قطعه گمشده پازل فراعنه؛ دروازه ورودی معبد ایزد خورشید در مصر کشف شد
باستانشناسان در مصر موفق شدند بقایای یک «معبد درهای» باستانی را در منطقهی ابوغراب، در حدود ۱۶ کیلومتری جنوب غربی قاهره، کشف کنند؛ سازهای که روزگاری دروازهی ورودی به یک عبادتگاه عظیم برای بزرگداشت رع، ایزد خورشید مصر باستان بود.
کشف تازه که توسط وزارت گردشگری و آثار باستانی مصر اعلام شد، فصلی جدید را در داستان معابد خورشید مصر باز میکند. این سازه که در نزدیکی رودخانهی نیل قرار دارد، در حقیقت بخش پایینی و ورودی یک مجموعهی بزرگتر است. معبد اصلی بر فراز یک تپه واقع شده و این دو بنا توسط یک گذرگاه سنگفرششده به یکدیگر متصل میشدند و حالا قطعهی گمشدهی این پازل، یعنی دروازهی ورود نیز پیدا شده است.
این معبد یک قرن تمام باستانشناسان را منتظر گذاشته بود. در سال ۱۹۰۱، لودویگ بورخارت، مصرشناس مشهور آلمانی، بخشهایی از آن را پیدا کرد؛ اما به دلیل بالابودن سطح آبهای زیرزمینی، مجبور شد حفاری را متوقف کند. حالا به لطف تغییرات محیطی، این مانع برطرف شده است. ماسیمیلیانو نوزولو، یکی از مدیران این پروژهی باستانشناسی، میگوید: «امروزه سطح آبهای زیرزمینی کاهش یافته و تیم ما موفق شده است نیمی از این معبد درهای را از سال ۲۰۲۴ تاکنون از زیر خاک بیرون بکشد.»
یکی از هیجانانگیزترین یافتههای کاوش، قطعاتی از یک تقویم عمومی است که روی بلوکهای سنگی ورودی معبد حکاکی شده است. این تقویم باستانی، برنامهی جشنها و مراسمهای مذهبی مهم، از جمله جشنوارههای خدایان سوکر و مین را به اطلاع عموم میرساند.
این بلوکها درست در محدودهی ایوان ورودی معبد پیدا شدهاند؛ جایی که در معرض دید همگان بود. نوزولو بر اهمیت این موضوع تأکید میکند: «نکتهی بسیار مهم، محل قرارگیری این بلوکهاست که نشان میدهد نمای بیرونی معبد با این تقویم طولانی از جشنها پوشانده شده بود و احتمالاً یکی از نخستین نمونههای «تقویم عمومی» شناخته شده در تاریخ بشریت است.»
- معبد غرقشده از تمدن عربی باستانی در آبهای ایتالیا کشف شد27 آبان 03مطالعه '4
علاوه بر تقویم، کتیبههایی با نام فرعون نیوسرع (حدود ۲٬۴۲۰ تا ۲٬۳۸۹ پیش از میلاد)، پادشاهی که دستور ساخت این معبد را صادر کرده بود، نیز در میان آوارها شناسایی شده است.
معبد درهای تنها یک ورودی ساده نبود. این بنا به عنوان اسکله عمل میکرد و قایقهایی که از رود نیل میآمدند، در آن پهلو میگرفتند. بازدیدکنندگان پس از ورود به معبد، از طریق راه ارتباطی به سمت عبادتگاه اصلی در بالای تپه حرکت میکردند. تیم باستانشناسی همچنین یک پلکان پیدا کرده است که به پشتبام معبد منتهی میشد؛ مکانی که به نظر میرسد برای رصد آسمان و پدیدههای نجومی استفاده میشده است.
اما داستان معبد به همینجا ختم نمیشود. شواهد نشان میدهد که پس از حدود یک قرن، کاربری این مکان مقدس تغییر کرد و به منطقهای مسکونی تبدیل شد. در میان بقایای این دورهی جدید، باستانشناسان دو قطعهی چوبی پیدا کردند که برای بازی تختهای معروفی به نام سنت (Senet) به کار میرفت. این بازی که مهرههای آن در مقبرهی توتعنخآمون نیز یافت شده، سرگرمی محبوبی در مصر باستان بود. به این ترتیب، عبادتگاهی که روزی برای نیایش ایزد خورشید ساخته شده بود، به خانهای برای مردم عادی و محلی برای سرگرمیهای روزمرهشان تبدیل شد.