برنامه نویسی اندروید را از کجا شروع کنیم؟

طبق گزارش‌ها و اطلاعات جمع‌آوری‌شده توسط گوگل در سال ۲۰۲۳، حدود ۳٫۵ میلیارد گوشی اندرویدی در دنیا وجود دارد؛ عدد یادشده همواره در حال افزایش و حدود دو برابر گوشی های آیفون است.

در این بین بیشترین چیزی که باعث بالا رفتن محبوبیت گوشی‌های اندرویدی شده است، قابلیت سایدلود کردن برنامه‌ها است. سایدلود کردن یعنی افراد می‌توانند برنامه‌های موردنظر خود را از منابع مختلف و خارج از فضای پلی استور دانلود و نصب کنند، قابلیتی که بعد از گذشت سال‌ها هنوز روی گوشی‌های آيفون بهینه نشده است. حال که منابع رسمی و غیررسمی زیادی برای دانلود برنامه‌های اندرویدی وجود دارد، مسلماً افراد زیادی با زبان‌ها و شغل‌های مربوط به برنامه‌نویسی اندروید، خود را مشغول ساخت اپلیکیشن‌های مختلف کرده‌اند.

برنامه‌نویسی اندروید مانند بسیاری از حوزه‌های برنامه نویسی، شغلی پرتقاضا و با درآمد مناسب در دنیای امروز است و افراد زیادی در موقعیت‌های شغلی مختلف از کارآموز تا حرفه‌ای، در آن مشغول کار هستند. اگر شما هم قصد شروع برنامه‌نویسی و ساخت اپلیکیشن‌های اندروید را دارید، در این مقاله سعی می‌کنیم تا پیش‌نیاز‌های ورود به حوزه مذکور و بهترین زبان‌هایی که می‌توانید با آن‌ها ساخت برنامه را شروع کنید، با هم بررسی کنیم.

از آن‌جایی که قبل از ساختن یک ساختمان عظیم باید پایه‌های عظیمی نیز برای آن بنا کرد، اگر می‌خواهید در حوزه انتخابی خود برنامه‌نویس ماهری شوید، ابتدا باید اصول اولیه و پایه را به خوبی فرا بگیرید. اگر اصول اولیه شما قوی‌تر باشد، سریع‌تر یاد خواهید گرفت و زمانی که بتوانید مفاهیمی که یاد می‌گیرید را عمیقاً درک کنید، علاقه شما بیشتر خواهد شد و برای پیچیدگی‌های برنامه‌نویسی آماده می‌شوید.

در این بین، برنامه‌ها و ابزارهایی برای ویندوز و مک وجود دارند که شما را قادر می‌سازند تنها با کشیدن و رها کردن (درگ اند دراپ) آیتم‌ها در محیط برنامه، اپلیکیشن‌های اندرویدی خود را خلق کنید، درست مانند قالب‌های آماده‌ی وردپرس که کار برنامه‌نویسان وب را راحت کرده است؛ اما وقتی صحبت از خلق ایده و ساخت برنامه واقعی اندرویدی می‌شود، هنگامی که نتوانید ماهیت اصلی این کار را کاملاً درک کنید، در آینده شکست خواهید خورد.

شروع برنامه نویسی در ایران ممکن است کمی با کشورهای دیگر فرق کند و روند کارآموزی و استخدام شدن متفاوت و سخت‌تری داشته باشد؛ بنابراین بسیار مهم است که نیازهای کاربران اندروید ایرانی را به خوبی بشناسید و در راستای آن نیازها اقدام به توسعه‌ی پروژه‌های خود کنید.

همچنین انتخاب مناسب ابزارهای برنامه نویسی و زبان‌هایی که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت در موفقیت و شکست شما در حوزه برنامه‌نویسی اندروید تأثیر بسیار زیادی دارد. قبل از انتخاب زبان نسبت‌به ویژگی‌ها و سختی‌های آن تحقیق کنید و پس از انتخاب، سعی کنید تنها مهارت‌های خود را در همان زبان ارتقا دهید و مدام از زبانی به زبان دیگر نپرید. رعایت این مسئله در تمام حوزه‌های برنامه نویسی از سردرگمی شما جلوگیری و به پیشرفتتان کمک می‌کند.

تقویت مهارت‌های یادگیری از دیگر نکاتی است که قبل از شروع برنامه‌نویسی باید به آن فکر کنید. علم برنامه‌نویسی انتها ندارد و هر روز نیز کتابخانه‌ها و فریم‌ورک‌های مختلفی به زبان‌ها افزوده می‌شود؛ بنابراین پس از مدت کوتاهی یادگیری نباید انتظار داشته باشید که همه چیز را فرا بگیرید و اگر چنین فکری می‌کنید، هنوز برای برنامه‌نویس شدن آمادگی لازم را ندارید.

برنامه‌نویسان از زبان‌های زیادی برای توسعه اندروید استفاده می‌کنند که برخی از برخی دیگر کاربرد بیشتری دارند و شاید از برخی‌ها اصلاً استفاده‌ای نشود. در هر صورت ما در ادامه ۸ زبان برنامه‌نویسی که توانایی تولید کدهای اندرویدی را دارند معرفی می‌کنیم.

جاوا اولین زبان رسمی برای توسعه اپلیکیشن‌های اندرویدی بود که در حال حاضر با زبان کاتلین جایگزین شده است اما هنوز هم بسیاری از برنامه‌های موجود در پلی استور با جاوا ساخته شده‌اند و بیشترین پشتیبانی را توسط گوگل دارند. علاوه‌بر تمام این‌ها، جاوا دارای انجمن‌های آنلاین زیادی برای پشتیبانی و گفت‌وگو در مورد مشکلات احتمالی است.

اما یادگیری زبان جاوا با توجه به پیچیدگی خاصی که دارد برای مبتدیان چندان توصیه نمی‌شود، همچنین کیت نرم‌افزاری اندروید (SDK) پیچیدگی این زبان را به سطح‌های بالاتری نیز می‌برد اما با تمرین و تکرار زیاد و داشتن علاقه، زبان جاوا تنها مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها است که می‌تواند در ذهن شما حک شود.

اکنون کاتلین زبان رسمی برای توسعه برنامه‌های اندرویدی است که گوگل در سال ۲۰۱۹ آن را معرفی کرد. کاتلین زبان برنامه‌نویسی چند پلتفرمی است که توسط اکثر توسعه دهندگان، به عنوان جایگزین جاوا برای توسعه اندروید استفاده و از آن به عنوان زبان رسمی ثانویه جاوا نیز یاد می‌شود.

کاتلین همچنین می‌تواند با جاوا تعامل داشته باشد و بر روی ماشین مجازی آن نیز اجرا شود. تنها تفاوت قابل‌توجه بین دو زبان یاد شده، حذف برخی پیچیدگی‌های جاوا و کدنویسی تمیزتر است. مثلاً دیگر نیاز نیست در کاتلین در پایان هر خط کد از نقطه ویرگول استفاده کنید.

ویژگی‌های گفته‌شده باعث می‌شود یادگیری کاتلین در مقایسه با جاوا برای مبتدیان ساده‌تر باشد و همچنین می‌تواند به عنوان نقطه ورودی افراد به دنیای ساخت برنامه‌های اندرویدی به حساب بیاید.

از زبان سی پلاس پلاس نیز می‌توان برای توسعه برنامه‌های اندرویدی با استفاده از کیت توسعه بومی اندروید (NDK) بهره برد اما نمی‌توان یک اپلیکیشن را به‌طور کامل با زبان یاد شده پیاده‌سازی کرد و NDK تنها بخش‌هایی از کد مورد نظر را در کدهای اصلی سی پلاس پلاس قرار می‌دهد.

امروز برنامه‌نویسان زیادی از سی پلاس پلاس برای توسعه برنامه‌های اندرویدی استفاده نمی‌کنند و به دلیل پیچیدگی بیشتر و انعطاف‌پذیری کمتر نسبت به دو زبان قبلی طرفداران زیادی ندارد؛ بنابراین به شما توصیه می‌کنیم تا زمانی که مجبور نشده‌اید، در توسعه اندروید از سی پلاس پلاس استفاده نکنید.

سی شارپ کاملاً شبیه جاوا و برای توسعه اپلیکیشن‌های اندرویدی زبان ایده‌آلی است. این زبان همچنین حافظه را کمتر اشغال می‌کند و به دلیل سینتکس (دستورات) تمیزتر و ساده‌تری که نسبت به جاوا دارد، کدنویسی با آن به‌مراتب آسان‌تر است.

پیش از این بزرگترین ایراد زبان سی شارپ، پشتیبانی از فریک‌ورک NET. و محدود بودن آن به سیستم‌عامل ویندوز بود اما پشتیبانی جدید زامارین این مشکل را حل کرد. اکنون با استفاده از Xamarin می‌توان کدهای اندرویدی را در پلتفرم‌های مختلف ویرایش و اجرا کرد که به‌روزرسانی بسیار خوبی برای جامعه‌ی برنامه‌نویسان اندروید محسوب می‌شود.

پایتون نیز یکی‌دیگر از زبان‌هایی است که در توسعه‌ی اندروید کاربرد دارد حتی اگر سیستم‌عامل یاد شده به‌طور بومی از آن پشتیبانی نکند. شما می‌توانید کدهای پایتون را توسط کتابخانه‌های مختلف به بسته‌های اندرویدی تبدیل و اجرا کنید.

Kivy نمونه‌ای از کتابخانه‌های منبع‌باز پایتون است که از اندروید پشتیبانی می‌کند و تاکنون برنامه‌های زیادی با آن نوشته شده است اما چون اندروید به‌طور بومی از آن پشتیبانی نمی‌کند، برای کاربران تازه‌کار گزینه مناسبی نیست.

زبان‌های اسکریپتی HTML و CSS در کنار زبان برنامه‌نویسی جاوا اسکریپت، توانایی خلق برنامه‌های اندرویدی را با استفاده از فریم‌ورک Adobe PhoneGap دارند که توسط Apache Cordova ارائه شده است. فریم‌ورک PhoneGap اساساً مهارت‌های لازم برای توسعه وب را در قالب برنامه‌های اندرویدی خلاصه می‌کند که علاوه‌بر اندروید در سایر سیستم‌عامل‌ها نیز قابل اجرا است.

اگر می‌خواهید برنامه‌ای که قصد توسعه‌ی آن را دارید به صورت یک برنامه واقعی اندرویدی کار کند، استفاده از PhoneGap چندان پیشنهاد نمی‌شود اما درهرصورت اگر قصد استفاده از آن را دارید، فریم‌ورک React Native در جاوا اسکریپت می‌تواند کمک زیادی به شما بکند.

دارت زبان برنامه‌نویسی منبع‌بازی است که به فریم‌ورک فلاتر قدرت می‌بخشد. البته فلاتر عملکرد خوبی در ارائه‌ی برنامه‌های زیبا برای وب، دسکتاپ و موبایل دارد اما این روزها آنقدر که باید به آن توجه نمی‌شود.

دارت عمدتاً روی آسان‌تر کردن توسعه رابط کاربری برای توسعه‌دهندگان با ویژگی‌هایی مانند Hot-Reload متمرکز است که به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تغییرات را فوراً در حین کار بر روی برنامه مشاهده کنند.

Corona کیتی برای توسعه نرم‌افزار است که می‌تواند برای توسعه برنامه‌های اندرویدی با استفاده از Lua استفاده شود و دارای ۲ حالت Corona Simulator و Corona Native است. Corona Simulator مستقیماً برای ساخت برنامه‌ها استفاده می‌شود در حالی که Corona Native برای ادغام کد Lua با پروژه توسعه‌داده‌شده در Android Studio استفاده می‌شود که برای ساخت اپلیکیشن با بهره‌گیری از ویژگی‌های بومی گزینه مناسبی است.

در حالی که Lua در مقایسه با جاوا کمی محدود است اما بسیار ساده‌تر است و منحنی یادگیری آسان‌تری دارد. نکته مهمی که در مورد Corona وجود دارد این است که زبان مذکور بیشتر برای ایجاد برنامه‌های گرافیکی و بازی‌ها استفاده می‌شود اما به هیچ‌وجه محدود به آن‌ها نیست.

برنامه‌های زیادی مانند چت مسنجر، پخش‌کننده‌های موسیقی، بازی‌ها و ماشین‌حساب‌ها وجود دارند که به‌راحتی با زبان‌های فوق ساخته و اجرا شده‌اند و هیچ زبانی وجود ندارد که بتوان آن را زبان صحیح برای توسعه برنامه اندروید نامید؛ لذا این شما هستید که انتخاب صحیح زبان را بر اساس اهداف و ترجیحات خود برای هر پروژه جداگانه انجام می‌دهید. همیشه یادتان باشد هر انتخابی که داشته باشید، مجموعه مهارت‌هایتان را گسترش می‌دهد و به رشد شما به‌عنوان توسعه دهنده اندروید کمک می‌کند.

با توجه به آگاهی نسبی که تاکنون نسبت به برنامه‌نویسی اندروید و زبان‌های مورد استفاده در این حوزه به‌دست‌ آوردید، اکنون وقت آن رسیده است تا شغل یادشده را ازنظر درآمد و جنبه‌های مالی بررسی کنیم.

با نیم‌نگاهی به سایت‌های کاریابی داخلی و خارجی و جست‌وجو برای موقعیت شغلی برنامه‌نویسی اندروید، با صدها پوزیشن شغلی مواجه می‌شویم که نیازمند افراد مبتدی تا حرفه‌ای و زبان‌های مختلف برنامه‌نویسی در حوزه‌ی یادشده هستند. باتوجه به آمار موجود، در سال ۲۰۲۲ در آمریکا، میانگین درآمد برنامه‌نویسان اندروید، بین ۷۰ تا ۱۱۵ هزار دلار در سال متغیر بوده است که شامل فعالیت‌های افراد در شرکت‌ها و پروژه‌های آزاد آن‌ها می‌شود.

در ایران نیز باتوجه به اینترنتی شدن روند فروش هر مغازه و فروشگاهی، بسیاری از فروشندگان در کنار سایت خود، به استفاده از برنامه‌های اندرویدی برای فروش بیشتر روی می‌آورند. همین فرآیند نیازمند متخصصان زیادی در حوزه برنامه نویسی فرانت‌اند و بک‌اند و برنامه‌نویسی اندروید است.

برای درک دقیق‌تر موضوع می‌توانید یکی از فروشگاه‌های داخلی دانلود اپلیکیشن اندرویدی مانند کافه بازار را درنظر بگیرید. در بستر یادشده هزاران برنامه وجود دارد که توسط توسعه‌دهندگان داخلی تولید شده‌اند که برخی از آن‌ها رایگان و برخی دیگر دارای پرداخت درون‌برنامه‌ای هستند، برخی در اختیار اشخاص و برخی در اختیار شرکت‌های بزرگ هستند. باتوجه به قیمت هر برنامه و تعداد دانلودهای آن‌ها، به میانگینی از درآمد جامعه برنامه‌نویسان اندروید در سطوح مختلف می‌رسید.

همچنین اگر توانایی‌های خود را ارتقا دهید و بتوانید برای شرکت‌ها و کارفرمایان خارجی کدهای اندروید بزنید و به‌اصطلاح به درآمد دلاری برسید، می‌توانید آینده خوبی را در قالب یک برنامه‌نویس اندروید برای خود رقم بزنید؛ زیرا دستمزدهای شرکت‌های غیر ایرانی تفاوت زیادی با نمونه‌های داخلی دارد؛ اما همانطور که گفتیم باید در یک زمینه خاص، تخصص و مهارت‌های خود را تا حد زیادی بهبود ببخشید.

زبان‌های برنامه‌نویسی اندروید که در این مقاله معرفی کردیم، جزو پردرآمدترین زبان‌های برنامه‌ نویسی هستند و بازار کارشان در زمان حال و حتی سال‌های آینده نیز خوب به‌نظر می‌رسد؛ اما یادگیری آن‌ها سختی‌های زیادی دارد و صبر نسبتاً بالایی را از شما می‌طلبد. خصوصاً اکنون که اپل محدودیت‌های زیادی را برای کاربران ایرانی گذاشته است، بازار کار برنامه‌نویسان اندروید در ایران بهتر هم شده‌است. نظر شما در مورد توسعه برنامه‌های اندرویدی چیست؟ اگر در این زمینه تجربه دارید، با به‌اشتراک گذاشتن آن در بخش نظرات، ما را در بهبود مقاله یاری کنید.