پیوند عضو مرگبار؛ اهداکننده کلیه ویروس هاری را به گیرنده منتقل کرد و جان او را گرفت

در اتفاقی بسیار نادر، یک مرد آمریکایی پس از دریافت کلیه از شخصی که دراثر ابتلا به ویروس هاری جان باخته بود، به همین ویروس مبتلا شد و از دنیا رفت. به‌گفته‌ی مقام‌های فدرال آمریکا، این تنها چهارمین مورد در تقریباً نیم‌قرن اخیر است که اهداکننده عضو، ویروس را به دریافت‌کننده منتقل می‌کند.

براساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا، ماجرا در اکتبر ۲۰۲۴ آغاز شد؛ زمانی که مرد اهداکننده عضو، در ملک روستایی خود در آیداهو مورد حمله‌ی راسوی آمریکایی قرار گرفت و دچار خراش در ساق پای خود شد. حدود پنج هفته پس از حادثه، علائم بیماری در بدن مرد ظاهر شد. او دچار توهم، اختلال در راه‌رفتن، بلع و همچنین سفتی و خشکی در ناحیه گردن شد.

متأسفانه، تنها دو روز پس از نمایان‌شدن نخستین علائم، مرد براثر آنچه در ابتدا حمله قلبی فرض می‌شد، از هوش رفت. او بدون علائم حیاتی به بیمارستان منتقل شد و در همان‌جا درگذشت. پس از فوت، چندین عضو حیاتی‌اش، از جمله کلیه چپ، برای اهدا تأیید شد.

کلیه اهدایی به مردی در ایالت میشیگان پیوند زده شد. گزارش‌ها حاکی از آن است که پنج هفته پس از جراحی موفقیت‌آمیز، علائم نگران‌کننده‌ای شامل لرزش، ضعف عضلانی، گیجی و از‌دست‌دادن کنترل ادرار، در گیرنده عضو نمایان شد.

وضعیت بیمار به‌سرعت وخیم‌تر شد و یک هفته بعد با علائمی مانند تب، مشکل شدید در بلع و یکی از نشانه‌های قطعی هاری، یعنی ترس غیرعادی از آب یا هیدروفوبیا در بیمارستان بستری شد. تلاش پزشکان نتیجه‌ای نداشت و او یک هفته پس از بستری‌شدن درگذشت. پزشکان معالج با بررسی علائم، فوراً متوجه شدند که شرایط بیمار کاملاً با عفونت ویروس هاری مطابقت دارد.

دکتر لارا دانزیگر ایساکوف، مدیر بخش بیماری‌های عفونی میزبان‌های دارای نقص ایمنی در مرکز پزشکی بیمارستان کودکان سینسیناتی و یکی از اعضای هیئت مدیره انجمن پیوند آمریکا، در این‌باره اظهار داشت:

از اهداکنندگان، آزمایش‌های استاندارد برای شناسایی ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) و چندین نوع از هپاتیت گرفته می‌شود. بااین‌حال، باید تأکید کرد که وقوع چنین رخدادی (انتقال هاری) فوق‌العاده نادر محسوب می‌شود و در مجموع، میزان خطر کلی برای گیرندگان پیوند، به‌طور استثنایی پایین است.

- دکتر لارا دانزیگر ایساکوف

عمل پیوند نیر در بیمارستانی نامشخص در اوهایو انجام شد. پزشکان با بازبینی سوابق اهداکننده کلیه دریافتند که خانواده‌ی مرد آیداهویی در جریان اهدای اعضا، پزشکان را از خراشیدگی توسط راسو مطلع ساخته بودند.

آزمایش‌های دقیق نشان داد که نوع ویروس هاری در بدن هر دو فرد، اهداکننده و گیرنده، با سویه رایج در خفاش‌ها مطابقت کامل دارد و گمان می‌رود که راسوی مهاجم، ویروس را از طریق تماس با خفاش آلوده دریافت کرده است.

بررسی‌های علمی نیز از این فرضیه پشتیبانی می‌کند؛ نمونه‌برداری‌های بافتی (بیوپسی) که پیش از پیوند از هر دو کلیه اهداکننده گرفته شده بود، مجدداً بررسی شد. بافت مربوط به کلیه‌ای که پیوند نشده بود، در آزمایش‌های جدید از نظر وجود هاری مثبت بود. بااین‌حال، امکان آزمایش بافت کلیه‌ای که پیوند داده شده بود، وجود نداشت.

بخش دیگری از اعضای اهدایی شامل قرنیه‌های مرد آیداهویی بود که به سه بیمار دیگر پیوند زده شده بود. پزشکان بلافاصله پس از تشخیص هاری در گیرنده کلیه، اقدام به خارج‌کردن پیوندهای قرنیه در این سه نفر کردند. نتایج آزمایش‌ها نشان داد که یکی از این پیوندها نیز به ویروس آلوده بوده است. اگرچه هیچ‌یک از این سه بیمار تاکنون علائمی از هاری بروز نداده‌اند، برای جلوگیری از بروز علائم کشنده، تحت درمان با داروهای پیشگیرانه قرار گرفته‌اند.

گزارش در نهایت به اهمیت رخدادی نادر اشاره می‌کند: از سال ۱۹۷۸ میلادی تاکنون، تنها چهار اهداکننده باعث انتقال هاری به ۱۳ گیرنده عضو شده‌اند. از این تعداد، تنها شش نفر که به موقع درمان‌های ضدویروسی را دریافت کردند، نجات یافتند و هفت نفر دیگر که درمانی برایشان تجویز نشد، جان باختند.