عروسی در kick، عزا در یوتیوب؛ حقیقت ماجرای فاتحه جمعی برای یوتیوب فارسی چه بود؟

اغلب تولیدکننده‌های محتوا با این خبر تصور کردند که آخرین سنگرهایشان را پشت میز کامپیوتر از دست داده‌اند. حالا که زمان بیشتری گذشته بیشتر افراد می‌گویند ماجرا به آن هولناکی که تصور می‌کردند هم نبوده است.

سه‌شنبه، ۲۵ آذرماه همه یوتیوبرها دستپاچه وارد یوتیوب استودیو خود شدند. دلیل آن هم این بود که آریا کئوکسر طوفانی به پا کرده بود که آن‌ها را نگران کاهش ۹۰ درصدی درآمدشان می‌کرد. او خبر داده بود که گوگل حالا دیگر توانایی تشخیص اغلب مخاطبان ایرانی که با فیلترشکن یوتیوب می‌دیدند را پیدا کرده، پس دیگر قرار نیست به ویدیوهای ایرانی تبلیغ بدهد.

اما همان‌طور که پیش از این در زومیت توضیح داده بودیم این سیاستی بود که از سال‌ها پیش در یوتیوب پیاده شد و اتفاق جدیدی نبود.

با این حال نگرانی جامعه یوتیوبرهای ایرانی آن‌قدر پرهیاهو بود که دیگر صدای رسانه‌ای که خلاف این موج باشد به گوش نمی‌رسید. اما حالا برای خود یوتیوبرها مشخص شده این اعداد و ارقامی که همه را به خطا انداخت آن‌قدرها هم درست نبوده و شامل همه نمی‌شود.

کانال مسترتیوب با بررسی ۸۰۰ کانال یوتیوبی از اکتبر تا اول ماه دسامبر به اطلاعات جالبی رسیده است. به گفته این کانال از نظر شدت افت، میانه کاهش درآمد حدود ۸ تا ۱۰ درصد بوده است. بیش از نیمی از کانال‌ها افت خفیف داشته یا اصلا افت نداشته‌اند و فقط ۱۰ تا ۱۵ درصد با افت شدید بالای ۳۰ درصد مواجه شده‌اند؛ همین گروه محدود باعث شکل‌گیری موج نگرانی شده است.

حالا برای آن‌هایی که مرگ یوتیوب را اعلام کرده بودند روشن شده که این کاهش درآمد حداقل سقوط آزاد همگانی یا آن‌طور که رسانه‌ها تیتر زده بودند کاهش ۸۰ درصدی درآمد برای همه یوتیوبرها نبوده است.

با این حال نکته‌ AmirEyZed (امیرصالح زارع) این است که در ماه آخر سال میلادی درآمد همه یوتیوبرها افزایش می‌یابد، برای همین باید یک ماه صبر کرد تا بهتر بتوان ارزیابی کرد که این کاهش درآمد اتفاق افتاده یا نه.

آریا کئوکسر (گیمر) در لایو اخیر خود توضیح داد که این مقایسه را صرفا روی یک ویدیو انجام داده. قصه از این قرار است که او هفته پیش متوجه شده که در ویدیوی آخر خود، یوتیوب به جای ۱۱ دلار به ازای هر هزار بازدید، فقط یک دلار به او پرداخت کرده و در استوری یکی از یوتیوبرهای دیگر (بنیامین) متوجه می‌شود که او هم با همین وضعیت مواجه شده است.

صفحات آموزشی هم می‌گویند تا ۳۰ درصد کاهش را تجربه کرده‌اند؛ یک کانال یوتیوبی که اغلب به موضوع موسیقی می‌پردازد نوشته میزان درآمدش در این مدت ثابت مانده است. حتی درآمد برخی افراد به دلیل قرار داشتن در ماه‌های آخر سال میلادی و افزایش تبلیغات یوتیوب افزایش داشته است.

حالا شایعه جدید این است که همه این هیاهو برای هل دادن مخاطبان به سمت پلتفرم استریم دیگری به نام کیک(kick) بوده است. از همان هفته قبل هم هر یوتیوبری انتهای خبر خود، لینک جدید کیک را منتشر می‌کرد و از مخاطبانش می‌خواست که از این به بعد آن‌ها را در این پلتفرم جدید دنبال کنند.

تردید افراد نسبت به این پلتفرم جدید از اینجا ناشی می‌شد که هم‌بنیانگذار کیک یک سرمایه‌گذار اصالتا ایرانی است و دور از ذهن نیست که هم‌زمان با مارکتینگ برای کیک در تمام دنیا، بخشی از سرمایه خود را به سمت جامعه بزرگ گیمرهای ایرانی هم منتقل کرده باشد.

بررسی‌های زومیت نشان می‌دهد بسیاری از گیمرهای مشهور که این مدت درباره کاهش درآمد اطلاع دادند، در فاصله زمانی کوتاهی نسبت به یکدیگر در ماه آگوست به کیک پیوسته بودند و شروع به گذاشتن لایو در این پلتفرم کردند. سام صابری (گیمر) در چهار ماه گذشته ۴۶ هزار و آریا کئوکسر به ۶۳ هزار فالوئر در کیک رسیده است.

توضیح دیگر او این است: «حتی اگر قراردادی هم ‌بود، قاعدتا هدف اصلی باید این می‌شد که استریمرها از توییچ، که نسبت به کاربران ایرانی بسیار حساس است و حساب‌ها را بلوکه می‌کند، به کیک کوچ کنند نه این که از یوتیوب به این کار تشویق شوند.»

دلیل هم‌زمانی تمام این اتفاق‌ها صرفا این بود که کیک درآمد خوبی می‌دهد. بنابراین اگر درآمد یک استریمر در یوتیوب یا توییچ کاهش شدیدی پیدا کرده، گزینه منطقی این است که به کیک برود و حرفه خود را نجات دهد. خلاصه کل ماجرا همین بوده و نه چیز دیگری.

- امیرصالح زارع (AmirEyZed)، گیمر و یوتیوبر

درآمد گیمرها در کیک بستگی به تعداد بازدیدکنندگان در لحظه دارد. مثلا اگر میانگین هزار نفر در لحظه بیننده داشته باشید، حدودا ساعتی ۱۰ تا ۱۵ دلار دریافت خواهید کرد. با ۶ ساعت استریم در روز، این عدد معادل ۹۰ دلار در روز یا حدود ۲۷۰۰ دلار در ماه می‌شود که برای استریمرهایی که کاهش درآمد داشته‌اند قابل توجه است. این محاسباتی است که زارع که به‌تازگی به کیک پیوسته می‌کند. او اکنون ۲۶ هزار فالوئر در این پلتفرم دارد.

نیویورک‌تایمز نوشته «اد کریون» و بیژن تهرانی (بنیان‌گذاران کیک) هنگام بازی آنلاین RuneScape با هم آشنا شدند. تهرانی از والدینی ایرانی در کشور آمریکا به دنیا آمده اما در جوانی به ملبورن استرالیا نقل مکان کرده است.

آن‌ها ابتدا شرکت Easygo را که توسعه‌دهنده بازی‌های کازینویی آنلاین بود در سال ۲۰۱۶ توسعه دادند. Easygo چند کسب‌وکار مرتبط دارد که مهم‌ترینشان Stake، یک پلتفرم شرط‌بندی آنلاین با گردش مالی بسیار بالاست.

پلتفرم کیک هم بعد از این راه‌اندازی شد که توییچ فعالیت‌های قمار آن‌ها را در این بستر محدود کرد. به این ترتیب تهرانی و شریک خود (اد کریون) کیک را راه انداختند که مسیرشان را از توییچ جدا کنند.

در سال ۲۰۲۵، بیژن تهرانی ۳۱ ساله در فهرست «۵۰ فرد ثروتمند استرالیا» و همچنین فهرست «میلیاردرهای جهان» مجله فوربس قرار گرفت؛ تا ماه می ۲۰۲۵ ارزش خالص دارایی او را حدود ۲٫۸ میلیارد دلار برآورد کرده‌اند.

به نظر می‌رسد که کیک آمده تا موتور stake را روشن و تبلیغات را برای این کازینوی بزرگ آنلاین شروع کند و سیاستشان هم جذب استریمرهای کوچک و بزرگ به این پلتفرم است. به همین خاطر هم حتی اگر نیت یوتیوبرها از هفته گذشته تبلیغ برای کیک نبود، عملا به شکل غیرمستقیم منجر به جذب استریمرها و مخاطبان جوان به سمت این پلتفرم جدید شدند.