فرانسیس آلن، پیشکسوت کامپایلر بهینه‌ساز درگذشت

فرانسیس آلن، دانشمند علوم کامپیوتر آمریکایی، چهارم اوت در روز تولد ۸۸ سالگی و دراثر بیماری آلزایمر درگذشت. او به مشارکت‌های مهم در کامپایلرها شناخته می‌شود و به برنامه‌نویسی مدرن کمک زیادی کرده است. کامپایلر نرم‌افزاری است که کد خام را به برنامه‌ی با اجرای سریع تبدیل می‌کند.

آلن اولین زنی بود که جایزه‌ی تورین را دریافت کرد و در شرکت IBM مشغول به ‌کار شد. تبدیل برنامه‌های نرم‌افزاری به کدهای صفر و یک یا به‌عبارتی تسهیل فرایند کامپایل‌کردن، از دستاوردهای مهم او در حرفه‌اش به‌شمار می‌رود.

در سال ۱۹۵۷ و پس از دریافت مدرک فوق‌لیسانس ریاضیات از دانشگاه میشیگان، آلن در بخش تحقیقات آی‌بی‌ام در پوسکیپی نیویورک برای پرداخت بدهی وام دانشجویی خود مشغول به کار شد. او به کارمندان آی‌بی‌ام پایه‌های زبان جدید فورتران را آموزش داد و مدتی بعد، یکی از سه طراحان پروژه‌ی Stretch-Harvest این شرکت شد. همچنین، رابط زبان آی‌بی‌ام با آژانس امنیت ملی شد و به طراحی و ساخت زبان آلفا کمک کرد. ازنظر آی‌بی‌ام، آلفا زبان رمزگشای بسیار پیشرفته‌ای است که این قابلیت را دارد علاوه‌بر زبان‌های تعریف‌شده‌ی سیستم، زبان‌های جدیدی خلق کند.

آلن در سال ۲۰۰۲ درباره‌ی زبان فورتران گفت:

در ابتدا شک‌وتردیدهایی درباره‌ی زبان فورتران و نقش آن در ساده‌ترکردن و بهینه‌سازی بیشتر برنامه‌نویسی کامپیوتر وجود داشته است و آن‌ها معتقد بودند هیچ زبان دیگری نمی‌تواند به‌خوبی اسمبلی کار کند.

بعدها کار روی این زبان باعث شد آلن به کامپایل‌کردن علاقه‌مند شود و به‌گفته‌ی او، فورتران برای کامپایلرهای مدرن طراحی شده بود. آلن کامپایلر آزمایشی برای سیستم‌ Advanced Computing آی‌بی‌ام ساخت و از سال ۱۹۸۰ تا اواسط دهه‌ی ۱۹۹۰، رهبری تیم تحقیقاتی این شرکت را برعهده داشت که اعضای آن روی مفهوم رایانش موازی کار می‌کردند.

رایانش موازی در کامپیوترهای شخصی بسیار استفاده می‌شود و وظایف سیستم را با سرعت بیشتری انجام می‌دهد. افزون‌براین، آ‌لن در طول دوران کاری‌اش به ایجاد نرم‌افزاری برای پروژه‌ی معماری رایانه‌ای بلو جین آی‌بی‌ام کمک کرد. آی‌بی‌ام در قدردانی از فرانسیس آلن عنوان کرد او در تحقیق کامپایلر و برنامه‌نویسی کمک زیادی کرده است.

آلن چندین مقاله درباره‌ی بهینه‌سازی برنامه و کنترل تجزیه‌وتحلیل جریان (CFA) چاپ کرده است. از سال ۱۹۶۶، وی با همکاری جان کوک، دانشمند کامپیوتر IBM، مقاله‌های زیادی درباره‌ی چهارچوب‌ها و الگوریتم‌ها نوشته‌ است که به بهینه‌سازی کامپایلرها کمک می‌کنند. همچنین، آن‌ها در سال ۱۹۷۲ مقاله‌ی A Catalog of Optimizing Transformations را نوشتند. می‌توان گفت هرکس اپلیکیشنی ساخته‌، مدیون کار آلن است.

فرانسیس آلن پس از ۴۵ سال کار در آی‌بی‌ام، در سال ۲۰۰۲ بازنشسته شد و در سال ۲۰۰۶، جایزه‌ی تورین را دریافت کرد. نام او به فهرست زنان در فناوری (WITI) اضافه شد و به‌‌گفته‌ی آی‌بی‌ام، انجمن زنان در پردازش جایزه‌ی Augusta Ada Lovelace را به او اهدا کرد.

همچنین، آلن از زنان دیگر برای پیشرفت در عرصه‌ی رایانه حمایت کرد و به آن‌ها آموزش داد؛ به‌طوری که تا دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰، نیمی از گروه کامپایلر آی‌بی‌ام را زنان تشکیل می‌دادند. مارک وگمن، همکار آلن، درباره‌ی او می‌گوید:

آلن محدودیت‌ها را برای موفقیت و فعالیت زنان ازبین برد و در آن زمان، هیچ‌کس باور نمی‌کرد بتواند چنین دستاوردهایی کسب کند.

هیئت‌مدیره‌ی مؤسسه‌ی مهندسان برق و الکترونیک (IEEE)، جایزه‌ای به آلن نام‌گذاری کرده است.