دست‌نوشته پزشکی نایاب از سال‌های پایانی ناپلئون می‌گوید
ناپلئون بناپارت در اوایل قرن نوزدهم به اولین مقام سلطنتی خود دست یافت و در سال‌های پس از انقلاب فرانسه، به‌تدریج جای پای خود را محکم کرد تا در سال ۱۸۰۴، یعنی در ۳۵ سالگی، به مقام امپراتور فرانسه دست پیدا کند. در همین حال، مرگ امپراتور محبوب فرانسه و بزرگ‌ترین فرمانده نظامی تاریخ چندان شایسته‌ی فردی با چنین جایگاه و مقامی نبود. او به جزیرهی دورافتاده‌ای در اقیانوس اطلس به نام سنتهلن تبعید شد و سال‌های پایانی زندگانی خود را در رنج و عذاب و انزوا سپری کرد. ناپلئون سال ۱۸۲۱ در ۵۱ سالگی جان سپرد.
به‌نقل از مجله‌ی اسمیتسونیان، حال دست‌نوشته‌های بسیار نایابی که اخیرا در یکی از حراجی‌های فروخته شده، ابعاد تازهای از وضع وخیم سلامتی ناپلئون در سال‌های پایانی عمرش را آشکار کرده است. به‌گزارش CNN، اخیرا بنگاه حراج هریتیج در دالاس آمریکا نامه‌ای به‌قلم باری ادوارد اومارا، جراح ایرلندی را به قیمت دوهزار دلار به شهروند بریتانیایی فروخته شد. در این دست‌نوشته که ۴ ژوئن ۱۸۱۸ نوشته شده، شرح مبسوطی از وضع سلامت ناپلئون بناپارت آمده است.
اومارا در بخشی از این نامه نوشت: «دریافتم ناپلئون ناپلئون در تب شدید می‌سوزد و در چهره‌اش اضطراب مشهود است و آشکارا متحمل رنج و عذاب جسمی بسیاری است.» این پزشک ایرلندی درادامه علائم امپراتور سابق فرانسه را چنین ذکر کرده است: «تشدید درد در طرف راست بدن، سردرد طاقت‌فرسا، اضطراب و پریشانی، داغی بدن و خشکی پوست و تپش قلب که همه‌ی این علائم از بیماری وخیمی حکایت می‌کند.»
تابلو ناپلئون در بستر مرگ (۱۸۴۳) اثر چارلز ستوبین، نقاش آلمانی
اومارا اشاره کرده است در پائیز سال قبل نیز یکی از دندان‌های عقل ناپلئون را کشیده است. دوران اقامت ناپلئون در جزیرهی سنتهلن دومین و آخرین تبعیدش بود. او ابتدا به جزیرهی البا تبعید شد که توانست سال ۱۸۱۵ و تنها پس از ۱۰ ماه از آنجا بگریزد و دوباره قدرت را در فرانسه قبضه کند. بااین‌حال، ناپلئون و سپاهیانش بعدها در نبرد واترلو شکست خوردند تا سرانجام او مجبور شود از سلطنت کناره‌گیری و خود را تسلیم انگلیسی‌ها کند. متعاقب آن ناپلئون به جزیره‌ای دورافتاده تبعید شد تا ۶ سال پایانی خود را در عزلت و تنهایی به‌سر ببرد.
هوبرت اوکانر محقق و پزشکی است که کتابی درباره‌ی ارتباط پزشک ایرلندی و ناپلئون به‌رشته‌ی تحریر درآورده است. اوکانر در کتابش آورده است باری ادوارد اومارا از خانواده‌ای ثروتمنده بود و در کالج ترینیتی در دانشگاه کمبریج انگلستان در رشته‌ی پزشکی تحصیل کرده است. باوجواین به‌عقیده‌ی اوکانر، ازآنجاکه این پزشک قبلا سابقه‌ی مطرح‌کردن شایعات بی‌اساس درباره‌ی ناپلئون را داشته، ممکن است گزارش‌هایش چندان مطمئ» نباشد.
این دو به‌دنبال تسلیم‌شدن ناپلئون در جولای ۱۸۱۵، در کشتی اچ‌ام‌اس بلروفون با یکدیگر دیدار کردند. وقتی امپراتور فرانسه اطلاع پیدا کرد انگلیسی‌ها می‌خواهند او را در نقطه‌ای دورافتاده‌ای زندانی کنند، درخواست کرد اومارا به‌عنوان پزشک شخصی او را همراهی کند. اومارا همان کسی است که بعدها شایعه کرد امپراتور فرانسه را با سَم آرسنتیک کشته‌اند؛ ادعایی که تا امروز همچنان از ادعاهای بی‌اساس به‌شمار می‌رود. این پزشک ادعای دیگری هم مطرح کرده و گفته بود که فرماندار سنتهلن، سر هادسون لو، به او دستور داده بود زندگی ناپلئون را کوتاه کند.
در همین حال، ناپلئون قصد داشت با ادعای اینکه آب‌وهوای جزیره برای وضع سلامتی‌اش مضر است، از آنجا بگریزد و می‌خواست این ادعا را با اختیارات پزشکی اومارا اثبات کند. بااین‌حال پس از اتهاماتی که اومارا به لو نسبت داد، فرماندار سنتهلن او را اخراج کرد و پزشک دیگری را به‌جای او نشاند. اومارا همچنان دست از ادعایش بر‌نداشت و حتی بعدا در سال ۱۸۲۲ کتابی درباره‌ی دسیسه‌چینی‌های انگلیسی‌ها برای قتل ناپلئون نوشت.
کلید و پاکت نامه و یادداشت‌هایی که در صندوقچه‌ای قدیمی پیدا شدند
ساندرا پالومینو، مدیر نسخ خطی تاریخی بنگاه حراجی هریتیج، به CNN گفت این دست‌نوشته‌ی پزشک ناپلئون توانسته ابعاد تازهای از زندگی دولت‌مرد بزرگ و رهبر نظامی فرانسه را آشکار کند؛ به‌همین‌دلیل، نمی‌توان به‌راحتی از اهمیت تاریخی‌اش چشم‌پوشی کرد. در‌حال‌حاضر، پذیرفته‌ترین فرضیه درباره‌ی علت مرگ ناپلئون سرطان معده است؛ علتی که پس از کالبدشکافی جسدش به‌دست گروهی متشکل از هفت پزشک در سال ۱۹۲۱ تعیین شد.
در تحقیق دیگری هم که در سال ۲۰۰۷ انجام گرفت، محققان نتیجه گرفتند ناپلئون احتمالا در‌اثر خون‌ریزی دستگاه گوارشی و درمان‌نشدن سرطان معده جان سپرده است. اَندرو رابرتز، مورخ بریتانیایی، در‌این‌باره گفته است سرطان ناپلئون از اوایل سال ۱۸۱۸ آغاز شده است.
از دیگر وسایل مرتبط به ناپلئون بنارپارت که اخیرا زیر چکش حراجی رفت، کلیدی آهنی بود که تصور می‌شود قفل درِ اتاقی با آن باز شده باشد که ناپلئون در آن جان سپرده است. BBC درباره‌ی این موضوع گزارش داده است چارلز ریچاد فوکس که در روزگار ناپلئون به‌عنوان سرباز در سنتهلن خدمت می‌کرد، این کلید را همراه خود به ادینبرو (اسکاتلند) برده است. حال بازماندگان سرباز بعد از پیدا‌کردن این کلید اسرارآمیز در صندوقچه‌ای قدیمی تصمیم گرفتند آن را به حراج بگذراند.
دیوید مَک‌دونالد، از متخصصان حراج‌خانه‌ی ساتبیز، در‌این‌باره می‌گوید: «همواره در حراجی‌ها شاهد وسایلی مرتبط با ناپلئون هستیم؛ از نقاشی‌ها و تصاویر ارزشمند گرفته تا وسایل منازل و کاخ‌های امپراتور افسانه‌ای.» به‌هر‌حال، این کلید با‌توجه‌به پیشینه‌ی اسرارآمیز و اینکه کلید اتاقی است که ناپلئون در آن جان سپرده است، جاذبه‌ای مبهوت‌کننده دارد.
نظرات