ویتامین های گروه ب احتمالا بدن را از اثرات مخرب آلودگی هوا محافظت میکنند
پژوهشگران آمریکایی دریافتهاند که مقادیر بالایی از مکملهای غذایی شامل ویتامینهای گروه ب میتواند بهطور کامل اثرات منفی ناشی از حضور ریزگردهای معلق در هوا را دفع کند. اگرچه نتایج بهدستآمده روی گروه آزمایش را نمیتوان بهطور کامل تأیید کرد؛ اما برای رسیدن به نتیجهی نهایی محدودیتهای زیادی وجود دارد.
با گسترش شهرها، آلودگی هوا به یکی از موضوعات مهم برای افراد مختلف تبدیل شده است. با این حال هنوز در مورد نحوهی تأثیر این آلودگی بر بدن و ایجاد بیماریها اطلاعات زیادی در دسترس نیست. بنا بر اظهار نظر تیم تحقیقاتی، مطالعات بیشتر باید در شهرهای مهم و آلودهی جهان نظیر پکن و مکزیکو صورت پذیرد.
سازمان بهداشت جهانی نیز در جدیدترین گزارش خود اعلام کرده است که ۹۰ درصد از جمعیت کل جهان در مناطقی زندگی میکنند که کیفیت هوا در آن مناطق، از مرزهای استاندارد سلامت عبور کردهاند.
غلظت ذرات معلق در هوا یکی از عوامل مهم سنجش سلامت هوا به شمار میرود. در این بین یکی از خطرناکترین ذرات موجود در هوا، ذرات ریزی به نام PM2.5 هستند. این ذرات اندازهای کمتر از ۲.۵ میکرومتر یا میکرون دارند که از اگزوز اتومبیلها، فعالیتهای صنعتی یا آتشسوزیهای جنگلها وارد هوا میشوند. با قطری کمتر از یک سیام موی طبیعی انسان، این ذرات وارد دستگاه تنفسی میشوند و در سنین مختلف برای افراد مشکلات متعدد تنفسی و قلبی ایجاد میکنند.
یکی از موضوعات مورد بحث در بین پژوهشگران تأثیر ذرات PM2.5 بر تغییرات اپی ژنتیک در بدن است که میتواند باعث بیماریهای مختلف شود. ژن در دیانای صفات بیولوژیکی انسان را تعیین و اپی ژنتیک یا وراژن نحوهی بهرهبرداری از این صفات را مشخص میکنند. یک دستگاه پخش موسیقی را در نظر بگیرید؛ موسیقی در حال پخش نقش ژن و دکمههای تنظیم صدا نقش وراژن را بازی میکنند. در حقیقت وراژنها عوامل خارجی هستند که بر چگونگی خوانده شدن ژن تأثیر میگذارند.
تحقیق انجامگرفته نشان میدهد که عوامل محیطی نظیر آلودگی هوا میتوانند روی نحوهی خواندن ژنها در سیستم ایمنی بدن در سطح اپی ژنتیک تأثیر بگذارند. بنابراین، این عوامل توانایی ایجاد نقص یا مختل کردن سیستم ایمنی را دارند. با این حال نتایج یک تحقیق دیگر روی موشها نشان میدهد که مواد غذایی حاوی بیسفنول A میتوانند تأثیرگذاری عوامل محیطی روی بدن را کم کنند.
در تحقیق جدید، گروهی از پژوهشگران بینالمللی هدف جدیدتری را دنبال میکنند. هدف اصلی این تحقیق، پیدا کردن مکمل غذایی مؤثر برای افرادی است که در معرض ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون قرار دارند. این مکمل شامل ۲.۵ میلیگرم فولیک اسید، ۵۰ میلیگرم ویتامین ب ۶ و یک میلیگرم ویتامین ب ۱۲ است.
گروه آزمایش این تحقیق از ۱۰ نفر تشکیل شده است که در مرحلهی اول به مدت مشخص در معرض هوای تمیز قرار گرفتند. در مرحلهی دوم هوایی با غلظت بالایی از ذرات معلق PM2.5 به افراد مورد آزمایش داده شد و در همین حین مقادیر بالایی از ویتامینهای گروه ب مصرف کردند.
بعد از ۴ هفته، ویتامینهای B اثرات ریزگردها را بین ۲۸ تا ۷۶ درصد در ده ناحیهی ژنی کنترل کردند. کنترل اثرات مخرب ریزگردها در ناحیههای دیانای میتوکندریایی، ناحیههایی از سلول با وظیفهی تبدیل انرژی نیز مشاهده شده است.
جیا ژونگ، عضو دانشکدهی بهداشت عمومی دانشگاه هاروارد و نویسندهی مقاله در این زمینه میگوید:
با مشخص شدن سهم این ویتامینها در کنترل اثرات مخرب ریزگردها، میتوان به کنترل کامل آلودگی هوا و نقش مخرب اپی ژنتیک امیدوار بود. در بخش میتوکندریایی نیز به نتایج قابل اتکایی دست پیدا کردهایم.
با وجود امیدبخش بودن نتایج این پژوهش نمیتوان برای آن کاربردی عمومی پیدا کرد. به گفتهی گروه تحقیقاتی، این پژوهش با محدودیتهای زیادی روبهرو است که اولین آن مربوط به اندازهی گروه آزمایش میشود. دومین محدودیت نیز به نامشخص بودن مقدار ویتامین ب مؤثر در این فرآیند برمیگردد.
ژونگ ادامه میدهد:
ما در طی این آزمایش تنها از یک دُز بالا از مکمل حتی بالاتر از مقداری که به زنان باردار تجویز میشود، استفاده کردیم. با این حال اثرات مثبت آن در انتهای آزمایش قابل مشاهده هستند.
در همین رابطه و در راستای نقد دستاوردهای این پژوهش، دکتر برتن از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی میگوید:
نتایج آزمایش اگرچه جامع، ولی روی تنها ۱۰ نفر از افراد مورد آزمایش صدق میکند. ما نیازمند افزایش تعداد موارد آزمایش روی افرادی با پیشزمینههای فرهنگی و محیطی متفاوت هستیم. اگرچه به نظر میرسد استفاده از مکملهای غذایی حاوی ویتامینهای ب برای افراد آسان است؛ اما سیاستهای کلی باید به سمت بهبود کیفیت هوای شهری پیش رود.
نویسندهی مقاله اذعان دارد که آزمایش انجامگرفته تنها بخش اولیه از یک آزمایش بزرگتر بهحساب میآید؛ بنابراین در مرحلهی فعلی نمیتوان بهصورت کامل نقش ویتامینهای گروه ب را بر کاهش اثرات مخرب آلودگی هوا تأیید کرد.
نویسندهی مقاله بیان میکند:
به نظر من استفادهی شخصی مکملهای غذایی برای هر فرد در کنار سیاستهای کلی برای کاهش آلودگی هوا مؤثر واقع خواهد بود. با این حال ما به مطالعات بیشتر بهخصوص در شهرهایی مثل پکن یا شهرهایی در هند و مکزیک برای رسیدن به نتیجه قابل اتکا نیازمندیم.
نتایج این پژوهش علمی در مجلهی (Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS به چاپ رسیده است.