کد منبع سیستم‌عامل لیزا اپل بعد از ۴۰ سال به‌طور رایگان منتشر شد

لیزا به‌عنوان اولین کامپیوتر اپل با رابط‌کاربری گرافیکی شناخته می‌شود و اکنون ۴۰ سال از انتشار آن می‌گذرد. اکنون به‌مناسب سالگرد انتشار این سیستم‌عامل، موز‌ه‌ی تاریخ کامپیوتر که از لیزا به‌عنوان مهم‌ترین شکست اپل یاد می‌کند، کد منبع نرم‌افزار آن را به‌طور رایگان ارائه داده است.

کد کامل سیستم‌عامل لیزا در یک فایل فشرده ۷ مگابایتی برای دانلود دردسترس قرار گرفته است که پس خارج کردن آن از حالت فشرده، حجمی معادل ۳۰ مگابایت خواهد داشت. بااین‌حال، قبل‌از دانلود فایل باید با توافق‌نامه‌ی مجوز آن موافقت کنید و نام و آدرس ایمیل خود را ارائه دهید. پس از دانلود نیز می‌توانید روش اجرای سیستم‌عامل را مشاهده کنید.

با نگاهی به رابط کاربری گرافیکی لیزا، سریعاً متوجه خواهید شد که ریشه‌ی مک از کجا سرچشمه می‌گیرد. درواقع نسخه‌های جدید مک نیز همچنان نشانه‌هایی از لیزا دارند که ازجمله می‌توان به منوی کشویی در بالای صفحه و نمادهای بخش مدیریت فایل و برنامه‌ها اشاره کرد. نرم‌افزار لیزا روی پردازنده‌ی موتورولا ۶۸۰۰۰ اجرا می‌شد و حتی امکان انجام چندکار به‌طور همزمان را ارائه می‌داد. البته این پردازنده به‌سختی با لیزا کار می‌کرد و کامپیوتری کند و گران‌قیمت بود که پس از عرضه‌ی مک درسال ۱۹۸۴، برای همیشه به خاطرات سپرده شد.

شایان ذکر است که لیزا درواقع نام دختر استیو جابز است. به‌نوشته‌ی MacWorld، این کامپیوتر اولین‌بار در ۱۹ ژانویه ۱۹۸۳ با قیمت درخورتوجه ۹۹۹۵ دلار عرضه شد که چندهزار دلار بیشتر از رایانه‌های شخصی IBM در آن زمان بود. البته کامپیوترهای IBM از رابط‌کاربری گرافیکی استفاده نمی‌کردند. اپل امیدوار بود رابط‌کاربری گرافیکی لیزا برای غلبه بر قیمت بالا و عملکرد ضعیف این محصول کافی باشد اما این دستگاه فروش زیادی را تجربه نکرد و چندان مورد استقبال خریداران قرار نگرفت.

مکینتاش اولین‌بار درسال ۱۹۸۴ با قیمت معقول‌تر ۲۴۹۵ دلاری عرضه شد. اپل همچنین مدل جدید لیزا را در آن زمان روانه‌ی بازار کرد اما این مک بود که بیشتر مورد توجه قرار گرفت و درنتیجه لیزا به فراموشی سپرده شد. کافی است بگوییم بدون لیزا، مک هم وجود نداشت و تاریخچه‌ی این دستگاه بسیار جذاب به‌نظر می‌رسد. برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد تاریخچه‌ی لیزا می‌توانید به وب‌سایت موزه‌ی تاریخ کامپیوتر مراجعه کنید.

موزه‌ی تاریخ کامپیوتر در مانتین‌ویو کالیفرنیا که حدود ۱۵ کیلومتری شمال اپل پارک قرار دارد، رویدادی را برای جشن چهل‌مین سالگرد لیزا میزبانی خواهد کرد. سخنرانان این مراسم برخی از اعضای تیم توسعه‌ی لیزا هستند که ازجمله می‌توان به بیل اتکینسون، بروس دنیلز و جان کوچ اشاره کرد. در این رویداد که در تاریخ ۳۱ ژانویه (۱۱ بهمن ۱۴۰۱) برگزار خواهد شد همچنین دموهایی از اجرای نرم‌افزار لیزا به‌نمایش درخواهد آمد.