده‌اند.

مشارکت تلسکوپ فضایی جیمز وب می‌تواند درک دانشمندان از قمرهای یخی را پیش از ماموریت کاوشگر کلیپر ناسا افزایش دهد. ماموریت کلیپر اروپا، پروژه‌ای ۲ میلیارد دلاری در قمر یخی اروپا است که قرار است در دهه ۲۰۲۰ راه‌اندازی شود. این ماموریت به دنبال یافتن شواهدی از حیات در این قمر یخی است. بنابراین یافته‌های بیشتر تلسکوپ جیمز وب می‌تواند تاثیر زیادی روی این ماموریت آینده ناسا داشته باشد.

جانشین تلسکوپ هابل همچنین، شرایط سیاره فراخورشیدی پروکسیما بی را هم بررسی می‌کند. پروکسیما بی سیاره‌ای خارج از منظومه شمسی است که گفته می‌شود، در ناحیه حیات ستاره میزبان خود واقع شده است. تلسکوپ فضایی جیمز وب همچنین می‌تواند در بررسی جو (جوهایی که ممکن است، مملو از اکسیژن باشند) سیارات منظومه مشهور تراپیست-۱ هم به اخترشناسان کمک کند.  

جیمز وب همچنین علاوه بر کشف حیات فرازمینی می‌تواند، دانسته‌های اخترشناسان را از جهان به‌طور چشم‌گیری افزایش دهد. یکی از اولین ماموریت‌های جیمز وب، کشف موقعیت سیاره نهم (اگر وجود داشته باشد) است. کشف این سیاره‌ی فرضی می‌تواند، دریچه‌ای برای کشف تاریخچه کیهان به قدمت ۱۳.۵ میلیارد سال باشد. با وجود دانسته‌های جدیدی که تلسکوپ فضایی جیمز وب در اختیار اخترشناسان قرار می‌دهد، آن‌ها می‌توانند از نحوه تکامل و شکل‌گیری کهکشان‌ها سرنخ‌های مهمی به دست بیاورند. تلسکوپ فضایی همچنین می‌تواند درک ما انرژی و ماده تاریک را افزایش دهد، یعنی همان سازوکارهای مرموز جهان که دهه‌هاست، ذهن اخترشناسان را به خود مشغول کرده است.

و تلسکوپ فضایی جیمز وب مرزهای نهایی (پیشرفت‌های ما) را بهبود می‌دهد و عصر جدیدی در اکتشافات فضایی را شروع می‌کند. جیمز وب، اکتبر سال آینده بر فراز یک موشک آریان ۵ به فضا پرتاب می‌شود.