آیا اپل با «از هم گسیخته کردن» آیفون در راه اشتباه اندروید گام بر می‌دارد؟

احتمالا اخبار مربوط به کنفرانس سالانه توسعه دهندگان اپل (WWDC 2012) را دنبال کرده‌اید و تا حدی به محصولات معرفی شده در این کنفرانش آشنایی دارید. اما یک نکته جالب و کوچک در میان آن‌همه زرق و برق محصولات جدید و تعریف‌ و تمجیدهای اپل، توجه بسیاری را به سمت خود جلب کرد. ویژگی‌های جدید iOS 6 نظیر مسیریابی گام به گام تا مقصد فقط برای آیفون 4S و آیپد 2 و آیپد جدید قابل دسترس است. دستیار صوتی محبوب اپل نیز فقط برای آیفون 4S و آیپد جدید فعال می‌شوند. تصمیم داریم در این مقاله به چرایی این رفتار تبعیض‌گونه اپل و تأثیر آن بر نگاه کاربران محصولات قدیمی‌تر این شرکت بپردازیم.

آیفون 4 همانند آیفون 3GS با اینکه هنوز به فروش می‌رسند امکان استفاده از سرویس مسیریابی گام به گام و همچنین دستیار هوشمند Siri را در نسخه iOS 6 ندارد. آیا اپل دقیقا به همان راه اشتباهی می‌رود که گوگل و اندروید در حال پیمودن آن هستند؟ بی‌شک این نحوه جداسازی باعث نارضایتی کاربران خواهد شد.

با اینکه آیفون 4، آیفون 3GS و آیپد نسل دوم هنوز به فروش می‌رسند و در لیست محصولات فروشگاهی اپل می‌باشند، رفتار اپل و نوع نگاه تبعیض گونه اپل نسبت به این محصولات و امکاناتشان باعث تعجب برخی شده است. آیا اپل حقیقتا به دنبال جداسازی محصولاتش در استفاده از iOS است؟ پس آیا باز هم این امکان وجود دارد که ویژگی‌هایی از سیستم‌عامل برای تعدادی از محصولات فعال و قابل دسترس باشد و برای تعداد دیگری غیر فعال؟

این امر تا چه میزان می‌تواند به توسعه‌دهندگان و تولیدکنندگان برنامه‌های جانبی ضرر برساند و یا منجر به یک کابوس برای آن‌ها گردد؟ آیا اپل می‌خواهد همانند اندروید، کاربرانش را دچار سردرگمی‌های فراوان کند، آنچنان که تعدادی از محصولات مبتنی بر این سیستم‌عامل‌ها که در حال فروش نیز هستند از بسیاری از سرویس‌ و ویژگی‌های تازه محروم شوند و بدتر آنکه این محرومیت به خاطر عدم توانایی آن محصولات در پشتیبانی از سرویس‌های تازه نیست، بلکه به خاطر نوع نگاه و استراتژی اپل است.

با توجه به اینکه آیفون 4 تمامی سخت‌افزار لازم برای پشتیبانی از مسیریابی گام به گام را دارا است، ناراحت‌کننده است که از این امکان پایه‌ای و اساسی بی‌بهره باشد. بدتر آنکه دستیار صوتی Siri نیز راهی در این گوشی پیدا نخواهد کرد و حتی در پایه‌ای‌ترین امکانات آن نظیر تبدیل گفتار به متن که در صفحه کلید اندروید با آیکون میکروفون وجود دارد و بسیار ویژگی پایه‌ای و ساده‌ای است نیز بی‌بهره است. حقیقتا محروم کردن آیفون 4 از برنامه مسیریابی یک تبعیض و جداسازی ساده نیست، بلکه یک رفتار عمدی، تأسف‌برانگیز و نوعی سوء استفاده در بروزرسانی محصولات می‌باشد.

از ورود اولین نسخه های آیفون 4 (4GB GSM version) نزدیک به دو سال می‌گذرد و شاید تعدادی بر این عقیده باشند که برای گوشی دو ساله حتی همان iOS 5 هم کافی است و نیازی به این اعتراضات برای چند ویژگی اضافه‌تر نیست. ولی من با این استدلال هم عقیده نیستم زیرا زمانی که آیفون 4 هنوز به خوبی کار می‌کند و از بسیاری از گوشی‌های رایج به قولی سرتر است و تازه اینکه خریداران آن هزینه زیادی را بابت خرید آن پرداخت کرده‌اند و گوشی آن‌ها از نظر سخت‌افزاری قابلیت دریافت این امکانات را دارد پس چرا نباید به این امکانات دسترسی داشته باشند؟

تازه نسخه CDMA آن نزدیک به 18 ماه پیش برای فروش آماده شد و حتی نسخه 8 گیگ این گوشی از یک سال پیش به مشتاقان عرضه گردید. آیا برای یک گوشی یک ساله، نداشتن امکان گفتار به متن و همچنین راهنمای مسیریابی قدم به قدم، زمانی که از چند سال پیش همین ویژگی‌ها دلیل خرید بسیاری از کاربران برای گوشی‌های اندروید بوده و از آنها به عنوان برتری نسبت به آیفون یاد می‌شده، آزار دهنده نیست؟

با اندکی تأمل در نگاه متعجب زده اکثر خریداران آیفون 4، آیا این یک فرصت و راه برای اپل است یا یک بزرگراهی از اعتماد دو سویه از دست رفته؟

مطرح کردن این استدلال اجتناب ناپذیر است که: ممکن است آیفون 4 توانایی سخت افزاری لازم برای مسیریابی گام به گام و یا ویژگی تبدیل گفتار به متن را ندارد. اما برای تحلیل بهتر این استدلال، شما را نه به سوی گوشی های رده متوسط اندروید (مثل LG Enlighten) ارجاع می دهم که قادر به انجام هر دوی این ویژگی‌ها می‌باشد، بلکه می‌خواهم از برنامه‌های جانبی مخصوص مسیریابی آیفون بگویم که قادر به مسیریابی گام به گام هستند و از زمان عرضه آیفون 3G وجود داشته‌اند. از جمله این برنامه‌ها می توان به برنامه رایگان MapQuest و برنامه بسیار قوی TomTom app اشاره کنیم. در کنار این‌ها بهتر است به برنامه Vlingo که قادر به کنترل برنامه‌ها با دستورات صوتی است نیز اشاره‌ای داشته باشیم.

من کاملا اطمینان دارم که آیفون 4 قادر به اجرای برنامه‌های مسیریابی گام به گام و دستیار صوتی می‌باشد. به همین اندازه هم مطمئنم که اپل این چندگانگی و تبعیض را از روی هدف خاصی انجام داده که بی‌شک این هدف کمک به توسعه‌دهندگان نرم‌افزاری نبوده، بلکه هدف فروش بیشتر محصولات جدید این شرکت و متمایل کردن کاربران محصولات قدیمی‌تر به سمت خرید محصولات جدید بوده است.

به هرحال اپل به خوبی می‌داند که اندروید و ویندوز فون مشتریان خاص خود را دارند و برای آنکه چرخه فروش آیفون دچار وقفه نشود یا با کاهش فروش مواجه نشود باید سیاست‌هایی اعمال کند تا دارندگان محصولات قدیمی‌تر به سوی خرید محصولات جدید سوق پیدا کنند. البته این سیاست‌ها در دو قالب مطرح می‌شود: اول اینکه محصول جدید آنقدر جذابیت و توانایی داشته باشد که نظرکاربر قدیمی را برای خرید آن جلب کند.

دوم اینکه تدابیری اندیشیده شود تا کاربر محصول قدیمی، دریابد که وسیله او آنچنان توانایی لازم را نسبت به محصولات جدید ندارد و بیشتر از آنکه زرق و برق محصول جدید چشمان او را خیره کند، مشکلات و معایب وسیله‌اش او را به سوی خرید جدید بکشاند. اپل تا چندی پیش بیشتر به دنبال سیاست اولی بود ولی انگار از این به بعد قرار است هر دوی این سیاست‌ها را برای فروش محصولات بیشتر دنبال کند. احتمالا با من در این موضوع هم عقیده هستید که آیفون به واقع گوشی فوق‌العاده‌ای است و کاربرانش این حق را دارند که انتظار داشته باشند که لااقل برای هشت ماه ویژگی‌های گوشی آنها در رقابت با دیگر گوشی‌ها کمبود و کاستی نداشته باشد( این موضوع برای آیفون 4 هشت گیگ صدق می‌کند).

هم اکنون اپل سه مدل از آیفون را با ویژگی‌های مختلف برای فروش دارد.  همانگونه که در حال حاضر آیفون 4 با تخفیف ارایه می‌شود یا 3GS به عنوان یک پیشنهاد به صورت رایگان در قرارداد سرویس‌دهنده‌های مخابراتی ارائه می‌گردد، مشتریان شاهد آن هستند که آیفونی که به تازگی خریده‌اند قادر نیست کارهایی که از سال‌ها پیش گوشی‌های اندرویدی انجام می‌دادند را انجام دهد!

قبلا درباره ایرادات اندروید و مشکلاتی که برای بسیاری از کاربران برای دریافت نسخه جدید تر اندروید به‌وجود آمد بحث‌های زیاد و مقالات متعددی منتشر کردیم و به نظر خیلی از کارشناسان همین تبعیض‌ها و جداسازی‌ها که در زمینه اندروید بیشتر به دلیل سردرگمی گوگل و کندی شرکت‌های سازنده بوده‌ است می‌تواند مانع بزرگی در موفقیت این سیستم‌عامل باشد. اما از هم گسیختگی و تکه تکه‌شدن محصولات اندروید فقط تا بخشی به قصورات گوگل بر می‌گردد، حال آنکه گوگل بسیار به دریافت نسخه 4 اندروید توسط اکثر گوشی‌ها علاقه نشان داد ولی بسیاری از شرکت‌ها مثل سامسونگ با کندی و سیاست‌های خاص و تبعیض‌گونه‌شان و بعضا هم به دلیل برنامه‌های جانبی که خود به سیستم عامل اضافه می‌کردند موجب این مشکلات شدند.

اما کاری که اپل در iOS 6 انجام داد بیشتر به تبعیض و آن‌هم به دلیل سیاست‌های فروش بیشتر بوده است نه قصور و عدم توانایی فنی. اپل یا نمی‌سازد یا اگر تصمیم به ساخت محصولی بگیرد تلاش می‌کند بهترین باشد. اپل به خاطر انحصاری که به نرم‌افزار و سخت‌افزار خود دارد از روز اول می‌تواند به درستی و با صحت بالایی نقشه راه پیشرفت محصول جدید خود را ترسیم کند که نتیجه آن در سیستم عامل iOS و محصولاتی که با این سیستم عامل کار می‌کنند پدیدار است.

تاکنون یکی از دلایلی که همه اپل را مورد ستایش قرار می‌دادند این بود که هر گاه نسخه جدیدی از iOS معرفی می‌شد اکثر محصولات با آن سازگاری داشتند و به سرعت می‌توانستند به نسخه جدید به روز شوند و حتی بسیاری از برنامه‌های جانبی توسعه دهندگان نیز به خوبی بر روی آن‌ها اجرا می شد که همین مهم از عوامل بزرگ تمایل برنامه‌نویسان به سمت iOS بود. ولی گوگل و اندروید درست در نقطه مقابل قرار داشتند تا جایی که اندروید به درستی روی تبلت‌ اجرا نمی‌شد و گوگل مجبور بود نسخه متفاوتی را برای تبلت‌ها منتشر کند و در نهایت با از دست رفتن زمان زیاد نسخه 4 اندروید این مشکلات را برطرف کرد. یکی از بازدیدکنندگان از سایت مطلب جالبی را گذاشته بود: شما می‌توانید سخت افزار اپلی خود را به روز کنید و مدل جدید آن را تهیه کنید ولی هیچ‌گاه نمی‌توانید گوگل و سازندگان محصولات اندروید را برای به روز کردن نسخه اندروید دستگاه‌تان متقاعد کنید.

به هر حال تفاوت آنچنان زیادی میان قدرت سخت افزاری 3GS و 4S وجود ندارد که باعث شود مسیریابی قدم به قدم بر روی 4S اجرا شود ولی بر روی 3GS نشود. سیاست جدید اپل از این نسخه از iOS شروع شده است و احتمالا با آمدن نسخه‌های جدیدتر شاهد نکات غم‌انگیز‌تری خواهیم بود.

حتی اگر از هم گسیختگی به معنای واقعی در محصولات اپل رخ ندهد ولی کنار گذاشتن و اعمال تبعیض در مورد آیفون 4، یکی از کامل‌ترین و پر قدرت‌ترین گوشی‌های بازار، هم غیر ضروری و هم ناعادلانه است. اپل خیلی از مواقع به خصوص در مورد سیستم عامل مک، بروز رسانی‌های بحث برانگیزی را داشته است ولی نه در مورد محصولات قدیمی‌تری که هنوز در حال فروش باشند. این نکته بسیار مهم است که این به روز رسانی تبعیض آمیز در مورد محصولاتی صورت گرفته که هنوز در حال فروش هستند و این مدل اندیشه اپل می‌تواند به رشد و پیشرفت اندروید و ویندوز در مقابل iOS کمک بزرگی کند و برای اپل نتیجه معکوس از آنچه که می‌اندیشد داشته باشد.