برندگان جایزه نوبل فیزیک ۲۰۱۶
جایزهی نوبل امسال به دیوید تولس (David Thouless)، دانکن هالدین (Duncan Haldane)، و مایکل کاسترلیز (Michael Kosterlitz) به خاطر کارشان بر روی « اکتشافات نظری انتقال فاز توپولوژیک و مراحل توپولوژیکی ماده» اهدا شده است. به بیان سادهتر، آنها از روشهای پیشرفتهی ریاضی برای تشریح پدیدههای عجیب و پیچیده در فازهای غیر معمول استفاده کردهاند.
در سال ۱۹۷۰، کاسترلیز از دانشگاه براون در پراویدنس رود آیلند و تولس نیز به عنوان استاد ممتاز در دانشگاه واشنگتن در سیاتل، از علم توپولوژی در فیزیک به منظور از میان بردن یک تئوری مرسوم و متدوال در فیزیک استفاده کردند که بر مبنای آن گفته میشود ابررسانایی یا ابرشارگی نمیتواند در لایههای نازک رخ دهد. گفتنی است که توپولوژی زیرشاخهای از ریاضیات است که به تشریح خواصی میپردازد که تنها به صورت پلهای تغییر میکنند. کمیتهی نوبل در بیانیهای اعلام کردهاند:
آنها نشان دادند که ابررسانایی در دماهای پایین هم میتواند رخ دهد و همچنین مکانیزم گذار فاز را نیز توضیح دادند که این مکانیزم باعث میشود تا ابررسانایی در دماهای بالاتر ناپدید شود.
آنها در بخش دیگری افزودهاند:
سپس در سالهای دههی ۱۹۸۰، تولس موفق به توضیح آزمایشی با لایههای بسیار نازکی از یک رسانای الکتریکی شد که میزان هدایت آنها به صورت گامهایی از اعداد صحیح اندازهگیری شده بود. وی توانست نشان دهد که این اعداد صحیح به صورت طبیعی از نوع توپولوژیک بودهاند.
تقریبا در همان زمان، هالدین که در حال حاضر ۸۲ سال دارد و استاد فیزیک در دانشگاه پرینستون است، از مفاهیم توپولوژیک برای درک خواص زنجیرهای از آهنرباهای کوچک موجود در برخی از مواد استفاده کرد.
به گفتهی کمیتهی نوبل، آنها امیدوار هستند که این پژوهش دارای کاربردهایی در نسل جدید قطعات الکترونیکی و ابررساناها داشته باشد یا اینکه بتواند در کامپیوترهای کوانتومی آینده استفاده شود. برندگان امسال، به صورت مشترک مبلغی به اندازهی ۸ میلیون کرون (۹.۳ میلیون دلار) را دریافت میکنند.
نظرات