تعیین ارزش و ارزش‌گذاری شرکت‌های دانش بنیان با کارشناسان ارزش‌گذار رتیبا

دانش مزیت رقابتی و بزرگ‌ترین دارایی برای این کسب‌وکارها است و نحوه مدیریت این دانش در شرکت‌های دانش‌بنیان ظرفیت‌های بیشتری برای افزایش ارزش کسب‌وکارها به‌وجود می‌آورد. ارزش‌گذاری دارایی نامشهود شرکت‌های دانش‌بنیان براساس مدیریت و اشتراک دانش انجام می‌شود. آنچه در تعیین ارزش این شرکت‌ها تأثیرگذار است، اصل دانش یا محصول، تیم استارتاپی یا میزان سهم به‌دست‌آمده از بازار در رقابت با سایرین است.

کارشناسان ارزش‌ گذاری رتیبا retiba.ir با تجربه فراوان به ارزش‌گذاری دانش فنی شرکت‌های دانش‌بنیان می‌پردازند و براساس اسناد شرکت و مدارک موجود منصفانه‌ترین گزارش ارزش‌گذاری را ارائه می‌کنند. ارزش گذاری استارتاپ‌ها علم عینی نیست؛ بلکه بیان داستان و نوعی هنر است. در این شرایط، اوضاع استارتاپ‌های نوپا و نوآوری که برای انجام ارزش‌گذاری به دانش فنی متکی هستند، دشوارتر می‌شود. در ارزش‌گذاری دانش فنی شرکت‌های دانش‌بنیان، دانش بزرگ‌ترین سرمایه و نحوه مدیریت آن در قیمت‌گذاری و تعیین ارزش کسب‌وکارها مؤثر است.

ارزش گذاری شرکت‌های دانش بنیان براساس دانش فنی آن شرکت و سرمایه‌های نامشهود انجام می‌شود. دارایی نامشهود استارتاپ‌ها لازم است سه ویژگی داشته باشد تا به‌عنوان دارایی نامشهود در یک کسب‌وکار تلقی شود.

• قابل شناسایی باشد.
• به‌واسطه شرکت کنترل شود.
• داشتن منافع اقتصادی در آینده (ازطریق درآمد یا کاهش هزینه‌ها)

نمونه‌هایی که با عنوان دارایی نامشهود دسته‌بندی می‌شود و بر ارزش‌گذاری شرکت دانش‌بنیان تأثیرگذارند، شامل حق ثبت اختراع، حق چاپ، فهرست مشتریان، هر‌گونه فناوری توسعه یافته (نرم افزارها) و مجوزها یا حق امتیازها است. با وجود نقش انکار‌نشدنی نیروی فنی و کارمندان در پیشبرد اهداف کسب‌وکارهای دانش بنیان، این معیار در ارزش‌گذاری به‌عنوان دارایی نامشهود وزنه چندان محکمی محسوب نمی‌شود.

ارزش گذاری دارایی‌ نامشهود شرکت دانش بنیان با‌توجه‌به بهای تمام‌شده برای دستیابی به همه موارد گفته‌شده انجام می‌شود. باوجوداین، اگر مجوزها و حق امتیاز محصولات جزئی از برنامه بزرگ‌تری از استارتاپ باشند، ارزشگذاری این شرکت براساس وزن‌دهی متناسب با ارزش منصفانه بازار سنجیده می‌شود.

در ارزش‌گذاری دارایی نامشهود شرکت‌های دانش‌بنیان چرخه عمر و استهلاک نقش چندان پررنگی ندارد، با این تأکید که در بیشتر مواقع دارایی‌ها عمر نامحدود دارند. در شرکت‌های دانش‌بنیان ارزش دارایی براساس بهای تمام‌شده ثبت می‌شود و مستهلک نخواهد شد. با‌این‌حال، در ارزش‌گذاری شرکت دانش‌بنیان تمام دارایی‌ها از منظر کاهش ارزش باز‌هم بررسی می‌شوند.

در شرایط عادی ارزش هر دارایی در سایر شرکت‌ها عمری محدود دارد. این یعنی بعد از طی‌کردن مدت زمانی آن دارایی مستهلک و ارزش حسابداری آن (بعد از طی دوره استهلاک) ۱ ریال خواهد شد. تفاوت شرکت‌های دانش‌بنیان در این‌جا مشخص می‌شود؛ زیرا دانش‌بنیان‌ها از این قاعده تبعیت نخواهند کرد و ارزش آن‌ها به‌مرور‌زمان عوض نخواهد شد. دارایی نامشهود تحت عواملی مانند کاهش ارزش بازار، عوض‌شدن شرایط اقتصادی یا منسوخ‌شدن فناوری دچار کاهش ارزش یا مستهلک‌شدن می‌شود.

ارزش گذاری شرکت‌های دانش بنیان براساس دارایی‌های شرکت و اسناد و مدارک رسمی آن انجام می‌شود. گفته می‌شود که ارزش‌گذاری دارایی نامشهود شرکت‌های دانش‌بنیان که از‌جمله شرکت‌های نوآور هستند، ممکن است با کمی چالش همراه باشد. استارتاپ‌های دانش‌بنیان در شرایط مختلفی به ارزش‌گذاری سهام خود نیاز پیدا می‌کنند.

در چنین شرایطی، ارزش‌گذاران باتجربه رتیبا باتوجه‌به نیازهای شرکت‌های دانش‌بنیان و اهمیت نقششان در اکوسیستم استارتاپی کشور، کار خود را شروع می‌کنند. بر شرکت‌های دانش‌بنیان واجب است که اگر ایده‌ای دارند، زودتر آن را مکتوب کنند و با ثبت پتنت (Patent) بتوانند حق اختراع را در ارزش‌گذاری کسب‌وکار خود وارد کنند.

ایده‌ها و اختراع‌ها در شرکت‌های دانش‌بنیان زمان محدودی دارند و این‌گونه نیست که حق یک اختراع ۱۰ یا ۲۰ سال برای استارتاپی محفوظ بماند. پس در ارزش‌گذاری دانش فنی شرکت‌های دانش‌بنیان اگر ایده‌ای وجود دارد، لازم است در ثبت آن تعجیل شود.