صورت گربه‌ها ممکن است زیبا باشد؛ اما می‌تواند درد آن‌ها را پنهان ‌کند

برای دهه‌ها، انسان‌ گربه‌ها و سگ‌ها را به‌طور انتخابی پرورش می‌دهد تا ویژگی‌های اغراق‌آمیزی را به‌ویژه در صورت آن‌ها به نمایش بگذارد. وقتی نوبت به گربه می‌رسد، صورت‌ بسیار صاف و گرد و موی مدرن گربه‌های نژاد ایرانی که به‌طور عجیبی کوتاه شده‌ است، نمونه‌های کلاسیک هستند. این نژادها احتمالاً نتیجه‌ی ترجیح انسان برای ویژگی‌هایی شبیه به نوزادان است؛ موضوعی که می‌تواند مستقیماً با غریزه‌ی پرورش‌‌دهندگان همخوانی داشته باشند.

ممکن است نگاه کردن به این گربه‌ها برای انسان دل‌چسب باشد؛ اما نکات منفی متعددی برای حیواناتی که به این شکل نگاه می‌کنند وجود دارد. این ویژگی‌های صورت صاف که به «براکسیفالیک» معروف است، معمولاً با پوزه‌ی کوتاه شده، مجاری تنفسی باریک، چین‌خوردگی بیش‌ازحد پوست و حفره‌های چشم کم‌عمق همراه است. این ویژگی‌های می‌تواند باعث بروز انواع مشکلات سلامتی از جمله نارسایی تنفسی شود و در سگ‌ها خطر ابتلا به شرایط مهلکی مانند گرمازدگی را افزایش بدهد.

اما مشکلات سلامتی تنها مسائلی نیستند که این صفات ممکن است ایجاد کنند. در یک مطالعه‌ی جدید نشان داده شده است که پرورش این ویژگی‌های اغراق‌آمیز بر توانایی حیوانات در برقراری ارتباط مؤثر و بیان خود تأثیر منفی می‌گذارد. حالات صورت گربه‌ها می‌تواند براساس احساسشان تغییر کنند. صورت آن‌ها بسته به ترس، ناامیدی یا درد ممکن است متفاوت به نظر برسد. بااین‌حال، تغییرات شدید در ساختار و زمینه‌ی صورت آن‌ها می‌تواند وضوح بیانشان را مختل کند. بسیاری از ما انسان‌ها به دلیل توانایی تکلم، به‌راحتی می‌توانیم درد خود را ابراز کنیم و به‌سادگی درمان شویم؛ اما حیوانات که از توانایی تکلم بی‌بهره‌اند، در بسیاری از مواقع نمی‌توانند درد خود را ابراز کنند.

این موضوع که مطلع باشیم حیوانات اطرافمان چطور درد را تجربه می‌کنند، بسیار اهمیت دارد. ما از حیوانات خانگی نگه‌داری می‌کنیم، آن‌ها محیط ‌زیست ما را تکمیل می‌کنند و همراهان خوبی برای خانواده‌ی ما هستند. ما گونه‌های زیادی را برای غذا پرورش می‌‌دهیم و از آن‌ها در آزمایش‌هایی جهت پیشرفت علم و سلامت انسان استفاده می‌کنیم. بی‌تردید حیوانات برای ما اهمیت دارند؛ بنابراین این مسئله مهم است که بی‌جهت باعث ایجاد حس درد در آن‌ها نشویم.

جانوران نمی‌توانند احساسات خود را با استفاده از زبان به نحو شایسته و ملموسی به شیوه‌ی ارتباطات انسانی گزارش بدهند؛ اما مشاهده‌ی رفتار آن‌ها نشانگر معیاری برای درک مقدار درد در آن‌ها است. درست مانند پزشکان و کادر درمانی که گاهی اوقات با بیماران خود هیچ زبان مشترکی ندارند، شاخص‌های درد هنوز قابل فهم هستند. طبق نظر کمیته شورای تحقیقات ملی ایالات متحده‌ی آمریکا در مورد تشخیص و کاهش درد در حیوانات آزمایشگاهی، بسیاری از گونه‌های جانوری، از جمله پستانداران و احتمالاً تمام مهره‌داران، درد را تجربه می‌کنند.

سازمان‌های بسیار زیادی مانند «دانشگاه تنسی کالج دامپزشکی مرکز مدیریت درد حیوانات، دانشگاه ایالتی کلرادو کالج دامپزشکی، کنسرسیوم مدیریت درد حیوانات و …» همگی در زمینه‌ی درد و مدیریت درد در حیوانات مطالعه و تحقیقات بسیاری انجام می‌‌دهند. مطالعات نشان می‌دهد که مدیریت درد به علت کاهش استرس و افزایش حس سلامتی، می‌تواند باعث شود حیوان خانگی شما عمر طولانی‌تری داشته باشد. هنگامی که انسان‌ها احساس درد داشته باشند، آن را بروز می‌‌دهند؛ اما هنگامی که حیوان خانگی دچار درد می‌شود، به‌ندرت حتی کوچک‌ترین صدایی از آن‌ها درمی‌آید. حیوان خانگی شما نمی‌تواند صحبت کند؛ ولی اغلب اوقات علامت‌هایی به ما نشان می‌دهد که حاکی از درد حاد یا مزمنی است که از آن رنج می‌برد.

پس از تجزیه و تحلیل تصاویر تقریبا ۲۰۰۰ چهره‌ی گربه، مشخص شد که به نظر می‌رسد انواع صورت‌های «براکیسفالیک»، بیشتر عبارات «دردمانند» را نشان می‌‌دهند؛ حتی اگر این گربه‌های صورت‌صاف درد نداشته باشند. این مورد خصوصاً در مورد گربه‌ی فولد اسکاتلندی فولد رخ می‌دهد. فولد اسکاتلندی، نژادی از گربه‌های خانگی با جهش طبیعی ژن غالب است که بر غضروف‌های سراسر بدن تأثیر می‌گذارد. این موضوع باعث می‌شود گوش‌ها جمع و به جلو و پایین و به سمت جلوی سر خم شوند؛ ویژگی که اغلب به گربه ظاهری جغدمانند می‌بخشد.

در این تجزیه و تحلیل، ویژگی‌های صورت گربه‌های فولد اسکاتلندی برای بیان حالت‌های درد، حتی در مقایسه با گربه‌های موکوتاه خانگی که واقعاً درد می‌کشیدند، نمره‌ی بالاتری گرفت. علاوه بر این، تنوع زیادی در نژادها وجود دارد که در شکل صورت آن‌ها تأثیر می‌گذارد.

وقتی به شکل صورت می‌رسیم، اختلاف زیادی بین نژادهای گوناگون مشاهده می‌کنیم. به‌طور مثال نژادهای سیامی و حبشی، صورت‌هایی باریک، کشیده و دلیکوسفالیک (دارای جمجمه بلند) نسبت به گربه‌های براکسیفالیک (دارای جمجمه‌ کوچک) دارند. دسته‌ی اول نسبت به گربه‌های اهلی با موهای کوتاه یا ماسوسفالیک (دارای جمجمه متوسط) نیز همین‌طور هستند.

ما متوجه شدیم که برخی گربه‌ها بسته به نژاد، این قابلیت را دارند که احساسات خود را با تغییر میمیک چهره نشان بدهند؛ حتی اگر چهره آن‌ها برای ما در حالت عادی باشد؛ بنابراین مسائل ارتباطی مؤثر، ممکن است فقط گربه‌هایی با صورت‌های صاف را تحت تأثیر قرار ندهد. گربه‌های سیامی امروزی اندازه‌ای متوسط دارند و لاغر هستند؛ اما بدنی قوی و عضلانی دارند. بارزترین ویژگی گربه‌های سیامی وجود نقاط و قسمت‌های تیره روی بعضی از نواحی بدنشان است که از آن‌ها با عنوان «نشانه» یاد م‌یشود و روی گوش‌ها، صورت، دم و پاهای این گونه به چشم میخورد.

گربه‌های سیامی که به «میزر» نیز معروف‌اند، در بین اشخاصی که در جستجوی حیوانی اصیل هستند، محبوبیت بسیار بالایی دارند. اندازه‌ی گربه‌ی سیامی نر حدود ۴ تا ۵ کیلوگرم و سیامی ماده سبک‌تر و کمتر از ۴ کیلوگرم است. ارتفاع ‌گربه‌ی نر حدود ۳۰ تا ۳۸ سانتی‌متر و ماده‌ها تقریبا ارتفاع مشابهی (گاهی ۲-۳ سانتی‌متر کوتاه‌تر هستند) دارند.

گربه‌های حبشی با اندازه‌ای متوسط، بدنی کشیده و عضلات زیبا، فعال و عاشق بازی و پریدن هستند. آن‌ها سری مثلثی، گوش‌های نسبتاً بزرگ رو به جلو و نگاهی نافذ دارند که ظاهری هوشیار به آن‌ها می‌دهد؛ گویی به هرچه در اطرافش می‌گذرد توجه می‌کند. چشمان درشت گربه‌ی حبشی هوش و ذکاوت ذاتی آن را نشان می‌‌دهند. رنگ پوشش نژاد حبشی بسیار خاص است. هر تار مو دارای رگه‌های رنگی است که بافت زیبایی از رنگ را به بدن او بخشیده است که در امتداد ستون فقرات تیره‌تر دیده می‌شود و زیر گردن و قسمت‌های داخلی پاهایش روشن‌تر به نظر می‌رسد.

آنچه این یافته‌ها نشان می‌دهد این است که ما انسان‌ها ممکن است نه‌تنها به چهره‌های حیواناتی که زیبا و شیرین به نظر می‌رسند جذب شویم، بلکه به‌طور بالقوه ممکن است به آن دسته از حیواناتی که آسیب‌پذیرتر، آسیب‌دیده یا مضطرب به نظر می‌رسند جذب شویم. متأسفانه، معنای آن برای حیوانات خانگی این است که ما ممکن است وجود نژادهایی با مشکلات جدی بهداشتی را ترجیح بدهیم. موضوعی که می‌تواند برای برقراری ارتباط با ما و حیوانات دیگر مشکلاتی ایجاد کند.

چنین موجوداتی ممکن است در نهایت بیش از آنچه ترجیح می‌‌دهند مورد توجه انسان‌ها قرار بگیرند؛ زیرا ظاهرشان انگیزه‌ی توجه به آن‌ها را در ما ایجاد می‌کند. به همان اندازه، ما انسان‌ها ممکن است لحظه‌ای که آن‌ها واقعا در حالت درد کشیدن قرار گرفته‌اند از دست بدهیم؛ به این دلیل که ما توانایی تشخیص حالت‌های آن‌ها را از وضعیت عادی به وضعیتی که در آن درد می‌کشند، نداریم. در چنین شرایطی به‌ جای آنکه رفتار حیوانات خانگی خود را از چهره‌ی آن‌ها تشخیص بدهیم، بهتر است سلامت آن‌ها را براساس رفتار یا موقعیت استقرارشان بسنجیم.

اما این مسئله با توجه به اینکه بسیاری از ویژگی‌های جسمی دیگر در حیوانات خانگی از جمله اندازه، شکل کلی بدن، طول اندام و دم آن‌ها تفاوت دارد، به‌طور بالقوه مشکل‌ساز است. این مسائل بعید است فقط به گربه‌ها محدود شود‌؛ زیرا سایر گونه‌های اهلی به‌ویژه سگ‌ها نیز انواع مختلفی از حالت‌ها را برای جنبه‌های شدیدی از درد که در آن قرار می‌گیرند، نشان می‌‌دهند.

ارزش همراهی حیوانات خانگی هرگز به این اندازه زیاد نبوده است. منابع مسئول و تنظیم‌شده برای خرید حیوانات خانگی مانند مراکز بازگرداندن به خانه و پرورش‌دهندگان ثبت‌شده، با پرس‌وجوهای جدیدی در دوران کرونا رو‌به‌رو شده‌اند. بااین‌حال با داشتن لیست انتظار طولانی‌تر از حد معمول و تعداد زیادی از مالکانی که اعتراف می‌کنند حیوانات خانگی جدید خود را باانگیزه خریداری می‌کنند، بسیاری از افراد ممکن است به علت کاهش زمان انتظار، همراهان جدید خود را از منابع معتبر دیگری مانند مزرعه توله‌سگ‌ها یا بچه‌گربه‌ها تهیه کنند.

قیمت بچه‌گربه‌ها و به‌خصوص توله‌سگ‌ها همچنان در حد بالایی قرار دارند و زمینه را برای افزایش این نوع روش‌های پرورش نامعتبر اما بسیار سودآور فراهم می‌کنند که تقاضای بالای حیوانات خانگی طراح را برآورده می‌کند. تحقیقات ما نشان می‌دهد مردم باید قبل از انتخاب نژاد خاصی از گربه یا سگ خوب فکر کنند. همچنین در صورت خرید حیوان خانگی از یک پرورش‌دهنده، اطمینان حاصل شود که نژاد مورد نظر به‌طور معمول از مشکلات سلامتی مزمن رنج نمی‌برد. پس لازم است که پرورش‌دهنده‌ی حیوان خانگی را با دقت انتخاب کرد.

از چشم‌انداز ارتباطات، ممکن است ایده‌ی خوبی باشد که از خرید نژادهایی با هر نوع ویژگی بسیار اغراق‌آمیز از جمله صورت‌های بسیار صاف یا کشیده و همچنین نژادهای مینیاتوری مثلاً با پاهای کوتاه شده یا فاقد دم، پرهیز کنید. برای افرادی که قبلاً نژادی با این نوع ویژگی‌ها داشته‌اند، مهم است که از مسائل بالقوه‌ای که ممکن است هنگام تعامل با حیوانات دیگر با آن‌ها رو‌به‌رو شوند آگاه باشند. همچنین لازم است که برای تفسیر صحیح رفتار و عبارات آن‌ها نیز تلاش کنند.