نیمه تاریک شهرت؛ خوانندگان سرشناس با خطر مرگ زودرس مواجه هستند
رسیدن به شهرت، بهویژه برای خوانندگان، میتواند خطر مرگ زودهنگام را افزایش دهد. پژوهشی که روی خوانندگان مشهور اروپا و آمریکا انجام شده، نشان میدهد هنرمندانی که به شهرت بالا دست پیدا کردهاند، بهطور متوسط حدود پنج سال کمتر از همتایان کمتر مشهور خود عمر میکنند.
بر پایه مطالعه جدید، خوانندگان تکخوان شرایط بدتری از خوانندگان اصلی گروهها دارند. پژوهشگران معتقدند دلیلش آن است که تکخوانها بیشتر زیر ذرهبین قرار میگیرند، فشار بیشتری تحمل میکنند و برخلاف اعضای گروهها، شبکه حمایتی عاطفی کمتری دارند.
مایکل دافنر، استاد روانشناسی در دانشگاه ویتن/هردکه آلمان و نویسنده ارشد پژوهش، بهنقل از گاردین میگوید: «نتایج نگرانکنندهاند، چون نشان میدهند خوانندگان مشهور واقعاً در معرض خطر مرگ زودرس قرار دارند. بهطور متوسط، عمر آنها ۴٫۶ سال کوتاهتر است.»
هر دهه فهرستی از ستارگانی دارد که زندگیشان پرفروغ اما کوتاه بود. تنها در دهه ۲۰۱۰، فهرست خوانندگان مشهوری که زندگیشان بهطور ناگهانی و در اوج شهرت پایان یافت، شامل نامهایی چون ایمی واینهاوس، ویتنی هیوستون، پرینس، جورج مایکل و کیت فلینت میشود. البته این موارد بهدلیل پوشش گسترده رسانهای بیشتر در ذهن میمانند، اما دافنر یادآور میشود: «بسیاری از ستارگان موسیقی هم هستند که بیسروصدا و بدون حاشیه تا سنین بالا زندگی کردهاند.»
تکخوانها بیشتر از خوانندگان گروهها در معرض فشار، دیدهشدن و کمبود حمایت عاطفی قرار دارند
پژوهشگران برای پاسخ به این پرسش که آیا خودِ شهرت عامل مرگ زودهنگام است یا نه، ۳۲۴ خواننده مشهور (چه تکخوان و چه خوانندگان اصلی گروهها) را انتخاب کردند و برای هرکدام، خوانندهای با شهرت کمتر ولی مشابه از نظر سن، جنسیت، ملیت، قومیت و سبک موسیقی یافتند. برای اینکه دادههای کافی در مورد مرگ در دسترس باشد، تمرکز پژوهش روی هنرمندانی بود که بین سالهای ۱۹۵۰ تا ۱۹۹۰ فعال بودهاند.
بیشتر آن هنرمندان مردان سفیدپوست آمریکایی در سبک راک بودند. تنها ۱۹ درصد سیاهپوست و ۱۶٫۵ درصد زن بودند. سن هنرمندان نیز از تولد در سال ۱۹۱۰ تا ۱۹۷۵ گسترده بود. بیش از نیمی از آنها عضو گروه بودند. بررسی نهایی نشان داد خوانندگان مشهور، بهطور میانگین تا ۷۵ سال و خوانندگان با شهرت کمتر تا ۷۹ سال عمر کردند.
این اختلاف چهارساله در یک گروه بزرگ، بسیار قابلتوجه است. جالبتر اینکه عضویت در گروه موسیقی خطر مرگ را ۲۶ درصد کاهش میدهد؛ اما در مجموع، احتمال مرگ خوانندگان مشهور ۳۳ درصد بیشتر از خوانندگانی بود که شهرت کمی داشتند. مهمتر از همه اینکه خطر مرگ تنها پس از مشهورشدن افزایش یافت؛ موضوعی که نشان میدهد شهرت، نه انتخاب سبک موسیقی یا ویژگیهای شغلی، محرک اصلی این روند است.
به گفته دافنر، به پژوهشهای گستردهتری نیاز است تا دقیقاً روشن شود شهرت چگونه میتواند بر سلامت و طول عمر خوانندگان اثر بگذارد؛ بااینحال، او میگوید شواهد اولیه نشان میدهد مجموعهای از عوامل محتمل در این روند نقش دارند.
- نظارت مداوم رسانهها و افکار عمومی
- از دستدادن حریم خصوصی
- فشار دائمی برای حفظ کیفیت اجرا
- عادی شدن مصرف مواد مخدر و الکل
- ویژگیهای شخصیتی یا مشکلات دوران کودکی که ممکن است فرد را آسیبپذیرتر کند
به بیان دیگر، ممکن است برخی افراد با آسیبپذیریهای اولیه، بهدلیل میل به تأیید و شهرت، بیشتر در مسیر خطر قرار گیرند.
دافنر توصیه میکند خوانندگان باید بدانند زندگی در تورهای فشرده، با دسترسی آسان به مواد مخدر و فاصلهگرفتن از خانواده و دوستان، میتواند به سلامت جسم و روان ضربه بزند. او توصیه میکند: «گاهی لازم است از سرعت زندگی حرفهای کم کرد، زمانی را به دیدار خانواده و دوستان قدیمی اختصاص داد و با نگاهی انتقادی سبک زندگی خود را بازبینی کرد.»
دکتر سالی آن گراس، پژوهشگر دانشگاه وستمینستر و نویسنده کتاب «آیا موسیقی میتواند شما را بیمار کند؟» نیز معتقد است یافتههای مطالعه با واقعیت صنعت موسیقی امروز همخوان است؛ صنعتی که بهشدت رقابتی شده و تحت تسلط شبکههای اجتماعی است و در آن، شهرت اغلب باعث انزوای فرد میشود. او میگوید: «بهنظر میرسد شهرت واقعاً سمی است.»
دکتر سالی میافزاید تلاشهایی برای بهبود شرایط کاری هنرمندان وجود دارد، اما چالش شهرت چیز دیگری است: «شهرت چیزی نیست که مانند عادتی ساده بتوان آن را کنار گذاشت؛ هنرمند نمیتواند با رفتن به مرکز ترک اعتیاد از آن فاصله بگیرد یا آن را پشت سر بگذارد. شهرت از کنترل فرد خارج است و همین آن را به چالشی پیچیدهتر تبدیل میکند.»