وقتی آرامش روان از بین میرود، دروازههای بدن به روی بیماریها باز میشود
استرس، اضطراب و شبهای بیخوابی فقط آرامش روان را به هم نمیریزند، بلکه میتوانند زنگ خطری جدی برای سلامت جسمی شما باشند. این عوامل سد دفاعی بدن را ضعیف میکنند و ما را در برابر عفونتها، سرطانها و حتی بیماریهای خودایمنی آسیبپذیرتر میسازند.
حالا، دانشمندان به سرنخ مهمی دست یافتهاند که این ارتباط شوم را توضیح میدهد. در مطالعهای تازه، پژوهشگران روی نوعی سلول ایمنی به نام «سلول کشنده طبیعی» تمرکز کردند؛ سربازانی که به نظر میرسد در این نبرد، اولین قربانیان هستند.
ایدهی اصلی پژوهش از مطالعهای ملی در عربستان سعودی در سال ۲۰۲۲ شکل گرفت. بررسی در عربستان نشان داد که اختلال اضطراب فراگیر (GAD) بهویژه در میان زنان، بهسرعت در حال افزایش است. این یافته، رناد الحماوی، ایمنیشناس و نویسندهی اصلی مطالعه در دانشگاه طیبه در عربستان سعودی را بر آن داشت تا تأثیر اضطراب بر سیستم ایمنی زنان را عمیقتر بررسی کند.
تیم الحماوی ۶۰ دانشجوی زن ۱۷ تا ۲۳ ساله را مورد بررسی قرار داد. نتایج تکاندهنده بود: ۷۵ درصد از شرکتکنندگان علائمی منطبق با اختلال اضطراب فراگیر داشتند و حدود ۵۳ درصد نیز از کمبود خواب رنج میبردند.
- کمخوابی چه بلایی بر سر مغز ما میآورد؟16 دی 01مطالعه '8
- اضطراب دارید؟ ممکن است مشکل از کمبود ماده مغذی سادهای باشد30 روز قبلمطالعه '2
- هوشیاری فریبنده؛ چرا با وجود خواب کم، احساس میکنیم باانرژی هستیم؟02 اردیبهشت 04مطالعه '5
بخش نگرانکننده ماجرا در آزمایش خون مشخص شد. زنانی که علائم اضطراب را گزارش کرده بودند، بهطور متوسط ۳۸ درصد کمتر از دیگران سلولهای کشنده طبیعی (NK) در خون خود داشتند؛ این یعنی سیستم دفاعی آنها یک شکاف بزرگ پیدا کرده بود.
سلولهای کشنده طبیعی خط مقدم دفاعی بدن در برابر مهاجمان و اولین سلولهایی هستند که به یک عفونت ویروسی یا ظهور یک سلول سرطانی واکنش نشان میدهند. این سلولها دو وظیفه اصلی دارند:
- گروه اول، آنزیمهایی ترشح میکنند که سلولهای بیمار و سرطانی را مستقیماً «میکشند».
- گروه دوم، با ارسال سیگنالهای پروتئینی به نام سیتوکین، سایر بخشهای ارتش ایمنی بدن را فعال و هماهنگ میکنند.
مظنون اصلی ممکن است هورمون استرس باشد
کاهش سلولهای دوکاره، بدن را در برابر بیماریها بیدفاع میکند. جالب اینکه در این پژوهش، زنانی که فقط از کمخوابی شکایت داشتند، با کاهش ۴۰ درصدی در گروه دوم (سلولهای تنظیمکننده) مواجه بودند. پژوهشگران هنوز با قاطعیت نمیتوانند بگویند که اضطراب علت اصلی این کاهش است، اما یک مظنون اصلی وجود دارد: هورمون استرس، یعنی کورتیزول. الحماوی توضیح میدهد:
اضطراب، سطح کورتیزول را افزایش میدهد. ما گمان میکنیم این هورمون ممکن است بهطور غیرمستقیم بر تعداد سلولهای کشنده طبیعی تأثیر بگذارد.- رناد الحماوی
اما فرضیهای دیگر هم مطرح است. استفانو گاروفالو، ایمنیشناس در دانشگاه ساپینزای رم، معتقد است شاید این سلولها از بین نرفته باشند، بلکه از جریان خون به بافتهای عصبی مهاجرت کردهاند تا به تنظیم عملکرد مغز کمک کنند. این نظریه نشان میدهد که ارتباط میان مغز و سیستم ایمنی بسیار پیچیدهتر از تصور ماست.
البته مطالعه محدودیتهایی هم دارد. گروه نمونه کوچک و محدود به زنان جوان از یک قومیت خاص بود. برای تعمیم این نتایج به کل جامعه، به تحقیقات گستردهتری با حضور مردان و زنان از نژادهای مختلف نیاز است. بااینوجود، نتایج پژوهش حاضر به مثابه گامی حیاتی در درک عمیق این واقعیت عمل میکند که چگونه سلامت روان، به عنوان عاملی کلیدی، با سلامت جسم ما پیوندی ناگسستنی دارد.
محتوای این مقاله صرفاً با هدف اطلاعرسانی تهیه شده و به هیچ وجه نباید جایگزین مشاوره پزشکی تخصصی یا تشخیصهای بالینی تلقی گردد.
مطالعه در مجلهی Frontiers in Immunology منتشر شده است.