۵۰ سال بعد؛ آیا گوشی‌های موبایل واقعاً زندگی ما را بهبود داده‌اند؟

اولین تماس مبتنی‌بر تلفن‌همراه نتیجه‌ی رقابتی پرهیجان بود که در‌نهایت به‌نفع مارتین کوپر و اعضای تیمش به‌پایان رسید. کوپر، مهندس شرکت موتورولا‌، ۳ آوریل ۱۹۷۳ (۱۴ فروردین ۱۳۵۲) ازطریق موبایلی که وزنش بیش از یک کیلوگرم بود و ابعادی در حد آجر داشت، به رقیبش در شرکت AT&T زنگ زد. کوپر می‌خواست رقیبش اولین فردی باشد که می‌فهمد او و اعضای تیمش در پروژه‌ی تولید گوشی تلفن‌همراه موفق شده‌اند.

با‌این‌حال، تماسی که کوپر در سال ۱۹۷۳ برقرار کرد، تنها آغاز مسیر بود. آن روحیه‌ی رقابتی صنعتی را ایجاد کرد که صدها‌میلیارد دلار گردش مالی دارد و زندگی بسیاری از ساکنان زمین را درگیر کرده است. جامعه به‌حدی متحول شده است که نمی‌توانیم زندگی بدون گوشی تلفن‌همراه را تصور کنیم. ۵۰ سال قبل، ایده‌ی برقراری تماس با فردی دیگر ازطریق دستگاهی که درون جیب قرار می‌گیرد، خارج از تصور بود تا اینکه همه‌چیز تغییر کرد.

سال ۱۹۹۲، شرکت IBM اولین گوشی هوشمند را روانه‌ی بازار کرد. گوشی هوشمند به‌عنوان دستگاهی قابل‌حمل معرفی شد که توانایی انجام عملیات‌های کامپیوتری را داشت. از آن زمان تغییرات شروع شد؛ مثلاً ابعاد گوشی‌ها کاهش یافت و دوران موبایل‌های تاشو فرا‌رسید و بلک‌بری به موفقیت فراوانی دست پیدا کرد.

سال ۲۰۰۷، اپل با رونمایی آیفون انقلابی در صنعت موبایل به‌پا کرد. اپل صفحه‌نمایش لمسی را با فناوری‌هایی دیگر ترکیب کرد و در قالب آیفون به مشتریانش تحویل داد. آیفون نقش پررنگی در محبوبیت گوشی‌های هوشمند به‌عنوان کامپیوتر دستی ایفا کرد.

با گذشت زمان، آیفون افزون‌بر اجرای همه‌نوع اپلیکیشن، جای دوربین را نیز گرفت تا شاهد دستگاهی باشیم که توانایی‌هایش صرفاً به تماس و پیامک خلاصه نمی‌شود. در ادامه‌ی مسیر، صنعت موبایل پیشرفت‌های بیشتری تجربه کرد؛ پیشرفت‌هایی که در نتیجه‌ی تلاش‌های اپل و گوگل (به‌ویژه با اندروید) حاصل شدند.

براساس آمار مرکز تحقیقاتی Pew، امروزه ۸۵ درصد از ساکنان ایالات متحده گوشی هوشمند دارند. مطابق‌ با آمار تخمینی، درصد مشابهی از مردم در سراسر دنیا نیز مشغول استفاده از گوشی‌های تلفن‌همراه هستند. در سال‌های اخیر، تعداد کاربران جدید موبایل سالانه بیش از ۵ درصد رشد کرده است؛ آن‌هم در شرایطی که امروزه اکثر مردم موبایل دارند.

در ۵۰ سال اخیر، گوشی‌های هوشمند بارها‌و‌بارها تغییرات بزرگ تجربه کرده‌اند. این صنعت کارش را با دستگاهی شروع کرد که به‌اندازه‌ی آجر بود؛ اما امروزه گوشی‌های بسیار کوچک‌تری داریم که در زمانی کوتاه شارژ می‌شوند و به‌سادگی می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.

دیوید جانسون، از اعضای دانشگاه ایالاتی آریزونا، می‌گوید گوشی‌ها با گذشت زمان کوچک‌تر نیز می‌شوند و احتمالاً در‌نهایت جای خود را به عینک‌ها و هدست‌های واقعیت مجازی می‌دهند. حتی شاید روزی به‌جای موبایل از تراشه‌هایی استفاده کنیم که در بدن کاشت می‌شوند.

جانسون می‌گوید: «گوشی‌ها قرار است به هوش مصنوعی اختصاصی شما تبدیل شوند، فناوری خودمختار اختصاصی خودتان.» به‌گفته‌ی جانسون، هم‌زمان با پیشرفت صنعت موبایل و هوش مصنوعی، کلاه‌برداران نیز به ابزارهای پیشرفته‌تری دسترسی خواهند داشت تا صدا و تصویر را جعل کنند.

در کشورهای درحال‌توسعه، گوشی‌های تلفن‌همراه باعث شده‌اند که فرصت‌های شغلی افزایش یابد و تعداد بیشتری از مردم به تحصیل و آموزش دسترسی داشته باشند و مبادلات بانکی ساده‌تر از قبل شود. نظرسنجی‌ای در سال ۲۰۱۸ اعلام کرد که ۷۹ درصد از ساکنان کشورهای درحال‌توسعه گوشی دارند.

جوان اورلاندو، متخصص سلامت دیجیتال در استرالیا، می‌گوید برای بسیاری از مردم زندگی بدون گوشی هوشمند خارج از تصور است. دستگاه‌های هوشمند امروزی می‌توانند کار، پیامک‌ها، تماس‌ها و شبکه‌های اجتماعی را مدیریت و دسترسی به اطلاعات نامحدود را امکان‌پذیر کنند. به‌گفته‌ی دکتر اورلاندو، گوشی‌ها همچون شمشیری دولبه هستند که در‌کنار تمامی مزایا می‌توانند مضر باشند.

دکتر اورلاندو می‌گوید از نگاه او گوشی‌های هوشمند کالایی نیستند که تحت مالکیت ما باشند: «گوشی به بخشی از هویت ما تبدیل شده است. گوشی مثل این است که یک دست اضافه داشته باشید.» او می‌گوید مشکل اصلی این است که بسیاری از افراد به گوشی‌های موبایل اعتیاد پیدا می‌کنند.

مطالعات جدید نشان می‌دهد افراد نوجوان به‌طور‌ویژه با استفاده‌ی بیش‌از‌حد از فناوری دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. مرز بین ارتباط و ارتباطاتِ بیش‌از‌حد، خصوصاً به‌دلیل فشار هم‌سالان، ممکن است کم‌رنگ باشد.

دکتر اورلاندو به مردم توصیه می‌کند که از خودشان بپرسند گوشی چگونه می‌تواند برای آن‌ها کار کند، نه برعکس: «چگونه ممکن است چنین چیز شگفت‌انگیزی داشته باشید و به‌درستی از آن استفاده نکنید؟»