منتخب‌ عکس‌های علمی هفته از نگاه زومیت؛ از شکوفایی جلبک‌های دریایی تا عکس سال یونیسف

هر هفته، جالب‌ترین و برترین عکس‌های علمی از سراسر جهان را از نگاه زومیت تقدیم شما خوانندگان گرانقدر می‌کنیم. در دنیای پر رسانه‌ی امروز، تصاویری هستند که به دلیل اهمیت رسانه‌ای خود بارها و بارها دیده می‌شوند و به اشتراک گذاشته می‌شوند. اما از سوی دیگر، برخی از این تصاویر اگرچه با اهمیت باشند، مهجورانه به دست فراموشی سپرده می‌شوند. گاهی برخی از همین تصاویر، گفتنی‌هایی بیش‌ از گزارش‌ها و مقالات پر بازدید دنیای پر خبر امروز دارند. در ادامه به بررسی برخی از تصاویر علمی منتخب هفته به‌همراه داستان نهفته در پَس هر کدام خواهیم پرداخت. با ما همراه باشد:

باستان‌شناسان به‌تازگی موفق به کشف ۲ مقبره در یونان شده‌اند که در آن جواهرات و آثار باستانی از عصر برنز به چشم می‌خورد. وزارت فرهنگ و ورزش یونان روز سه‌شنبه خبر این کشف را اعلام کرد. باستان‌شناسان برای انجام این کشف ۱۸ ماه را صرف حفاری و ارزیابی یافته‌های خود در شهر پیلوس یونان کرده‌اند. در این کشف که توسط تیمی از دانشگاه سینسیناتی ایالات متحده انجام گرفت، باستان‌شناسان به انگشتر طلایی برخوردند که روی آن نقوشی از دو گاو به‌همراه خوشه‌های جو به چشم می‌خورد. به عقیده باستان‌شناسان این انگشتر محتملا اولین نمونه‌ از نقوشی است که اهلی‌سازی حیوانات و کشاورزی در یونان باستان را به تصویر کشیده است.

علاوه بر این انگشتر، گردنبندی از سنگ عقیق نیز کشف شد که روی آن موجودات اساطیری موسوم به ژنیوس حکاکی شده بودند. روی این گردنبند دو ژینوس با سرهای شیر حکاکی شده که گلدان و بخوردانی را به دست دارند و در مقابل نیایشگاهی ایستاده‌اند. در میانه‌ این دو نیز ستاره‌ی شانزده‌ پَری نقش شده است.

در این عکس دیدنی می‌توانید ابری از گازهای درخشان را در نزدیکی مرکز کهکشان راه شیری مشاهده کنید که شباهت زیادی به یک آبنبات عصایی دارد. این آبنبات عصایی در فاصله‌ی ۱۹۰ سال نوری از زمین قرار دارد و حاوی گازهای یونیزه‌ای است که از خود امواج رادیویی ساطع می‌کنند. ستاره‌شناسان ناسا برای تهیه‌ی این عکس دیدنی از ابزاری موسوم به «مشاهده‌گر اَبررسانای ۲ میلیمتری گودار» به‌همراه رادیو تلسکوپ پیکو والتا در اسپانیا بهره بردند.

هارتموت شوارتزباخ، عکاس خبری از کشور آلمان با عکسی که مشاهده می‌کنید، برنده‌ی عکس سال ۲۰۱۹ یونیسف (صندوق کودکان سازمان ملل متحد) شد. این عکس دختربچه‌ای را در جستجوی زباله‌های پلاستیکی در زاغه‌های شهر بندری مانیل فیلیپین نشان می‌دهد. یونیسف در مورد برنده امسال عکس سال اعلام کرد که این عکس با موفقیت سه فاجعه‌‌ی دوران ما یعنی فقر، آلودگی و کودکان کار را به تصویر کشیده است. شوارتزباخ، عکاس انسان‌گرا سال‌ها است با عکس‌های خود زندگانی مردمان فقر سراسر جهان را روایت می‌کند. به گفته یونیسف بسیاری از کودکان خردسال برای برطرف کردن نیازهای مالی خانواده‌های خود مجبور به جمع‌آوری زباله در آب‌های آلوده بندر مانیل هستند.

شوارتزباخ پس از دریافت جایزه عکس سال یونیسف اظهار داشت:

 این عکس نمایانگر احتیاج کودکان و همین‌طور قدرتشان است که حتی در سخت‌ترین شرایط نیز دست از تلاش برنمی‌دارند. کودکان با ارزش‌ترین داشته‌ی ما هستند. اما، متأسفانه حقوق کودکان بدل به وعده‌هایی توخالی شده است.

در این تصویر دیدنی شکوفایی جلبک‌های دریایی را در دریای بالتیک مشاهده می‌کنید. ماهواره‌ی کوپرنیک-۲ آژانس فضایی اروپا این تصویر را امروز به ثبت رسانده است. رنگ سبزی که در تصویر می‌بینید بر اثر وجود کلروفیل یا سبزینه‌ در گیاهان دریایی به وجود می‌آید. همین درخشندگی کلروفیل باعث شده که شکوفایی جلبک‌های دریایی از فضا قابل مشاهده باشد و به ماهواره‌ها نیز امکان رصد این پدیده دیدنی را بدهد.

پژوهشگران دانشگاه کپنهاگ در دانمارک، موفق شدند با استخراج دی‌ان‌ای زنی ۵۷۰۰ ساله از یک صمغ تصویر چهره‌‌اش را بازسازی کنند. پژوهشگران اعلام کردند که این صمغ از پوست درخت غان تهیه شده بود. پژوهشگران توانستند از بزاق باقیمانده روی این صمغ ژنوم کامل انسان را استخراج کنند. تجزیه و تحلیل‌ها نشان داد که صمغ توسط یک زن جویده شده که از نظر ژنتیکی به اقوام شکارچی گردآور تعلق داشته که در مرکز اروپا می‌زیستند. پژوهشگران عقیده دارند که این زن احتمالا پوستی تیره، موهای مشکی و چشمانی آبی داشته است.  

در این عکس پرتاب موشک آریان‌اسپیس از پایگاه فضایی گویان فرانسه را مشاهده می‌کنید که روز چهارشنبه از زمین برخاست. موشک آریان‌اسپیس جدیدترین ماهواره‌ی شناسایی سیارات فراخورشیدی آژانس فضایی اروپا را با خود به مدار پائینِ زمین رساند. ماهواره شناسایی سیارات فراخورشیدی (CHEOPS) صبح چهارشنبه ساعت ۳:۵۴ به فضا پرتاب شد. این ماهواره قرار است برای شناسایی سیارات خارج از منظومه شمسی و احتمالا قابل‌سکونت به کار رود.  

پژوهشگران دانشگاه بن، آلمان و دانشگاه مستقل ملی مکزیک پس از بررسی‌ استخوان‌های کشف شده در گوری دسته‌جمعی پی به مرگ دردناکشان بردند. این استخوان‌ها سال ۲۰۱۳ در شهر اوچمال از شهرهای مهم تمدن مایاها در گواتمالا کشف شده بودند. به‌گفته‌ی باستان‌شناسان این افراد حدود ۱۴۰۰ سال قبل کشته شده و بدن‌هایشان قطعه قطعه شده‌اند. در این گور دسته‌جمعی که به عقیده باستان‌شناسان متعلق به افرادی با جایگاه اجتماعی بالا بوده (از روی برخی جواهرات و حکاکی‌های روی دندان‌)، بقایای استخوانی ۱۴ مرد، ۱ زن و چند نوجوان و ۱ نوزاد ۱۸ ماهه وجود داشت. در تمامی استخوان‌ها علائم جراحات و بریدگی‌های عمیقی با سلاح‌های تیز سنگی به چشم می‌خورد. پراکندگی منظم این علائم به وضوع حاکی از آن بود که تعمدانه کشته و سپس قطعه‌ قطعه شده‌اند. اجساد قربانیان بعدا به درون گودالی ریخته شده و دهانه‌ی گودال هم مُهروموم شده است. باستان‌شناسان اکثر قربانیان را اسرای جنگی می‌دانند که توسط ساکنان اوچمال به اسارت گرفته شده بودند.

پراتیک سارپال، منجم آماتور با بهره بردن از عکس‌های خام دوربین جونوکَم (JunoCam) کاوشگر جونو این عکس دیدنی را پردازش کرده است. کاوشگر جونو این عکس را روز ۲۱ شهریور در حین بیست‌و‌دومین گذر نزدیک خود از مشتری به ثبت رسانده است.

باستان‌شناسان در سال ۲۰۱۴ موفق به کشف ۹ سکه بسیار کمیاب از درون یک کشتی بخاری شده بودند. اکنون قرار است که این سکه‌ها در حراجی به فروش بروند. این سکه‌های نقره‌ی بسیار کمیاب در سال ۱۸۵۶، یعنی در اوج دوران تب طلا در سان‌فرانسیسکو ضرب شده‌اند.

ناسا به‌تازگی جدیدترین عکس خود از سیارک «۲آی/بوریسوف (2I/Borisov)» را منتشر کرده است. در این عکس جدید تلسکوپ فضایی هابل، سیارک بوریسوف را روبروی کهکشانی مارپیچی مشاهده می‌کنید. هابل این عکس را روز پنج‌شنبه ثبت کرده است. در هنگام ثبت این عکس سیارک بوریسوف در فاصله‌ی ۴۲۰ میلیون کیلومتری زمین قرار داشته و کهکشان مارپیچی هم حدود نیم میلیارد سال نوری از زمین فاصله دارد. سیارک بوریسوف، دومین سیارکی است که از فضای بین‌ستاره‌ای وارد منظومه‌ شمسی شده است. این سیارک به افتخار کاشفش گنادی بوریسف، «۲آی/بوریسوف (2I/Borisov)» نام‌گذاری شده است.

باستان‌شناسان موفق به کشف چهار تخم‌مرغ از دوران روم باستان شدند. باستان‌شناسان این ۴ تخم‌مرغ که ۳ تای آن تصادفا شکستند را در گودالی در ایلسبوری، باکینگهام‌شر کشف کردند. به عقیده‌ی باستان‌شناسان این گودال احتمالا در دوران باستان به‌عنوان نوعی «چاه آرزو» به کار می‌رفته است. باستان‌شناسان علاوه بر این تخم‌مرغ‌ها، ده‌ها سکه، کفش، مصنوعات سنگی و چوبی و یک سبد بسیار کمیاب را کشف کردند. باستان‌شناسان دانشگاه آکسفورد که کشف اخیر را انجام داده‌اند، عقیده‌ دارند که چاه آرزوی دوران روم باستان احتمالا کارکردی مشابه چاه‌های آرزوی فعلی داشته و رهگذاران پس از آرزو کردن هدایایی را درون چاه می‌انداختند. تخم‌مرغ‌های باستانی هم‌اکنون در بخش باستان‌شناسی دانشگاه آکسفورد در محفظه‌ی مخصوص عاری از اسیدی نگه‌داری می‌شود و قرار است که در آینده به موزه‌ی باکینگهام‌شر منتقل شوند.

اخیرا خبرگزاری رویترز انگلستان برترین عکس‌های سال ۲۰۱۹ را منتشر کرده که در بین آن، عکس‌هایی از فجایع زیست‌محیطی و حیات‌وحش به چشم می‌خورد. در این عکس، یکی از آتش‌سوزی‌های آمازون را در شهر ریو پاردو، رندونیا برزیل مشاهده می‌کنید. این عکس روز ۲۴ شهریور ماه گرفته شده است. در آمازون هم‌زمان با فصل خشک آتش‌سوزی‌های طبیعی زیادی رخ می‌دهد. اما امسال شاهد افزایش بی‌سابقه‌ی آتش‌سوزی‌های در جنگل‌های آمازون در سرحدات کشورهای برزیل، بولیوی، پاراگوئه و پرو بودیم. آتش‌سوزی‌هایی که اکثرشان با قطع درختان برای مقاصد دام‌پروری و کشاورزی شروع شده بودند. درحالی‌که قطع و آتش‌زدن درختان در تمامی این کشورها غیرقانونی است، اما قوانین سخت‌گیرانه‌ا برای محافظت از جنگل‌های ارزشمند آمازون وجود ندارد. خصوصا در برزیل با روی کار آمدن ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهور پوپولیست راست‌گرا وضعیت به‌نظر بدتر از دیگر کشورهای حوزه‌ی آمازون است. آمازون که به تعبیر دانشمندان «ریه‌ی کره زمین» است، ۲٫۱ میلیون کیلومتر مربع وسعت دارد و نقش حیاتی در تغییرات اقلیمی ایفا می‌کند.

در این عکس جسد یک میمون دُم‌قرمز را مشاهده می‌کنید که برای محافظت در برابر مورچه‌ها در جنگلی در نزدیکی مبانداکا، جمهوری دموکراتیک کنگو از روی درخت آویخته شده است. آمارها نشان می‌دهد که سالانه ۶ تن گوشت حیوانات وحشی از جنگل‌های حوزه‌ی رود کنگو به دست می‌آید. رود کنگو از ۶ کشور می‌گذرد و از این لحاظ پس از آمازون در رتبه‌ی دوم جهان قرار دارد. 

در این تصویر نیز اورانگوتان‌هایی را مشاهده می‌کنید که پس از آتش‌سوزی در جنگل‌های جزیره‌ی بورنئو گوشه‌ای ایستاده‌اند. بنیاد حفاظت از اورانگوتان بورنئویی از این جزیره برای نگه‌داری پیش از رهاسازی اورانگوتان‌ها در حیات‌وحش استفاده می‌کند.

در این تصویر هم کودکانی را می‌بینید که در گوشه‌ای از زمین خشک در حال بازی هستند. این عکس روز ۲۶ آبان در نزدیکی سد خشک شده‌ی شهر گرافت راین، آفریقای جنوبی گرفته شده است.